Kadir Dikbaş
(Zaman, 24 Nisan 2012)
Pek çoğunuz hatırlayacaktır SSK'lı hastaların hastanelerde çektiği çileleri, insanca tedavi göremeyip horlandığı günleri.
Henüz çocuk denecek yaştaydım. 50 metreyi bulan SSK ilaç kuyruğunda beklerken bir yaşlı dedeye, torunu yaşındaki bayan görevlinin bağırışını hâlâ unutamam. Dedenin bu çirkin muamele karşısında ses çıkaramayıp çaresiz boynunu bükmesi, hâlâ içimi sızlatır.
"Sen kim oluyorsun hanımefendi? Bu bankoda oturuyorsan bizim vergilerimizle oturuyorsun ve herkese insanca davranmak zorundasın" diyen bir Allah'ın kulu çıkmadı. Çıkamazdı da. Çünkü o ilde bir SSK'lının gidebileceği tek hastanedir orası. O an olmasa da, bir daha geldiğinde bildirirler haddini çünkü.
Yakın döneme kadar SSK'lılar sadece SSK hastanelerine gidip, sadece SSK eczanelerinden ilaç alabiliyordu. Ve işçilerden oluşan SSK'lılar arasında etkili bir ismin çıkma ihtimali neredeyse sıfırdı. O yüzden pek kal'e alınmazlardı. Memurların gittiği hastane devlet hastaneleriydi. Orada kimin ne olduğu pek bilinemediğinden muamele daha insanîydi. En azından SSK'dakinden daha iyiydi.
İşçi ve memurun hastanelerini dahi ayıran, hastalara hastane kapılarında, eczane kuyruklarında çile çektiren sistem, artık tarih oldu. Bu konuda hükümetin attığı adımları takdirle karşılamak gerekiyor.
Şimdi işçi, memur veya çiftçi ve esnaf, özel ya da kamuya ait olsun istediği hastaneye gidip tedavi olabiliyor. Ücret farkını ödeyerek özelde daha iyi şartlarda tedavi görebiliyor. Ancak, her sistemde açıklar olduğu veya aranıp bulunduğu gibi yeni sistemde de birtakım istenmeyen durumlar ortaya çıkıyor. SGK'nın özel hastanelerle yapmış olduğu hizmet alım sözleşmelerine bazı hastanelerin zaman zaman uymadığı görülüyor.
Bir okuyucumuz yazmış. Diyor ki, "Bir özel hastane benden tedavi ücreti olarak 625 TL tahsil etti. Yapılan işlemleri ayrıntılı olarak gösteren bir fatura istedim. Yasal olarak vermek zorunda oldukları bu belgeyi istedim diye adeta sorguya çekildim. 'Uygulama böyle, veremiyoruz' dediler. Müdüre gittim, o da, 'Biz dökümlü faturayı SGK'ya veriyoruz' cevabını verdi. Ben ısrar edince gerilim arttı ve mali müşavirimize soralım dedi. Ertesi gün muayene için aldıkları 30 TL, 18 TL'ye, tahlil ve diğer tetkikler için aldıkları 595 TL de 44 TL'ye indi. Geri kalanı kredi kartıma iade etmek zorunda kaldılar."
Alınması gereken bedelin tam 10 katını almışlar. Kazanca bakar mısınız? Ne denir buna?
Keşke bu olay ilk ve son örnek olsa. Çok ama çok fazla şikâyet geliyor bu konularda. Sadece kendi çevremdeki arkadaşlarımın yaşadığı fatura rezaletlerini yazmaya kalksam en az üç-beş yazı çıkar.
İşin vatandaş boyutu böyle. Devlet tarafıysa meçhul. Hastaya verilmeyen faturaya nelerin yazılıp SGK'ya bildirildiğini ve karşılığında ne kadar para alındığını bilmemiz mümkün değil. Belki de, bize yapılmamış pek çok tetkik ve tahlil "yapılmış" gösteriliyor.
Her hastanede "hasta hakları" tabelaları var. Yeni ve çok iyi bir uygulama, en azından hasta ne hakkı olduğu biliyor. Ama bunun içinde 'fatura alma hakkı' yok. Bazı özel hastaneler isteseniz de vermiyor. Bari bunun yanına okunur şekilde ikinci bir tabela asılsa, SGK'nın bu hastane ile hangi şartlarda anlaşma yaptığı ve hastanın ödemesi gereken katkı paylarının ne olduğu örneklerle belirtilse, yapılan işlemleri gösteren ayrıntılı faturanın her hastaya mutlaka verilmesi gerektiği yazılsa fena mı olur?
Bunu sağlamak çok mu zor?
"Madem öyle, vatandaş şikâyet etsin!" demeyin. Şikâyet için önce olayın bilinmesi lazım. Hastane "Yok öyle fatura uygulaması" diyebiliyor. İkincisi de, bilhassa küçük illerde, alternatif başka bir hastane yoksa veya diğerleri de aynı yoldaysa ne yapacaksınız? Hele bir de tedaviniz devam ediyor ise... Mahkûmsunuz yapılan muameleye. Ayrıca yaptırımlar da yeterli değil.
Bu soruna acilen çözüm bulunması lazım. Aksi takdirde vatandaşa nefes aldıran sağlık reformunda geriye dönüş kaçınılmaz. SGK'nın artan tedavi giderleri incelenirse ne demek istediğimiz daha iyi anlaşılır sanırım.
Bu konu, sadece Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı'nı değil, aynı zamanda Maliye Bakanlığı'nı da çok yakından ilgilendiriyor.
