Aziz Çelik*
2017 asgari ücret tespit çalışmaları başlıyor. Asgari ücreti tespit edecek olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını yarın (6 Aralık 2016) yapacak. Komisyon, aralık ayı içinde dört toplantı yaparak asgari ücreti tespit edecek. Asgari ücret tespiti öncesi tarafların görüşleri kamuoyuna açıklanmaya başlandı.
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, sendikaların asgari ücret talepleri konusunda “İstemenin sonu yok biliyorsunuz. Ama ekonominin realitelerini de unutmamak lazım. Milli gelirine oranla, dünyada en yüksek asgari ücreti olan ülkedeyiz” derken (Cumhuriyet, 13 Kasım 2016), Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu TİSK’in 26. Genel Kuruluna sunulan çalışma raporunda, “Maliyetlerdeki genel yükseliş ve kârlılıktaki azalış dikkate alınarak 2017 yılında asgari ücret artışı yapılmamalıdır” denildi (Cumhuriyet, 4.12.2016). Böylece hükümet ve sermaye cephesinin asgari ücret konusundaki tutumu netleşmiş oldu. Hükümet asgari ücrette “asgari” artış isterken, TİSK “artmasın” diyecek kadar cüretkâr!
Hükümet ve sermaye örgütleri asgari ücret artışını baskı altına almaya uğraşırken, işçi örgütlerinin asgari ücret talepleri de ortaya konmaya başladı. Asgari ücret komisyonunda işçi kanadını tek başına temsil eden Türk-İş, geçen yılki toplantıda TÜİK tarafından önerilen ve Kasım 2015 itibariyle bir tek işçinin asgari yaşam maliyetine karşılık gelen 1600 TL talebinde bulundu. Asgari ücretin tespitine sadece en büyük işçi konfederasyonunun katılması ve diğerlerinin müzakerelerden dışlanması başlı başına bir tuhaflık olarak not edilmeli.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda temsil edilmeyen, ancak yıllardır asgari ücretin tespit sürecinde kapsamlı görüşler açıklayan ve kampanyalar düzenleyen DİSK, bu yıl da kapsamlı bir rapor hazırlayarak hükümet ve sermaye örgütlerinin gerçek dışı iddialarını yanıtladı, asgari ücret konusundaki gerçekleri ve politikalarını ortaya koydu. DİSK-AR Asgari Ücret Raporu üç gündür BirGün sayfalarında geniş biçimde yer alıyor. DİSK asgari ücretin en az 2000 TL olmasını istiyor ve bunun nedenlerini raporunda açıklıyor. Raporun tamamına şu bağlantıdan ulaşılabilir: https://goo.gl/o0QAbg. Hak-İş ise saptayabildiğimiz kadarıyla bugüne kadar 2017 yılı asgari ücreti konusunda bir görüş açıklamadı.
Asgari ücret düzeyi Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından saptanıyor. Komisyon milyonlarca işçiyi ve ailesini ilgilendiren konuda yaşamsal kararlar veriyor. Bu yaşamsal kararları veren komisyon 15 kişiden oluşuyor: Beş hükümet, beş TİSK ve beş Türk-İş temsilcisi kurulda yer alıyor. Komisyon kararları kesin nitelik taşıyor ve itiraz edilemiyor. Komisyon bir toplu pazarlık özelliğine sahip olmadığı için uyuşmazlık söz konusu olduğunda grev vb bir yol bulunmuyor.
Oysa komisyon kararları genellikle uyuşmazlıkla çıkıyor. Kararlar genellikle oy çokluğu ile alınıyor. 2000-2015 arasında yapılan 16 asgari ücret tespitinde sadece iki kez bütün taraflar mutabık kaldı. Bu dönemde isçi tarafı 12 kez asgari ücret kararına muhalefet etti. İşveren tarafı ise asgari ücrete sadece iki kez itiraz etti. İşveren tarafının asgari ücret artışlarından memnun olduğu söylenebilir. Aksi olsaydı işveren itirazları daha çok olurdu.
Aileleriyle birlikte on milyonlarca insanın yaşam düzeyini belirleyen komisyonun çalışmaları konusunda yıllardır devam eden bir tuhaflık ve saçmalık var. Asgari Ücret Tespit Yönetmeliği’ne göre komisyonun çalışmaları gizlidir ve açıklanamaz. İnanmıyorsanız okuyun:
‘Komisyonun Görev, Yetki ve Sorumluluğu’ başlıklı 8. madde aynen şöyle diyor: “Komisyondaki görüşmeler ve komisyonun çalışmaları gizlidir. Başkan, üyeler ve raportörler ile bu maddenin kapsamına giren kişi ve kuruluşlar bu görevleri dolayısıyla öğrendikleri her türlü bilgi ve belgeleri gizlemekle yükümlüdür.”
Sanırsınız asgari ücret komisyonu değil de Milli Güvenlik Kurulu toplantısı, ekonomik bir meseleyi konuşan bir heyet değil de ülkenin istihbaratı ve güvenliğiyle ilgili bir komisyon! Bu nasıl bir saçmalıktır? Meclis tutanakları halka açıkken, Meclis komisyon toplantıları halka açıkken, iktisadi ve sosyal bir meseleyi ele alan komisyonun çalışmaları neden gizlidir? Bu komisyonda görüşülen konular ve öğrenilen bilgiler neden kamuoyuna açıklanmaz. Toplantıda hangi devlet sırrı, hangi hassas güvenlik konusu ele alınıyor? Yoksa asgari ücret konusundaki gerçekler kamuoyunca bilinmesin mi isteniyor?
Böyle saçmalık olmaz. Bu yönetmelik hükmü bilgi edinme hakkına aykırıdır ve iptal edilmelidir. Asgari ücret komisyon toplantıları şeffaf olmalıdır. Komisyon tutanakları ve komisyona sunulan görüş ve raporlar kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Dahası komisyonun resmi bir web sitesi olmalı ve bütün belge ve bilgiler burada yayınlanmalıdır. Gizli değil, şeffaf ve kamuoyunun gözleri önünde bir asgari ücret tartışması yapılmalıdır. Milyonlarca çalışan, haklarında ne konuşulduğunu bilmelidir.
Bu yazı BirGün gazetesinden alınmıştır
