T24 - Eski başbakanlardan Adnan Menderes'in idam edilişinin 50. yılında, oğul Aydın Menderes, süreci anlattı.
Adnan Menderes’in idam edilişinin 50. yılında dönemle ilgili bilinmeyenleri, oğlu Aydın Menderes anlattı. Gazeteci-yazar Taha Akyol’un sorularını belki de ilk kez- bu kadar açıklıkla cevaplayan Menderes, 27 Mayıs’a giden süreci, idamları, ihanetleri ve ailesinin yaşadıklarını anlattı. Doğan Kitap’tan çıkan, ‘Babam Adnan Menderes’ adlı kitapta, darbeden sonra 16 ay babası ile görüştürülmediklerini anlatan Menderes, “1961 Ağustos ortasında görüştük, iki kere.
Bütün ihtilalden sonra iki kere. Bu bir facia” diyor. Yassıada komutanı Tarık Güryay’ın babasına yarım dakika bile sarılmasına izin vermemesinin, içinde ölene kadar ukde kalacağını söyleyen Menderes, “O yarım dakikanın davacısıyım, çünkü Allah’a şükür, şu ana kadar istediğim şeylerden olanı oldu, olmayanı oldu, hiçbir önemi yok. Bir tek şey içimde kaldı. Kendisine şöyle bir sarılıp, ‘Baba hiç üzülme, millet aynen senin bıraktığın gibi, bıraktığın ne kelime, belki bir milyon kat daha fazla seni seviyor’ demek istiyordum” diyor.
Cemal Gürsel’in mektubu değiştirildi
Cemal Gürsel’in Adnan Menderes’e ulaştırılması için bir bakana mektup verdiğini söyleyen Aydın Menderes, bu mektubun ilk maddesinin Yassıada’da değiştirildiğini söyledi. Mektubunun orijinalinin “Cumhurbaşkanı istifa etmelidir. Cumhurbaşkanlığı’na Sayın Adnan Menderes getirilmelidir. Bu muhterem zatı her şeye rağmen milletin çoğunluğunun sevmekte olduğuna kaniim, bu sevgiden istifade edilerek kırılanların gönülleri alınmalı ve millete yeniden güven telkin edilmelidir” şeklinde olduğunu belirten Menderes, “Gürsel’in Menderes’e söylediği ‘Sen başımıza geç’ cümlesini çıkarmış. Gerisi kalmış” diyor.
‘Ada’dan oğula mektup Aydın’ım,
Ara sıra mektuplarını alıyor, pek seviniyorum. Ben de sana işte doğrudan yazıyorum. Annene yazdıklarımı kim bilir kaç defa okuyorsundur. Metin, sabırlı ol. Derslerine çalış. Sınıfta sakın kalmayasın. Seni, sizleri ne kadar özlediğimi bilemezsin. Annenin mektupları bana şifa. Sen de arada yaz. Seni ne kadar sevdiğimi bilirsin. İşte o sevgiyle seni kucaklar, binlerce binlerce öperim, gözümün nuru evladım.
Bayan Menderes ‘Bravo Ayhan Aydan’a’ demiş
Adnan Menderes ile büyük bir aşk yaşan Ayhan Aydan ile ilgili de ilk kez konuşan Aydın Menderes, “Aydan’ı, Yassıada’daki şahitliğinden sonra rahmetli annemin de takdir ettiğini söyleyeyim. ‘Bravo kadına’ dedi. Suzan Sözen meselesine gelince, onu gelip geçici olarak gördüğünü, rahmetli annemin de çok fazla ciddiye almadığını tahmin ediyorum. Hiçbir vakit annemin ağzından bir şikâyet sözü duymadık. Aydan’la böyle bir gönül macerası söz konusu ama bir siyasetçi olarak üzerinde bir kadının gölgesi yok” dedi.
‘Bayar’ın kavgacı tutumu ihtilal sürecini hızlandırdı’
Menderes ve Bayar’ın Yassıada’da aralarının açık olduğuna dair bir soruya, “Hiç görüşmemişler, bunun yasağın sonucu olma ihtimali yüksek. Yalnız rahmetlinin, belli belirsiz, böyle hafif bir Bayar’a göre, iskemlesini, sağa kaydıran, araya adeta mesafe koyan bir fotoğrafı var. Doğrusu bu beni hep rahatsız etmiştir” cevabını veren Menderes’e göre Kırşehir’in ilçe yapılması büyük hataydı ve müsebbibi de Bayar’dı. Aydın Menderes, babasının Özel Kalem Müdürü Ercüment Yavuzalp’ın bir gözlemini de şöyle aktarıyor: “27 Mayıs’a doğru, rahmetli Menderes daha Bayar’ın etkisine girmiş gibiydi.”
Adnan Bey’e göre kavgacı ve uzlaşmaz bir tutum içinde olan Bayar’ın ihtilali hızlandırdığını savunan Aydın Menderes’e göre, babası ‘tek başına hareket etmiş olsaydı çok kötü ve acı olaylar yaşanmayabilirdi"
555 K (5. ayın, 5. günü saat 5’te) olarak bilinen Ankara’daki öğrenci yürüyüşlerinin ardından, Başbakan Menderes’in ortamı yumuşatmak adına istifa etmek için Cumhurbaşkanı Bayar’a çıktığını söyleyen Aydın Menderes, annesi Berin Hanım’a dayandırarak Taha Akyol’a şunları aktarıyor: “27 Mayıs’tan sonra, ‘Menderes istifa etti, etmedi’; ‘Bayar kabul etti, etmedi’ diye laflar çıkınca, annemin kafasında oluşan senaryo şu: Herhalde Bayar’la aralarında bir şey oldu. İstifa etti, kalktı eve geldi, arkasından Refik (Saydam) Bey’i gönderdi” dedi.
