Anayasa Mahkemesi (AYM), kamu görevinden çıkan 8 akademisyenin pasaportlarının iptal edilmesi ve yeniden pasaport verilmesi taleplerinin reddedilmesini hak ihlali saydı. Aralarında Prof. Dr. Ramazan Danış ile Baran Alp Uncu’nun da bulunduğu 8 kişinin “özel hayata saygı hakkının” ihlal edildiğine hükmeden Yüksek Mahkeme, başvuruculara 13 bin 500 lira tazminat ödenmesine karar verdi.
8 akademisyenin dosyası birleştirildi
OHAL döneminde KHK’larla kamu görevinden çıkarılan ve aralarında Prof. Dr. Ramazan Danış ile Baran Alp Uncu’nun da bulunduğu 8 akademisyenin pasaportları farklı tarihlerde iptal edildi. Akademisyenlerin yeniden pasaport verilmesi talepleri de haklarında yurtdışına çıkış yasağı bulunmamasına karşın reddedildi. Akademisyenlerin bu karara karşı açtıkları davalardan da sonuç çıkmadı. Bunun üzerine Akademisyaen Uncu, avukatı Aslı Kazan aracılığıyla Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu. Yüksek Mahkeme, aynı durumda olan 7 akademisyenin başvuru dosyasını da bu dosya ile birleştirerek gündemine aldı. İncelemesini yapan AYM, birleştirilen dosyada hak ihlali kararı verdi.
“İdarenin gerekçeleriyle yetinildi”
AYM kararında, başvurucuların yurt dışındaki mesleki bağlarının, pasaportlarının iptal edilmesi ve umuma mahsus pasaport verilmesi taleplerinin reddedilmesi nedeniyle koptuğu anımsatılarak, haklarında yurt dışına çıkış yasağı getiren bir mahkeme kararının olmadığı, özel hayatlarına ilişkin sınırlamanın kaynağının sadece bir idari işlem olduğu ifade edildi. Başvurucuların karara karşı yaptıkları itirazlarında, kendilerine yönelik tedbirin zorunlu olduğuna ilişkin doğrudan bir ilişkilendirme de yapılamadığına dikkat çekilen kararda, “Derece mahkemelerinin kararları incelendiğinde başvurucular hakkında tesis edilen bahse konu işlemlere yönelik olarak idarenin bildirdiği gerekçeler ile yetinildiği” vurgulandı.
Ramazan Danış
“Mağduriyet giderecek düzenleme yok”
Kararda, pasaport verilmesi konusunda idarenin takdir yetkisinin korunduğu buna karşın pasaporta uzun süre el konulması ve yeni bir pasaport verilmemesinden kaynaklanabilecek mağduriyetin giderimine ilişkin bir düzenleme olmadığı ifade edilen kararda, başvuruculara pasaport verilmemesinin nedenlerine yönelik derece mahkemelerince bir araştırma ve değerlendirme yapılmadığına da dikkat çekildi. Başvurucuların özel hayata saygı hakkına ilişkin uygulanan sınırlamanın belirsiz bir şekilde devam ettirilmesine sebep olunduğu kaydedilen kararda, “Bu hâlde haklarında yurt dışına çıkışa engel oluşturacak yargı kararı olmayan başvurucular hakkındaki tedbirin -başvurucuların gitmek istediği ülkeler ile olan sıkı mesleki bağları da gözetildiğinde- uzun süre uygulanmasının demokratik bir toplumda alınması zorunlu ve ölçülü bir tedbir olduğu söylenemez” denildi.
13 bin 500 lira manevi tazminat
“Özel hayata saygı hakkının” ihlal edildiğine karar veren Yüksek Mahkeme, başvuruculara 13 bin 500 lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti. Kararın bir örneği, yargılamanın yenilenmesi ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması amacıyla, akademisyenlerin açtığı davaları reddeden ilgili yerel mahkemelere gönderildi.
