Hülya Karabağlı/ Ankara
TBMM Anayasa Yazım Komisyonu’nun (AYK) bugünkü toplantısında, BDP’nin, kayıtlı 300 bin seçmenin ‘'halk yasa teklifi'' veya ‘anayasa değişikliği’ sunmasının önünü açan önerisi tartışıldı. ‘Meclis’e hep Kürtlerin istediği yasa teklifi gönderilir’ eleştirileri, tartışmanın ana gündemi oldu. BDP’nin ‘ Halk İnisiyatifi’ önerisine AKP, CHP ve MHP destek vermedi. Öneri kırmızı renkte yazıldı. BDP’nin önerisinde, halkın yasa teklifini kabul etmemesi halinde, teklif halkoyuna sunuluyor.
‘Halk inisiyatifi’
AYK’nin bugünkü toplantısına, MHP Erzurum Milletvekili Oktay Öztürk başkanlık etti. "TBMM'nin görev ve yetkileri", "Milletlerarası anlaşmaları uygun bulma", "TBMM seçimlerinin ertelenmesi ve ara seçimler", "Halk inisiyatifi", "Meclis araştırması" ve "Gensoru" başlıklı maddeleri yeniden ele alındığı toplantıda, BDP, komisyona bir öneride bulundu. BDP’nin komisyona sunduğu öneri şöyle:
“Seçmen kütüğüne kayıtlı 300 bin seçmenin imzasıyla halk yasa teklifi veya Anayasa değişikliği önerisi sunabilir. Bu yasa teklifi veya Anayasa değişikliği önerisi, uluslararası hukukla uyuşmazlık içinde olamaz, insan haklarının kazanımlarına aykırı hükümler taşıyamaz, temel hak ve özgürlükleri gerileten hükümler barındıramaz ve hukuki kural oluşturmanın temel koşullarını taşımak zorundadır. Bu koşullara aykırı yasa teklifleri yok hükmündedir. Halk inisiyatifinin yasa önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda üye tam sayısının salt çoğunluğuyla, Anayasa değişikliği önerisi ise üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla kabul edilir. Halkın yasa teklifini destekleyenler, ilgili görüşmeler Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yapılırken, temsili olarak görüşmelere katılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi halkın yasa teklifini kabul etmezse teklifi halkoyuna sunar. Teklif kabul edildiği takdirde yasalaşır.”
Diğer yandan, komisyonda, MHP, Cumhurbaşkanı’nı seçmenin; BDP ise silahlı kuvvetleri, güvenlik ve kolluk güçlerini, istihbarat kurumlarını ve bu kurumların harcamalarını denetlemenin de TBMM'nin görev ve yetkileri arasında olmasını önerdi. BDP, genel ve özel af ilanında özel bir nisap öngörülmesine karşı çıktı.
Anayasa’daki ‘Türkler’ ibaresine düzenleme
Tüm parti temsilcilerinin yer aldığı AYK’de konuşulan diğer konular şöyle: “Ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi 1 yılı aşmayan antlaşmaların, devlet maliyesi bakımından bir yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yabancı ülkelerdeki mülkiyet haklarına dokunmamak şartıyla, yayınlanma ile yürürlüğe konabileceğini benimsedi. Mevcut anayasadaki ''Türklerin yabancı memleketlerdeki" ibaresi, "Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yabancı ülkelerdeki" şeklinde değiştirildi. Bu andlaşmaların, yayınlarından başlayarak TBMM'nin bilgisine sunulmasındaki süre 2 aydan 1 aya indirildi. Ayrıca, uluslararası anlaşmalara çekince konulması durumunda, ilgili çekincenin uygun bulma kanununa veya Bakanlar Kurulu kararnamesine eklenip, anlaşma ile yayımlanması benimsendi.”
‘Ara seçim kararı yeniden müzakere edilecek’
Yazım Komisyonu, ''TBMM seçimlerinin ertelenmesi ve ara seçimler" maddesini de ele aldı. AKP, TBMM seçimlerinin yanı sıra "Başkanlık" seçimlerinin de buna eklenmesini önerdi.
TBMM'nin, savaş nedeniyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmemesi halinde seçimleri 1 yıl erteleyebilmesi hükmü, mevcut uygulamadaki gibi benimsendi. Ancak TBMM bu kararı, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla verebilecek. Komisyon, bu karar nisabını daha sonra yeniden ele alacak.
BDP, "uluslararası hukuka uygun olmak kaydıyla savunma ve güç kullanımını gerektiren bir durumda" bu ertelemenin olmasını istedi.
Komisyon, TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçime gidilmesi ve ara seçimin, her seçim döneminde bir defa yapılması hükmünü anayasadaki gibi korudu. Ara seçim için aranan genel seçim üzerinden 30 ay geçmeme şartı, 18 aya indirdi.
