TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nda son iki haftadır önemli bölümünde anlaşma sağlanamadığı için kırmızı renkte yazılan Anayasa Mahkemesi bölümünde tartışma yaşandı.
AKP’li Ahmet İyimaya, “Anayasa Mahkemesi özünde millet iradesine terstir” dedi. BDP’nin, anayasa danışmanı Eş Genel Başkan Yardımcısı Meral Daniş, İyimaya’ya destek verdi ve “Yargıçların kötü denetim yaptığını düşünüyoruz. Parti kapatma süreçleri dahil bugüne kadar doğru kararlar vermediler" deyince tartışma, Fransa’nın monarşisinden padişahlığa kadar uzandı.
TBMM Anayasa Uzlaşma Yazım Komisyonu, geçtiğimiz haftadan beri ”Anayasa Mahkemesi'nin Görev ve Yetkileri, Kararları” başlıklarını tartışıyor. “ Görev ve Yetkileri” bölümünün önemli bölümünde anlaşma sağlanamadığı için kırmızı yazıldı. AKP ve BDP, Anayasa değişikliklerini şekil ve esas bakımından hiçbir biçimde denetleyemeyeceği’ görüşünde uzlaşarak metne koydurdu.
'Çoğunluk demokrasisi, monarşi, padişahlık'
CHP, AKP ve BDP’nin Anayasa Mahkemesi’ne ilişkin öneri ve görüşlerine sert muhalefet etti. Komisyon üyesi Prof. Süheyl Batum, “Anayasa Mahkemesi millet idaresine terstir” diyen AKP’li İyimaya’ya, “ Bu çoğunlukçu demokrasidir. Çoğulcu değil” yanıtı verdi. Alınan bilgiye göre, Demokrasi, monarşi ve padişahlık rejimine kadar uzanan sert tartışmanın yaşandığı komisyonda şu diyaloglar gerçekleşti:
‘Anayasa Mahkemesi millet iradesi fikrine terstir’
AKP’li Ahmet İyimaya: Anayasa Mahkemesi, millet iradesi fikrine terstir. Milletin temsilcilerinin kararının, yargıçlarca denetlenmesi milli iradeye uygun değildir. Zira Meclis, halk çoğunluğu ile seçilir. Halk çoğunluğu da milli iradeyi yansıtır. Milletin temsilcilerinin kararının yargıçlarca denetlenmesi uygun değildir.
‘Monarşi ya da padişahlık kararı alınırsa’?
- CHP’li Süheyl Batum: Meclis çoğunluğu monarşi ya da padişahlık sistemine geçiş kararı alırsa ne olacak? Anayasa Mahkemesi, Meclis çoğunluğunu denetlemek için kurulmuştur. Millet iradesinin denetlenemeyeceği fikri Fransız İhtilali sonrasında terkedilmiş ve tarih çöplüğüne bırakılmış bir görüştür.
Hitler, Mussolini seçimle iş başına gelince, millet iradesinin asla yanlış yapmayacağı düşüncesi de terk edilmiştir, Amerikan Federal Yüksek Mahkemesi, 1857'de 'Zencilerin hakkı yoktur, vatandaş değillerdir' diye karar aldı. Sonra 1965'te aynı mahkeme, 'Siyahlar, beyazlar ile eşittir ama ayrıdır' kararını aldı. Yani mahkeme, beyaz ve siyahların ayrı okullara gitmesini, ayrı otobüslere binmesi yönünde karar aldı. Bu iki yanlış karardan yola çıkarak, kimse ABD Anayasa Mahkemesi'nin denetim yapmamasını ya da kaldırılmasını istemedi. Ünlü Fransız hukukçu Quermenne 'Anayasa Mahkemesi yörüngesinden çıkmaya çalışan uydulara benzer. Bir iki karardan yola çıkarak Anayasa Mahkemesi'ni yetkisizleştirmek demokrasi açısından doğru değildir."
Meral Daniş (BDP Danışmanı) : Parti kapatma süreçleri dahil bugüne kadar doğru kararlar vermediler. Anayasa değişikliklerinin hiçbir şekilde denetlenmemesinden yanayız. Yargıçların kötü denetim yaptığını düşünüyoruz. Yargıçlara güvenmiyoruz.
‘Zaman yok’
CHP'li Süheyl Batum, önemli ölçüde anlaşmanın olmadığı Anayasa Mahkemesi'nin görevleri bölümünün tekrar gözden geçirilmesini istedi. AKP İyimaya,"Zaman yok" diye yanıt verdi. Bunun üzerine Batum, "Tutanağa geçirelim. AKP’li İyimaya, Anayasa yapmak için zamanın olmadığını söylüyor” dedi.
'Değiştirilmez madde’
Toplantının sonuna doğru AKP’li Ahmet İyimaya, "Yargı bölümünün ardından Anayasa’nın Başlangıç ve Temel İlkeler Bölümüne ilişkin teklifini hazırlasın, şimdiden hazır etsin” dedi. İlk üç maddede kelimesel değişiklikler yapacaklarını, ancak bu maddeleri koruyacaklarını söyleyen İyimaya, “Biz değiştirilemez hükmünü içeren 4. maddeyi kendi teklifimize koymayı düşünmüyoruz" dedi. CHP'li Süheyl Batum, "Bu, bizim için vazgeçilmez maddedir, taviz vermeyiz” diye tavırlarını ortaya koydu.
'Yüksek mahkeme kırmızıya boyandı'
Uzlaşma Komisyonu’nda, Anayasa Mahkemesi ‘Görev ve Yetkileri” bölümünde, AKP ‘Başkanlık kararnameleri’, BDP ‘Bölge Meclisleri tarafından kabul edilen kanunlar” önerileri kırmızı renkle yazıldı. CHP ve MHP, “Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların sadece şekil yönünden, Kanun Hükmünde Kararnamelerin’ denetiminin mahkemenin görev ve yetkisine yerleştirdi. AKP ve BDP, “Anayasa değişiklikleri şekil ve esas bakımından hiçbir biçimde denetlenemez” diye yazdırdı.
‘Anayasa Mahkemesi Kararları’ başlıklı maddede AKP, “Anayasa Mahkemesi hiçbir şekilde yürürlüğü durdurma kararı veremez” önerisinde bulundu.
