Gündem

Astronomlar, ‘Işık Yasası’ için harekete geçti

Türk Astronomi Derneği Başkanı Prof. Dr. Küçük, ışık kirliliğinin önlenmediği takdirde gözlemevlerinin tehlike altına gireceğini belirtti

13 Ağustos 2019 10:48

Astronomlar, ilk hazırlıklarına 20 yıl önce başlanan ancak bir türlü yasalaşmayan ‘Işık Kirliliğinin Önlenmesine İlişkin Yasa Taslağı’nın güncellenip Meclis’e sunulması için bir kez daha harekete geçti. Türk Astronomi Derneği Başkanı Prof. Dr. İbrahim Küçük, “Işık kirliliği önlenemezse, gökyüzündeki sönük yıldızları inceleyemez ve diğer ülkelerle yarışamaz duruma geleceğiz. Gözlemevlerimiz tehlike altında. Yasanın bir an önce çıkmasını istiyoruz” dedi.

Hürriyet gazetesinden Eray Görgülü'nün haberine göre, Işık kirliliğine karşı çalışmalar ilk kez 1998 yılında, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin girişimleriyle 'Işık Kirliliği Çalışma Grubu'nun kurulmasıyla başladı. Özellikle gözlemevleri çevresi başta olmak üzere şehirlerdeki ışık kirliliğinin önlenmesi amacıyla 2001 yılında Elektrik Dış Aydınlatma Yönetmeliği hazırlandı. Enerji Bakanlığı'na sunulan yönetmelikle ilgili bir gelişme olmayınca yönetmelik 2005 yılında Işık Kirliliği Kanun Tasarısı Taslağı'na dönüştürüldü. Bu taslakla ilgili bugüne kadar da herhangi bir gelişme olmazken, Türk Astronomi Derneği konuyu bir kez daha gündeme getirdi.

Gözlemevleri tehlike altında

Yasa taslağını güncellemek için çalışma başlattıklarını belirten Dernek Başkanı Prof. Dr. İbrahim Küçük şunları söyledi:

"Astronomik olaylara ilişkin bilimsel çalışmalarımızın sağlıklı yürümesi için ışık kirliliğinin önlenmesi gerekiyor. Bu önlenemezse, gökyüzündeki sönük yıldızları inceleyemez ve diğer ülkelerle yarışamaz duruma geleceğiz. Gözlemevlerimiz çevrelerindeki yapılaşma tehdidi nedeniyle tehlike altında. Yasanın bir an önce çıkmasını istiyoruz. Taslak yasalaşırsa, astronomik gözlemevleri çevresinde kuş uçuşu 50 kilometre yarıçaplı alan içinde kamu kurum ve kuruluşları veya gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılacak her türlü dış aydınlatma çalışması ilgili gözlemevinin denetimi ve iznine tabi olacak. Astronomik gözlemevleri çevresinde kuş uçuşu 30 kilometre yarıçaplı alan içindeki her türlü dış aydınlatma çalışması ilgili gözlemevinin yetkili merciden talebi üzerine durdurulabilecek. Bunlara en güzel örnek, büyük gözlemevleri ve teleskoplarının kurulduğu Şili'de bulunan Paranal Gözlemevi civarındaki 58 bin hektar civarındaki alanın hükümet tarafından sit alanı olarak ilan edilmesi. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) ve Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) gibi büyük gözlemevlerinin civarındaki benzer uygulamalar, gelecekteki ışık kirliliğini azaltacaktır.