Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: İngiltere'nin veri toplama ve izleme programı hak ihlali

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), İngiltere Güvenlik ve İstihbarat Dairesi'nin (GCHQ) kitlesel veri toplama ve izleme programının, bu uygulamaya hedef olanların gizlilik hakkını ihlal ettiğine hükmetti.

Strasbourg'daki mahkeme ayrıca GCHQ'nun dijital istihbarat bilgilerini yabancı hükümetlerle paylaşmasının da yasadışı olduğu sonucuna vardı.

GCHQ'nun uygulamaları, Amerikalı eski CIA ajanı ve Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA) çalışanı Edward Snowden'ın basına sızdırdığı gizli belgelerle açığa çıkmıştı.

Snowden'ın sızdırdığı belgelere göre GCHQ, gizlice ve ayrım yapmadan milyonlarca insanın şahsi internet yazışmalarını ve telefon görüşmelerini takip etti, kayda aldı, dosyaladı.

Dava, İngiltere'deki istihbarat birimlerinin şahsi görüşmelere kitlesel müdahalesinin ne kadar meşru olduğunu sorgulaması açısından bir ilk olma özelliği taşıyor.

Uzun zamandır beklenen karar, aynı zamanda AİHM'nin bu konudaki en kapsamlı değerlendirmelerinden biri.

14 insan hakları kuruluşunun girişimi

Dava, bir grup gazeteci ve aralarında Amnesty International (Uluslararası Af Örgütü), Liberty, Privacy International ve Big Brother Watch'un da bulunduğu 14 insan hakları örgütünün girişimiyle açılmıştı.

Edward Snowden, 2013'te NSA ve diğer Amerikan istihbarat kurumları tarafından özellikle internet yazışmaları ve telefon görüşmelerinde yürütülen gizli izleme faaliyetlerini medyaya sızdırmış, ardından Rusya, Snowden'a geçici sığınma hakkı vermişti.

ABD, Snowden'ı "kamu malını çalmak" ve "gizli iletişim istihbaratını izinsiz paylaşmakla" suçluyor.

Snowden'a yönelik her bir suçlamaya karşılık 10'ar yıl hapis cezası talebi bulunuyor.