Bakanlar Komitesi, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nin (AKPM) erkek sünnetinin sorgulanmasını isteyen kararına verdiği yanıtta, erkek sünneti ile kadın sünnetinin bir tutulamayacağı ve bu konuda ek hukuksal önlemler almaya gerek olmadığını bildirdi.
Bakanlar Komitesi, “genital sakatlama” olarak da anılan kadın sünnetinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin işkence ve insanlık dışı muameleyle ilgili 3’üncü maddesine ve Avrupa Konseyi Kadına Yönelik ve Aile İçi Şiddetle Mücadele Sözleşmesi’ne aykırı olduğunu belirterek, dini nedenlerden ötürü erkek çocukların sünnet edilmesiyle aynı planda değerlendirilemeyeceğini kaydetti.
Bakanlar Komitesi’nin yanıtında, çocukların tıbbi zorunluluk olmaksızın ameliyat edilme riskine karşı Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi gibi uluslararası kurumlar tarafından hazırlanmış bağlayıcı hukuksal belgelerle korunduklarını, bu nedenle erkek çocuk sünneti konusunda yeni bir sözleşme veya hukuksal belgeye ihtiyaç olmadığı da not edildi.
Bakanlar Komitesi ayrıca, Avrupa Konseyi Biyoetik Komitesi tarafından sünnet uygulamasıyla ilgili olarak Avrupa ülkelerindeki hukuksal mevzuat hakkında araştırma gerçekleştirildiği, araştırma sonuçlarının, Avrupa ülkelerinin çocuk sağlığı için her türlü riski asgari düzeye çekmek amacıyla cerrahi operasyonların gerçekleştiği koşullara “özellikle dikkat ettiklerini” gösterdiği bildirildi.
Sünnet kararı rafa kaldırıldı
Bakanlar Komitesi’nin bu yanıtıyla birlikte AKPM’nin 1 Ekim 2013 tarihinde Strasbourg’daki genel kurul toplantılarında oy çoğunluğuyla kabul ettiği sünnet kararı da büyük ölçüde rafa kaldırılmış oldu.
AKPM’nin “Erkek Çocukların Fiziksel Bütünlük Hakkı” adlı kararında, büyük ölçüde erkek çocuk sünneti hedef alınmış ve sünnet ilk defa bir Avrupa platformunda “insan hakları sorunu” açısından ele alınmıştı. AKPM Sosyalist Grup üyesi Alman parlamenter Marlene Rupprecht tarafından hazırlanan rapor ve karar metni, Türk parlamenterlerin de katıldığı oylamada, 19'a karşı 77 oyla kabul edilmişti. Oylamaya katılan AKPM Türk heyeti üyeleri karar aleyhinde oy kullanmıştı.
Kararda, sünnetin yasaklanması için çağrı yer almasa da erkek çocukların sünnet edilmesinin “tıbben meşru olmadığı” görüşüne yer verilmişti.
Sünnet konusunda dini uzmanların katılımıyla toplumsal tartışma açılmasının istendiği kararda, Müslüman ve Yahudilerin sünneti sorgulamaya başladıkları görüşü de savunulmuştu. Kararda çocukların kendi fiziksel bütünlükleriyle ilgili kararlara katılmaları da savunulmuş ve bu amaçla raporun açıklama bölümünde sünnet için 14 yaşına kadar beklenmesi fikri ortaya atılmıştı.
AKPM, Avrupa Konseyi karar organı Bakanlar Komitesi’nden başta çocuklara yönelik şiddet ve çocukların kendileriyle ilgili kararlara katılmaları olmak üzere, genel olarak fiziksel bütünlük konusunu Avrupa Konseyi tarafından 2015 yılında kabul edilmesi beklenen Avrupa Çocuk Hakları Strateji Belgesi’ne eklemesi talebinde bulunmuştu.
Türk ve İsrail hükümetlerinden tepki
Karara Türk ve İsrail hükümetleri sert tepki göstermişti.
İsrail’den gelen tepkiler üzerine Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, bu ülkenin Devlet Başkanı Şimon Peres’e özel bir mektup göndermiş ve AKPM tarafından alınan kararın “Avrupa Konseyi’nin tutumunu yansıtmadığını” ifade etmişti. Jagland’ın mektubu başta AKPM olmak üzere Avrupa Konseyi bünyesinde rahatsızlık yaratmıştı.
