Cumhuriyet yazarı Çiğdem Toker, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın damadı Selçuk Bayraktar’ın teknik müdür görevini yürüttüğü Baykar Makine şirketince üretilen Bayraktar TB2’lerin milli bütçeye maliyetinin kaç milyon dolar olduğunu sordu. Bayraktar İHA'ları Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) Cerablus'a düzenlediği 'Fırat Kalkanı' operasyonunda da kullanıyor.
Çiğdem Toker'in "Bayraktar İHA’larının bütçeye maliyeti?.." başlığıyla yayımlanan (7 Eylül 2016) yazısı şöyle:
Suriye’nin Cerablus kasabasına Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) başlattığı askeri harekât, açıklanan yeni hedeflerle sürüyor.
Siyasi ve uluslararası alanda uzun vadeli sonuçlar doğuracak bu operasyonun bir boyutu, tarihsel önemde: Suriye topraklarındaki askeri harekâtta, “TSK envanterinegiren ilk milli İnsansız Hava Aracı” (İHA) Bayraktar TB2’ler de kullanılıyor.
Bayraktar TB2, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı, elektronik/haberleşme mühendisi Selçuk Bayraktar’ın teknik müdür görevini yürüttüğü Baykar Makine şirketince üretilen İHA’nın markası. (Selçuk Bayraktar, Robert Koleji ve İTÜ’nün ardından ABD’de yüksek lisans ve doktora eğitim almış, parlak bir eğitim kariyerine sahip.)
***
Belki anımsarsınız, birkaç yıl öncesine kadar Heron ve Predator kelimelerini sıkça duyup okurduk. İlki İsrail, diğeri ABD üretimi olan araçlara verilmiş bu markalar, gerçekte İHA sisteminin ticari isimleri olduğu halde adeta sistemin kendisi gibi anılırdı. Alanında kimi yenilikçi, kimi yayılmacı olan markaların, ürünün adıymış gibi anılmasının tipik örnekleriydi bunlar. (Diğer örnekleri, kahve, tıraş bıçağı ve kâğıt mendil gibi bazı ürünlerden anımsayabiliriz) Bu vesileyle kayda geçsin: Cumhurbaşkanı’nın dünürünün soyadı, “İlk yerli ve milli” İHA’ların adında markalaşmış durumda.
TSK’nin tankları, savaş uçakları ve Özgür Suriye Ordusu’na (ÖSO) bağlı militanların katıldığı Fırat Kalkanı operasyonunda, Bayraktar TB2’lerin kullanıldığını, TSK ya da bir başka devlet kurumu değil, bizzat Selçuk Bayraktar sosyal medya hesabından açıkladı.
TSK’den sonra Emniyet’te de
24 Ağustos tarihli “Bayraktar TB2 İHA Cerablus operasyonu için günlerdir görevde” diyen Bayraktar, bu tweet’ten birkaç gün önce de üç İHA’nın yan yana göründüğü fotoğraflı bir mesaj paylaşarak şöyle yazmış:
“Dalgalan sen de şafaklar gibi Ey Nazlı Hilal! Emniyet Genel Müdürlüğümüzün Bayraktarları görevde... ”
Bu vesileyle de TSK envanterinde kayıtlı 12 adet TB2 İHA’nın ardından, geçen yıl ağustos ayında verilen siparişten sonra bir yıldan daha kısa sürede üretilen İHA’ların Emniyet’e teslim edildiğini öğreniyoruz.
Selçuk Bayraktar’ın, internet medyasında popüler olan 3 Eylül tarihli son tweet’inden de ise konuyla ilgisi olanların epeydir beklediği gelişmenin gerçekleştiğini ve İHA’ların silah sistemiyle donatıldığı duyuruluyor.
“İlk silahlı İHA Bayraktar Geçtiğimiz Hafta Göreve başladı. Dualarınızı bekliyor.”
Bu mesajların altında okuduğumuz çok sayıdakı “enişte” hitaplı yorum mesajlarında, silahlı İHA’lardan duyulan memnuniyet ve coşku yansıyor.
Millete bir hediye mi?
Türkiye’de İHA tedarik projeleri Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nca (SSM) yürütülüyor. SSM’nın İHA sistemleri konusunda bundan beş yıl önce bir yol haritası hazırladığını biliyoruz. Bilmediğimiz şey ise “ilk yerli ve milli İHA” olarak göğüsleri gururla kabartan TB2’lerin bütçeye maliyeti.
TB2 İHA’larla ilgili metinleri, iktidara yakın medyadaki haberleri, şirket internet sitesindeki tanıtım yazılarını taradığınızda zengin bir bilgi dağarcığına sahip oluyorsunuz. İHA’ların uçuş süresinden kaç feet’e kadar çıkabildikleri, taşıyabildikleri “faydalı yük”ten, yazılım bileşenlerine kadar her şey... Bütün bu faydalı bilgi ve veri ve setlerinde tek bir ayrıntı yok: İHA’nın maliyeti. Devlete, orduya, Emniyet’e kaç liradan satıldığı. TB2 İHA’ların maliyetinin, rakiplerinden daha düşük olduğu söyleniyor. Mesela ANKA’ya göre. Ama ne kadar bilmiyoruz.
“Milletin hizmetinde” olduğu sosyal medya hesabından duyurulan, başarısı için milletten dua beklenen İHA’ların maliyet bilgileri herhalde milletten gizli değildir.
Yazıyı milli bütçeye meraklı bir millet ferdinin sorusuyla tamamlayalım: TSK ve Emniyet envanterine giren ilk milli İHA unvanına sahip TB2’lerin, millete karşılıksız bir armağan olma ihtimali var mıdır? Eğer armağan değilse, bugüne kadar bütçeye toplam maliyeti kaç milyon dolardır?
