Anayasa Mahkemesi, yeniden yargılanmasına yönelik verdiği kararın yerel mahkeme tarafından uygulanmaması üzerine CHP’li Enis Berberoğlu için ikinci kez hak ihlali kararı verdi. Berberoğlu’nun, kararın uygulanmaması üzerine yaptığı ikinci başvuruyu değerlendiren mahkemenin, oy birliği ile aldığı kararın gerekçesinde güçlü bir biçimde anayasa ve kararların bağlayıcılığı üzerinde durması bekleniyor. AYM, aldığı ikinci hak ihlali kararını da gereğinin yerine getirilmesi için İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderme kararı aldı. Daha önce AYM’nin yerindelik denetimi yapamayacağı gerekçesiyle kararı uygulamayan yerel mahkemenin, bu kez nasıl bir karar vereceği merakla bekleniyor. Mahkeme, yeniden yargılama yolunu açarsa, milletvekilliği düşürülen Berberoğlu’na, vekilliğinin yeniden kazandırılması da söz konusu olabilecek.
Anayasa Mahkemesi (AYM), MİT tırları davasında 5 yıl 6 ay hapse mahkum edilen ve kararın kesinleştiği gerekçesiyle TBMM Genel Kurulu tarafından milletvekilliği düşürülen Berberoğlu’nun, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar vermişti. Ancak bu karar, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından uygulanmamıştı. Berberoğlu, bunun üzerine yeniden AYM’ye başvurdu. Yüksek Mahkeme, bu başvuruyu bugün değerlendirdi ve ikinci kez ihlal kararı verdi.
Mahkemeye gönderilecek
Berberoğlu'nun, anayasanın 67. maddesinde güvence altına alınan "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı" ile anayasanın 19. maddesinde düzenlenen "kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı"nın ihlal edildiğine karar verildi.
AYM, oybirliğiyle aldığı kararın, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine de hükmetti.
Güçlü vurgu yapılacak
Anayasa Mahkemesi’nin, daha sonra yazılacak gerekçeli kararda, güçlü bir biçimde anayasa ve mahkeme kararlarının bağlayıcılığı konularına vurgu yapacağı ifade edildi.
Vekilliğini kazanabilecek mi?
Berberoğlu, durdurulan MİT tırları görüntülerini eski Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar'a verdiği iddiasıyla İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandı. Mahkeme Berberoğlu'nu, "devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri siyasal veya askeri casusluk maksadıyla açıklamak" suçundan 25 yıl hapis cezasına çarptırdı ve tutukladı. Dava dosyası, itiraz üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesine geldi. Daire, kararı bozdu ancak İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi ilk kararında direndi.
Dosyayı yeniden ele alan İstinaf Mahkemesi, bu kez Enis Berberoğlu'na "casusluk" suçundan değil, "devletin güvenliği, iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri açıklamak" suçundan 5 yıl 10 ay hapis cezası verdi ve tutukluluğunun devamına hükmetti.
Bu kararı casusluktan ceza alması gerektiğini savunan İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısı temyiz etti. Berberoğlu, dosyanın temyiz incelemesi devam ederken, 24 Haziran 2018 seçimlerinde aday oldu ve tekrar milletvekili seçildi.
Berberoğlu'nun avukatları, tekrar milletvekili seçilmesi nedeniyle yargılamanın durdurulmasına ve tahliyesine karar verilmesini talep etti. Ancak dosyanın temyiz incelemesini yapan Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 19 Temmuz 2018'de bu talebi reddetti, tekrar seçilen Enis Berberoğlu'nun yasama dokunulmazlığından yararlanamayacağına ve yargılamaya devam edilmesi gerektiğine karar verdi.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi, Berberoğlu'na, "gizli kalması gereken bilgileri açıklamak" suçundan verilen 5 yıl 10 ay hapis cezasını 20 Eylül 2018'de onadı, milletvekilliği sona erinceye kadar cezasının infazının durdurulmasına ve salıverilmesine karar verdi. Bu karar üzerine Berberoğlu, aynı gün cezaevinden tahliye edildi.
CHP'li Berberoğlu hakkında verilen ve Yargıtay tarafından onanarak kesinleşen cezaya ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, TBMM Genel Kurulunda 4 Haziran 2020'de okundu. Anayasa gereğince, Genel Kurulda okunan tezkerenin ardından Berberoğlu'nun milletvekilliği düştü. Berberoğlu, milletvekilliğinin düşürülmesinin ertesi günü yeniden cezaevine gönderildi. Enis Berberoğlu, "Kovid 19" önlemleri kapsamında izinli olarak aynı gün cezaevinden çıkarıldı.
Anayasa Mahkemesi’nin yeniden yargılama kararı, Berberoğlu hakkındaki yargılamanın durdurulması gerektiğine ancak bunun yapılmadığına işaret ediyor. Kararın gereği yerine getirilir, Berberoğlu hakkında yeniden yargılama yapılırsa, mahkemenin, “durma” kararı vererek dosyayı TBMM’ye göndermesi gerekeceğine işaret ediliyor. Bazı hukukçular, TBMM’nin de bu aşamada, Genel Kurul’da bu kararı okutarak, Berberoğlu’nun vekilliğinin düşürülmesi işlemini geri alması gerektiğini savunuyor.
