“Balıkların hafızası 3 saniyedir” miti yıkıldı. Balıkların 5 ay öncesine ait bilgileri hatırlayabildiği hatta eğitilebileceği ve fareler kadar akıllı olduğu belirlendi.
Yaygın kabul gören bir mit, balıkların en fazla 3 saniye öncesinin bilgilerini hafızalarında tutabileceklerini söyler. Ancak İsrail’de yapılan son araştırma bunun doğru olmadığını, balıkların 4-5 ay öncesine ait bilgileri hatırlayabildiğini, dahası balıkların eğitilebileceğini gösterdi. Elde edilen yeni bilgilerle, daha ekonomik ve daha çevreci balık çiftlikleri kurulabilir.
2003 yılında Pixar yapımı Finding Nemo (Kayıp Balık Nemo) çizgi filmindeki minicik hafızalı Dory karakteri, sürekli unutan ve bir an parlayıp bir an kaybolan düşünceleriyle izleyicinin yüzünü güldürmüştü. Ancak son bulgular, Dory’nin aksini ispat ediyor. Üç saniyelik hafızalarıyla bilinen balık dünyası, bilim adamlarını şaşırttı ve ses sistemiyle yapılan araştırma asıl gerçeği ortaya koydu.
İsrail’deki Technion Teknoloji Enstitüsü’nde yapılan araştırmada, yavru balıklara yemleri düzenli olarak belirli bir ses eşliğinde verildi. Yaklaşık bir ay süren eğitimden sonra balıklar, açık denizdeki balık çiftliklerinde kendilerine ayrılan bölümlere salıverildi. 4-5 ay sonra balıklar yetişkin olup avlanma zamanı gelince, daha önce bir ay boyunca yem verilirken çalınan ses yinelendi ve balıkların aradan uzun süre geçmesine rağmen sese geldikleri görüldü.
Uzmanları bu deney sonrasında elde ettikleri bulgularla ‘eğitilmiş’ balıkların, ekonomik olarak çok değerli olduklarını, balıkların eğitilmesi ile balık çiftliklerinin giderlerinde önemli tasarruf sağlanabileceğini tahmin ediyor. Yeni bulgular, sık sık çevreye zarar verdiği gerekçesiyle eleştiri konusu olan balık çiftliklerinin, çevreye minimum düzeyde zarar verecek biçimde inşa edilebilmesine de olanak tanıyor.
Balıklar için yemek vakti
Plymouth Üniversitesi’nde yapılan başka bir araştırma da altın balıklarının 3 aylık hafızalarının olduğunu ve bunun da ötesinde zaman kavramlarının olduğunu ortaya çıkardı. Araştırmada öncelikle balıklara yemlerini hazırlanmış özel bir düzeneği dürterek almaları öğretildi. Bu öğretildikten sonra da düzenek günün sadece belirlenmiş bir saatlik diliminde yem verecek biçimde yaralandı. Sonunda balıkların sadece belirlenmiş saatte düzeneğe gelerek, yemlerini aldıkları görüldü.
Fareler kadar akıllılar
Balıklar üzerine başka bir araştırma da İskoçya’nın St. Andrews Üniversitesi’nde yapıldı. Altın balıklar üzerine yapılan araştırmanın yürütücüsü Dr. Mike Webster bulgularını şöyle açıkladı:
“Pek çok insanda balıkların üç saniyelik hafızası olduğu düşüncesi vardır, ancak böyle bir şey yok. balıkların kuşlardan ya da memelilerden daha aptal olmadığı hatta pek çok durumda daha akıllı olduklarına dair pek çok kanıt bulunuyor. Golyan balığı, dikenli balık ya da pek çok süs balıkları fareler ya da sıçanlar kadar akıllılar.”
