Hülya Karabağlı
T24 / Ankara - Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) Hatip Dicle’nin milletvekilliğini düşüren kararı siyasette kriz senaryolarını gündeme taşıdı. TBMM yetkilileri, bugüne kadar yapılan genel seçimlerin ardından böyle bir tabloyla karşılaşılmadığına dikkat çektiler. Yetkililere göre, Meclis İçtüzüğü bu tür krizlere göre düzenlenmemiş. Bu nedenle, zorunlu ara seçimle de sonuçlanması ihtimal dahilinde olan krizin çözüm sürecinde TBMM Başkanı'nın kullanacağı insiyatif önemli olacak.
T24'ün TBMM yetkililerinden aldığı bilgiye göre kriz konusunda Meclis’te belirecek olası yol haritası şöyle:
YEMİN ETMEYE GELMEZLERSE: Bağımsızlar TBMM'de milletvekili yemini etmeye gelmezlerse milletvekilliği görevine başlamış sayılmayacaklar. Yemin, milletvekili olmanın değil, ancak Meclis'te çalışmanın ön koşulu. Bir başka deyişle yemin etmeyenler, Meclis'teki yasama ve denetim faaliyetlerine katılamayacaklar. Yasa teklifi, soru önergesi, genel kurulda konuşma ya da Meclis yönetiminde görev alma gibi süreçlerde yer alamayacaklar.
MECLİS RUTİN GÜNDEMİYLE ÇALIŞACAK: BDP’nin desteklediği bağımsız adayların gelmemesi TBMM çalışmalarına engel oluşturmuyor. Ancak, krizle ilgili inisiyatif TBMM Başkanı’na geçecek. Başkan, krizin çözümüne ilişkin formüller üretecek. Çünkü, TBMM uzmanlarına göre, Meclis İçtüzüğü'nde bağımsızların yemin etmemesi, Meclis çalışmalarına katılmaması halinde neler yapılacağına ilişkin açık bir düzenleme yok.
YEMİN İÇİN MAKUL BİR SÜRE: TBMM Başkanı'nın atacağı ilk adımın, bağımsızlara makul bir süre önererek, yemin etmeleri çağrısı olabileceği belirtiliyor. Bağımsızlar başkanın bu çağrısına uymayıp topluca istifa ederlerse, bu kez de “zorunlu ara seçim” tartışması gündeme gelecek.
28 SANDALYE BOŞALIRSA ARA SEÇİM ZORUNLU: BDP’nin desteklediği bağımsızların sayısı Hatip Dicle düştükten sonra 35. Anayasa uyarınca, TBMM üye tamsayısının (550) yüzde 5'inde (28) boşalma olması halinde “zorunlu” olarak üç ay içinde ara seçim yapılması gerekiyor. Ancak yine Anayasa'nın 78. maddesine göre, milletvekillerinin istifası, ancak TBMM Genel Kurulu'nda yapılacak oylamada kabul edilmesiyle geçerli olabiliyor.
İSTİFALARIN KABULÜ AKP'YE BAĞLI: Anayasa'nın 78. maddresindeki hüküm dikkate alındığında, bağımsızların olası bir toplu istifasının işlerlik kazanması, 327 milletvekili ile parlamento çoğunluğuna hakim olan AKP'nin tavrına bağlı. AKP grubu isterse olası istifaları onaylamayarak yürürlüğe sokmayabilecek. Ancak bu durumda “milletvekili seçilmiş,. Ancak yemin etmeyerek göreve başlamamış üyeler” gibi TBMM tarihinde görülmemiş bir durum yaşanacak.
ARA SEÇİM OYLAMASI: Meclis Genel Kurulu’nda yapılacak oylamada istifalar kabul edilirse, Türkiye ara seçime gidecek. Meclis istifaları reddederse yine gözler TBMM Başkanı'na çevrilecek. Zorlu sınavın anahtarı yine Meclis başkanında olacak.
BELİRLENEN TAKVİMDE YEMİN: Bağımsız milletvekilleriyle ilgili yakın takip sürerken diğer yandan da Meclis rutin çalışmasına devam edecek. Milletvekilleri belirlenen takvimde Genel Kurul’da milletvekili yemini edecekler.
MECLİS BAŞKANLIĞI VE HÜKÜMET SÜREÇLERİ: Yemin törenini izleyen aşamada Meclis Başkanlığı için seçim süreci işleyecek ve 61. hükümetin kuruluş süreci başlayacak. Kurulacak hükümetin programının okunmasından sonra güven oylaması prosedürü tamamlanacak. TBMM Başkanlık Divanı, komisyon üye seçimleri yapıldıktan sonra Meclis tatile girecek.
