Anayasa Mahkemesi'nden TBMM İçtüzüğü'ne 'çoğulcu demokrasi' vurgusu

Anayasa Mahkemesi (AYM), “Türkiye Cumhuriyeti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü esasında anayasada düzenlenen idari yapısına aykırı tanımlamalar yapma” gerekçesiyle Meclis’ten geçici olarak çıkarma cezasına çarptırılan milletvekilinin bir aylık ödenek ve yolluğunun üçte ikisinin kesileceği hükmünü anayasaya aykırı bularak iptal etti.

Cumhuriyet'ten Alican Uludağ'ın haberine göre milletvekileri yalnızca TBMM Genel Kurulu’ndan çıkarma cezasına çarptırılabilecek. Bu cezaya neden olan maddedeki “idari yapıya aykırı tanımlamalar yapma” fiilinin belirsiz, soyut ve öngörülemez biçimde tanımlandığı ifade edilen kararda, “Bu durum özellikle muhalif milletvekillerinin çoğunluk tarafından cezalandırılma tehdidi altında kalmalarına, böylelikle yasama ve denetim faaliyetlerine gereği gibi katılamamalarına yol açacak niteliktedir. Bu itibarla muhalif milletvekillerinin cezalandırılma tehdidiyle susturulmaları sonucunu doğurabilecek kural, demokratik devlet ilkesiyle bağdaşmamaktadır” denildi.

Barışçıl her düşünce haktır

Kararda, “Demokratik bir devlette özellikle milletvekilleri; barışçıl olması kaydıyla her türlü görüş ve düşünceyi savunma, ne kadar aykırı olursa olsun her türlü tanımlamayı yapma özgürlüğüne sahip olmalıdır. Aksi halde çoğulcu demokrasiden söz etmek mümkün değildir” ifadesi kullanıldı.

“ifade özgürlüğü”nün sınırını ise “ırkçılık, nefret söylemi, savaş propagandası, şiddete teşvik ve tahrik, ayaklanmaya çağrı veya terör eylemlerini haklı gösterme” şeklinde çizen kararda şunlar kaydedildi:

“Kuralın düşünce açıklaması niteliğindeki beyanları nedeniyle milletvekillerinin her an cezalandırılma tehdidi altında kalmalarına neden olduğu, milletvekilleri açısından genel olarak ifade özgürlüğünü, özel olarak ise yasama sorumsuzluğunu kullanılamaz ve anlamsız hale getirdiği sonucuna ulaşılmıştır.”