Türkmenler deyince akla Türkmenistan gelse de, Suriyeli Türkmenlerin bu Orta Asya ülkesi ile pek de ortak noktası yok. Suriyeli Türkmenlerin nüfusunun ülkede iç savaş başlamadan önce 200 bin dolayında olduğu tahmin ediliyor. Resmi istatsitikler ise mevcut değil.
Rus savaş uçakları onları mı hedef alıyor? Sınırda Türk F16'ları tarafından düşürülen Rus uçağından paraşütle atlayan pilotlardan birini onlar mı öldürdü? Bütün bu soruların yanıtları şimdilik meçhul. Ancak kesin olan tek şey, Türkiye'nin kendisini Suriyeli Türkmenlere yakın gördüğü.
London School of Economics'ten (LSE) Ortadoğu uzmanı Fawas Gerges, bu küçük halkın yüzünü Ankara'ya dönerek oradan koruma ve mali yardım beklemesinin fazla şaşırtıcı olmadığını söylüyor. Uzman, Türkiye ile onları ortak bir mirasın bağladığını belirtiyor.
Türkmenlerin büyük bir kısmı, Suriye'nin kuzeyinde Lazkiye yakınlarındaki dağlarda yaşıyor. Stockholm Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Enstitüsü'nden Paul T. Levin, Türkmenler ile Türkiye'yi birbirine 'güçlü etnik ve dil yakınlığı'nın bağladığını belirtiyor. Suriye Türkmenlerinin konuştuğu dilin Türkçe ile akraba olduğunu belirten uzman, etnik olarak da Türkler ile Türkmenlerin yakın olduğunu söylüyor.
Doğal müttefik
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkmenleri 'doğal müttefiki' olarak görüyor. Uzmanlara göre bunun tek nedeni etnik değil, ortak düşman Esad'a karşı mücadele de onları birbirine yaklaştırıyor.
Suriye iç savaşının başlarında Türkmen muhalif grupları silaha sarılıp Esad'a karşı mücadele etmeye başladı. Ortadoğu uzmanı Gerges, Türkmenlerin Esad yönetimi altında Kürtler kadar ezilmediğini söylüyor. Eylül ayından bu yana Suriye'de hava saldırıları düzenleyen Esad'ın müttefiki Rus ordusunun gözünde ise Türkmenler düşman.
Türk politikacılar, Rusya'yı birçok kez Suriye'nin kuzeyinde Türkmen sivilleri hedef almakla suçlamıştı. 40 Türkmenin geçen hafta hava saldırılarında yaralanması üzerine ilk olarak geçen hafta Başbakan Davutoğlu, Rusya Büyükelçisi'ni Dışişleri Bakanlığı'na çağırmıştı. Pazartesi günü Türkiye konuyu BM Güvenlik Konseyi'ne de taşımıştı.
Stratejik olarak anlamlı
Stockholm Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Enstitüsü'nden Paul T. Levin'e göre, Ankara Türkmen muhalif grupları Esad'a karşı savaşlarında aktif olarak destekledi ve Türkmen birliklerine sınırı geçerek, Türkiye'den operasyonlarını yürütme imkanı tanıdı.
Uzman, aynı zamanda Türkmen muhaliflerin ve diğer silahlı grupların Türkiye'nin güney sınırını güvenceye alması bakımından önemli olduğunu belirterek, "Sınırın bazı bölümlerini kontrol etmelerinin Türkiye açısından stratejik önemi çok büyük" diyor.
LSE Ortadoğu uzmanı Ranj Alaaldin ise Türkiye'nin Türkmenleri 'olası bir Kürt özerk bölgesine karşı sınırda tampon' olarak kullanmak istediğini belirtiyor. Alaaldin, Ankara için sadece Suriyeli Türkmenlerin değil, Irak'ta IŞİD'e karşı mücadele eden Türkmenlerin de 'güvenilir bir temsilci' olduğunu belirtiyor.
Bu küçük halk, büyük güçlerin oyununda kaybolup gidebilir mi? Ortadoğu uzmanları Türkmenlerin geleceği konusunda sessiz kalmayı tercih ediyor. Fawas Gerges' göre, Suriyeli Türkmenler giderek etkisini artıran iç savaş nedeniyle özellikle istikrar özlemi içinde. Gerges, onlara bu istikrarı ise şu anda en yakın müttefiki olarak gördükleri Türkiye'nin sunabileceğine dikkat çekiyor.
