25-27 Nisan tarihlerinde Çin'de gerçekleşecek Kuşak ve Yol Forumu öncesi Çin yatırımlarına dair tartışmalar hız kazanırken, bağımsız düşünce kuruluşu E3G tarafından YouGov’a yaptırılan anket araştırması, Nisan 2019’da Endonezya, Pakistan, Filipinler, Güney Afrika, Türkiye ve Vietnam’da gerçekleştirildi. Sonuçlara göre Türkiye dahil altı ülkenin hepsinde vatandaşlar 'temiz enerji' istiyor.
Enerji sektöründe yabancı yatırım hakkında çok uluslu ölçekte gerçekleştirilen ilk kamuoyu araştırması olan anketin Türkiye bulguları şöyle;
-Anketin sonuçlarına göre, uzun vadeli kalkınma (ekonomi, sosyal, sağlık vb.) düşünüldüğünde Türkiye toplumu fosil yakıta kıyasla %86 oranında yenilenebilir enerjiye yatırım yapılmasını tercih ediyor.
-Tüm ülkelerde toplumsal karşılığı en yüksek olan enerji teknolojisi güneş enerjisi. Türkiye hükümetinin yabancı yatırımları teşvik etme önceliği söz konusu olunca, ankete katılanların %83’ü güneş enerjisine, %76’sı da rüzgâr enerjisine yüksek öncelik verilmesi gerektiğini düşünüyor.
-Her ülkede vatandaşların temiz enerji konusundaki görüşleri ile fosil yakıtlar hakkındaki görüşleri arasında keskin farklar var. Kömür, araştırmanın gerçekleştirildiği altı ülkede de en istenmeyen enerji kaynağı olarak öne çıkıyor. Türkiye’den ankete katılanların %92’si, yabancı yatırımcıların Türkiye’de yenilenebilir enerjiye yatırım yapmasını 'olumlu' karşılayacağını belirtiyor.
-Altı ülkenin hepsinde uzun vadede yenilenebilir enerjinin ekonomi için iyi olduğu düşünülüyor. Bu oran Türkiye sonuçlarında da %66. Ayrıca Türkiye toplumu, yenilenebilir enerjiye yatırımın hava, su kirliliğini ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltacağını da düşünüyor.
-Öte yandan, kömürden elektrik üretimine yapılan yabancı yatırım ise kirliliğin, iklim değişikliğinin ve yolsuzluğun artmasıyla ilişkilendiriliyor ve temiz enerji yatırımlarına kıyasla toplumsal muhalefetle karşılaşıyor.
Greenpeace Akdeniz Projeler Sorumlusu Deniz Bayram, anket sonuçlarını şöyle değerlendirdi:
"Türkiye’nin geçmişteki yabancı enerji yatırımlarına baktığımızda, kömüre yatırım yapan şirketler, toplumun karşı çıkmasından dolayı planladığından çok daha yüksek finansal riskleri göze almak zorunda kaldı. Örneğin, uzun yıllardır, Türkiye’de Çinli enerji yatırımcılarının kömürlü santrallere yaptığı yatırım, bölgede yaşayanların hukuki ve toplumsal mücadelelerine sahne oldu. Bu araştırma, bu gerçeği farklı bir açıdan doğruluyor. Türkiye toplumu, yabancı yatırımcıyı, ancak yenilenebilir enerjiye özellikle de güneş enerjisine yatırım yaparsa davet ediyor. Çünkü yenilenebilir enerji yatırımını kendi sağlığı ve yaşamı için gerekli görüyor.
Toplumun yabancı yatırımcıya ve bu yatırımları teşvik eden ve planlayan Türkiye Devleti karar vericilerine mesajı açık; yabancı yatırımcı fosil yatırımları ile Türkiye’yi kirletmek yerine, yenilenebilir enerjiye yatırım yaparak Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlamalı"
350.org Türkiye'den Efe Baysal'ın değerlendirmesi ise şöyle:
"Tüm dünyada insanlar iklim krizinin ağırlığı karşısında harekete geçerken, bu anket, Türkiye'de de yaşamımız açısından en önemli tehlikelerden biri olarak iklim değişikliğinin görüldüğünü ortaya koyuyor. Hem bu farkındalık hem de yenilenebilir enerjiye kamuoyu tarafından verilen yüksek destek sevindirici. Öte yandan, yenilenebilir enerjiye halk tarafından verilen desteğin sadece iklim değişikliği ile ilgili olmadığı, aynı zamanda bu uygulamaların gündelik hayatımızda artık temel sorunlardan biri haline gelen çevre kirliliği için de bir çözüm umudu olduğu yine anket sonuçlarından okunabiliyor. Bu çerçevede, karar vericilerin de bir an önce halkla aynı farkındalık seviyesine gelmesi ve bu siyasi iradeye saygı göstermesi elzem. Türkiye'nin yenilenebilir enerjiye topyekün geçişi ve bu geçişin insanların gündelik hayatlarındaki ekolojik kaygılarını da gözeten bir şekilde doğru uygulamalarla yapılması gerçek gündemimiz olmalıdır. "
"Vatandaşlar, kömürü önceliklendiren enerji politikaları istemiyor"
Anket araştırmasının yapıldığı altı ülke, küresel ölçekte en çok kömürlü termik santral planlanan ilk 10 ülke arasında yer alıyor. Anket, hükümetlerin, mevcut durumda kömürü önceliklendiren enerji politikaları ve yurtdışı yatırım paketlerinin, vatandaşların tercihleriyle uyuşmadığını ortaya koyuyor.
Anketin gerçekleştirildiği altı ülkede de temiz enerji yatırımları; uzun vadede özellikle ekonomi için olumlu görülüyor (bu oranlar temiz enerji için %51 ila %72 arasında iken, kömür için %19 ila %40 arasında değişiyor). Ayrıca istihdam sağladığı ve iklim değişikliğiyle mücadeleye katkı koyduğu için de toplumdaki yenilenebilir enerji algısı oldukça olumlu. Bununla birlikte kömür yatırımları, hava ve su kalitesini düşürmesi ve yolsuzluğu artırması sebebiyle olumsuz algılanıyor.
E3G Genel Müdürü Nick Mabey ‘’Anket sonuçları, Kuşak ve Yol Girişimi’nde yer alan ülkelerin, kömüre kıyasla temiz enerji yatırımlarını tercih ettiğini açık olarak gösteriyor. Bu bağlamda Çin, bu hafta gerçekleşecek forumda hükümetler, iş dünyası ve yatırımcılarla bu taleplerin karşılanması üzerine çalışmalı’’ dedi.
