Az konuşması ve felsefeye düşkünlüğü ile bilinen Orgeneral İlker Başbuğ'un Türk Silahlı Kuvvetleri'nin başına geçmesiyle, son iki yılda zaman zaman karşılıklı açıklamalarla sertleşen hükümet asker ilişkilerinin daha sakin sularda seyretmesi beklenirken, önümüzdeki dönemin zorlu konuları Kıbrıs, Anayasa değişikliği ve AB uyum çabaları yakından izlenecek.
Halen Kara Kuvvetleri Komutanlığı görevini yürüten 65 yaşındaki Başbuğ, Genelkurmay Başkanlığı görevini yarın Yaşar Büyükanıt'tan iki yıllığına devralacak.
Her ne kadar Başbuğ Büyükanıt'a göre daha az konuşan ve bu nedenle daha az çatışmacı bir profil ortaya koysa da analistler, askerler ile hükümet arasındaki "laiklik ve dinin toplumdaki yeri" konularındaki gerginliklerin son bulacağını düşünmüyorlar.
TSK'nın iletişim stratejilerini inceleyen "Tanklar ve Sözcükler" kitabının yazarı Nuran Yıldız Başbuğ analizinde "Türk ve dünya kamuoyu az konuşan (konuşmayı sevmeyen değil) ama etkili bir komutana tanıklık edecek. Hükümetle gerilimli ilişki yaşanmazsa nedeni uzlaştıklarından değil, Başbuğ'un diplomatik tarzı olmasından olması muhtemeldir" değerlendirmesinde bulundu.
Genelkurmay Başkanlığı'nın geçen sene 27 Nisan'da yaptığı yazılı açıklamada bazılarınca dönemin Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün Cumhurbaşkanı seçilmesini engelleme girişimi olarak değerlendirilmiş ve bu açıklamaya "e-muhtıra" diyenler de olmuştu.
FARKLI BİR STRATEJİ
Bazı analistler, daha dikkatli ve sözlerini çok iyi hesaplayan Başbuğ'un kamuoyu önünde "az konuşan" biri olmasına karşın farklı yöntemlerle AKP'yi sınamaya devam edeceğini belirtiyorlar.
Turkish Daily News gazetesi yazarı Yusuf Kanlı, "Askerin gözünde AKP Erbakan'dan daha tehlikeli çünkü bir kandırmaca içinde" dedi.
Kanlı, "Başbuğ Büyükanıt'tan daha soğukkanlı. Planlıyor, olaylar hakkında yeniden düşünüyor ve ondan sonra harekete geçiyor. Başbuğ kozlarını belli etmeyecektir" diye ekledi.
Türk güvenlik konularında uzman Gareth Jenkins, "Asker kendini fazlasıyla saldırı altında hissediyor. Başbuğ'un hükümete karşı durarak (ordunun) çıkarlarını koruması yönünde fazlasıyla rahatsızlık ve beklentiler mevcut" yorumunu yaptı ve ekledi:
"Askerler prestijlerinin korunması için Başbuğ'a bakıyor olacaklardır."
KIBRIS
Başbuğ'un tutumu merak edilen konulardan biri ise Kıbrıs'taki yeni süreç.
KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Cumhurbaşkanı Demetris Hristofias 3 Eylül'de kapsamlı barış görüşmelerine başlayacaklar. Görüşmelerin kritik konularından birini halen adada görev yapan yaklaşık 30,000 Türkiye askerinin geri çekilme planının oluşturması bekleniyor. Kanlı, "Ordu için adadaki askerlerin geri çekilmesi zor bir konu olacaktır... Sivillerin varılacak anlaşmanın iyi bir anlaşma olduğuna askerleri ikna etmesi gerekiyor" dedi.
Büyükanıt, geçen ay yaptığı açıklamada yeni sürece ilişkin "bazı endişeleri" olduğunu, "adil ve kalıcı" çözüm kavramlarının içinin çok iyi doldurulması gerektiğini dile getirmişti.
ERGENEKON VE REFORMLAR
Ergenekon davasını "AKP'yi kapatmaya çalışan yargı girişiminin bir intikamı" olarak yorumlayan bazı çevreler, TSK'nın tamamının karalanmaya çalışılmasının asıl amacının halkın orduya duyduğu güveni yıkmak olduğunu söylüyorlar.
Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmaktan kurtulan ancak "laiklik karşıtı hareketlerin odağı olma" suçlamasından para cezasına çarptırılan AKP'nin bu sonbaharda gündeme getirmesi beklenen Anayasa değişliği ile ilgili TSK'nın izleyeceği yöntem de değişiklik gibi henüz belli olmadı.
Başbuğ'un AB uyum sürecinde asker-sivil ilişkilerinin Avrupa standartlarına getirilmesi için askeri harcamalarda daha sıkı bir denetim, askeri kararların yargıya taşınabilirliğini artırma gibi adımlara bakışı da izlenecek konular arasında yer alıyor.
Her ne kadar analistlerin çoğu artık tankların sokaklarda yürüyerek darbe yaptığı günlerin geçmişte kaldığını düşünse de, Türk siyasetinde askerin tutumu halen önemli bir rol oynuyor.
Jenkins, "Başbuğ yönetimindeki bu iki yıl Türkiye için kritik olacak" diye konuştu.
KARA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI'NI KOŞANER'E DEVRETTİ
