İsrailli elektronik mühendisliği öğrencisi Avi Yaron 26 yaşındayken bir motosiklet kazası geçirmiş.
Ancak o günü hayatının en şanslı günü olarak tanımlıyor. Çünkü doktorlar olası hasarı kontrol için başını incelediklerinde beyninde bir tümör buluyorlar.
Smitha Mundasad'ın BBC Türkçe'de yer alan habere göre, kaza olmasa bu tümör tespit edilmemiş kalabilirdi. 1993 yılında kendisine bu kütlenin, hareket ve düşünce için kritik beyin alanlarına yakın bir yerde bulunduğu söyleniyor. Avi Yaron bir seçimle karşı karşıya kalıyor: Ya felç riski taşıyan karmaşık bir cerrahi operasyona girmek ya da başka bir yol bulmak...
Başarılı ameliyat
Bir yıl araştırdıktan sonra Yaron, New York'ta bir cerrah buluyor. Bu cerrah tümörün bir parçasını başarıyla alıyor. Örnekler de tümörün iyi huylu olduğunu gösteriyor. Yaron'a daha sonra, bir sonraki operasyon için daha az riskli bir teknoloji geliştirilene kadar beklemesi tavsiye ediliyor.
Cerrah ve teknoloji uzmanlarının arayışıyla geçen beş yıldan sonra Yaron tümörün kalan kısmını geleneksel bir ameliyatta aldırıyor. Sonuç iyi çıkıyor. Ama Avi Yaron, beyin ameliyatının nasıl yapılacağı konusunda yollar düşünmeye ve denemeye devam ediyor.
Birkaç yıl önce de 3D, yani üç boyutlu beyin ameliyatı yapmanın yöntemini geliştiriyor.
3D yöntem arayışları
Son 25 yıl içinde, karın ve rahim gibi vücudun nispeten kolay ulaşılan yerleri üzerinde yapilan laparoskopik cerrahi türü minimal invaziv cerrahi olağan kabul ediliyor. Bu yöntemin ilk sürümlerinde cerrahlar standart tanımlı iki boyutlu görüntülere bakıyordu.
Cerrahlar bu iki boyutly görüntüleri kafalarında üç boyutluta çeviriyorlardı, tıpkı televizyon izlerken hepimizin yaptığı gibi... Son on yılda ise daha yüksek çözünürlüklü sistemler geliştirildi. Üç boyutlu teknoloji bazı operasyonlarda kullanılabilir hale geldi. Ama 3D beyin ameliyatı yapmak yine de zor kabul ediliyordu. Çünkü nöroşirürjide beyne uzatılan kameranın çapının burun gibi dar noktalardan geçebilecek kadar küçük olması gerekir. Beyin cerrahlarının ihtiyacı olan yüksek kalitede görüntüler üretmek için yeterli güçte bir enstrümanı o kadar küçük boyutta imal etmenin de zor olduğu düşünülüyordu.
'Böcek gözü'
Ama Yaron ve ekibi bu bulmacayı çözdüklerini söylüyorlar. İnsan anatomisini kopyalamak yerine geliştirdikleri enstrüman bir arı gözünü taklit ediyor. Bir yazılım kullanarak veriler sol ve sağ göz için görüntülere çevriliyor. Yaron'nun şirketi Visionsense, tek bir sensör sistemi kullanarak beyin üzerinde çalıştırmak için yeterince küçük bir kamera üretti. Ayrıca bu şekilde cerrahın aletlerini de üç boyutlu görmek mümkün...
Bu da ameliyat aletlerinin vücudun neresinde olduğunun daha iyi anlamalarını sağlıyor.
Model beyin
3D yaklaşımın, yaygın olarak kullanılan 2D yüksek çözünürlüklü sistemlerden daha iyi olup olmadığını görmek için bir dizi çalışma yürütülüyor.
Ancak olası sorunlar var... Örneğin iki boyutlu görmeye alışmış cerrahlar bu yaklaşıma alışmakta sıkıntı çekebilirler.
Ayrıca bazı insanların 3D film izlemekten hoşlanmaması ve biraz midelerinin bulanması gibi, cerrahlar da benzer sorunlar yaşayabilir. Ama yöntemi şimdi ABD ve Avrupa'da kullanılmakta olan Yaron için bu buluş yıllardır aklını kurcalayan bir sorunun aydınlığa kavuşması anlamına geliyor.
Yaron "Başımdan geçen bu kaza olmasaydı bu çözümü sunmak da mümkün olmazdı. Ben seçeneklere ihtiyaç duymanın nasıl bir duygu olduğunu iyi biliyorum" diyor.
