Hülya Karabağlı/ ANKARA
Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun bugünkü toplantısında, 'Yargıtay' ve 'Danıştay' düzenlemeleri müzakere edildi. AKP, CHP ve MHP'nin 40 maddenin tıkandığını söylediği 'Başkanlık' önerisinden geri adım atmadı. Danıştay üyelerinin seçimine ilişkin fıkrada, AKP, 'Bakanlar Kurulu' yerine ' Başkanın' ibaresini koydu. 'Başkan' önerisi fıkraya 'kırmızı' renkte yazıldı. Komisyon, uzmanların Anayasa Mahkemesi'ne ilişkin düzenlemeyi yetiştirememesi üzerine maddeyi bugün ele almadı. Toplantı, perşembe günü yapılacak.
Yargıtay, maddesinde önemli ölçüde uzlaşma sağlandı. Ancak, MHP 'kura önerisi' sununca tam mutabakat olmadı. "Danıştay" maddesinde ise, CHP, Danıştay gibi Hükümetin ve idarenin ihtilaflarını çözme sorumluluğu olan yargı organına, Bakanlar Kurulu'nun üye teklif etmesine karşı çıkıyor. Danıştay, Yargıtay, Savcılar ve Hakimler Kurulu'nda oluşan genişletilmiş bir Seçim Kurulu'nun bu görevi üstlenmesini istiyor. Konya Milletvekili Atilla Kart, Danıştay'ın imtiyaz şartnamesi ve sözleşmeler hakkında düşünce bildirme görevinin kalkması gerektiği önerisinde bulundu. Müzakere edilen maddeler şöyle:
Yargıtay
Yargıtay, adliye mahkemelerince (CHP-MHP Önerisi: ve askerî mahkemelerce) verilen ve kanunun başka bir adlî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Yargıtay üyeleri, mesleğinde fiilen on beş yıl çalışmış adli yargı hâkim ve savcılar, öğretim üyeleri ve avukatlar arasından liyakat ve başarı gibi kanunda gösterilen nitelikler dikkate alınarak Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu’nun birlikte yapacağı toplantıda üye tamsayısının beşte üçü ve gizli oyla bir defaya mahsus olmak üzere dokuz yıl için seçilir. Hâkim ve savcılar dışında kalan üyelerin sayısı Yargıtay üye tam sayısının onda birini geçemez. Seçimden önce adaylar Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulunun birlikte oluşturacağı bir komisyon tarafından kamuya açık olarak dinlenir. Bu komisyon, her adayın başvuru dosyasını inceleyerek bir rapor hazırlar.
Yargıtay’ın kuruluşu, işleyişi, Başkan, başkanvekilleri, daire başkanları ve üyeleri ile Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcıvekilinin nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.
Danıştay
Danıştay, idari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. Danıştay, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında iki ay içinde düşüncesini bildirmek, idari uyuşmazlıkları çözmek ve kanunla gösterilen diğer işleri yapmakla da görevlidir.
Danıştay üyelerinin dörtte üçü mesleğinde fiilen on beş yıl çalışmış idari yargı hâkim ve savcıları, öğretim üyeleri ve avukatlar arasından liyakat ve başarı gibi kanunda gösterilen nitelikler dikkate alınarak Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulunun birlikte yapacağı toplantıda üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ve gizli oyla; dörtte biri ise Bakanlar Kurulunun (AK Parti Önerisi: Başkanın) her üyelik için göstereceği üç kat aday arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının üçte iki (AK Parti Önerisi: beşte üç) çoğunluğu ve gizli oyla bir defaya mahsus olmak üzere dokuz yıl için seçilir. Seçim üç oylamada sonuçlandırılamazsa üyelerin seçimi en çok oyu alan iki aday arasından kurayla tamamlanır.
