Anayasa Mahkemesi, Bakanlar Kuruluna, ihracatçı birlikleri, ithalatçı birlikleri ve bunların üst kuruluşlarının teşkilatlanma, işleyişleri, gelirleri, gelirlerinin kullanım esasları, iştigal sahaları, denetimleri, organları ve üyeliğe ilişkin esasları ile üyelerinin hak ve yükümlülüklerini gösteren statülerini belirleme yetkisi tanıyan yasa hükmünü iptal etti.
Resmi Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararında, Danıştay 10. Dairesi'nin, "birlik üyeliğinden çıkarılma işleminin iptali için açılan davada verilin ret kararının temyiz aşamasında", 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 6. maddesinin (c) fıkrasının, Anayasa'ya aykırılığı savıyla iptali ve yürürlüğünün durdurulmasını istediği belirtildi.
Yüksek Mahkeme, söz konusu hükmün yürürlüğünün durdurulması istemini, koşullar oluşmadığından oy birliğiyle reddetti.
Başvuruyu esastan inceleyen mahkeme, yasama yetkisinin Türk milleti adına TBMM'nin olduğunu ve bu yetkinin devredilemeyeceğinin Anayasa'da açık olarak gösterildiğini hatırlattı. İhracatın ve ithalatın geliştirilmesi, düzenlenmesi, desteklenmesi, koordinasyonu ve ekonomiye katkı sağlanması amacını taşıyan ve kamu gücü kullanan birliklerin, Yasa'da bağlı kuruluş olduğunun belirtildiğini, ancak itiraz konusu kuralda bunların hukuksal statülerinin, kuruluşlarının, görevlerinin, yetkilerinin, gelirlerinin, giderlerinin ve denetimlerinin Bakanlar Kurulu yetkisine bırakıldığı kaydedildi.
Birliklerin, bu yapılarıyla, Anayasa'nın 123. maddesi kapsamında yasayla veya yasanın açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kamu tüzel kişileri olmadıkları gibi amaçları, işlevleri ve nitelikleri itibariyle kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına benzemekle birlikte, kuruluş ve tüzel kişiliklerinin yasayla oluşturulmaması, organların seçiminin yargı gözetiminde yapılmaması ve bağlı kuruluş olarak gösterilmeleri nedeniyle Anayasa'nın 135. maddesinde yer alan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları kapsamına da girmedikleri belirtilen kararda, "Bu birlikler, Anayasa'nın ne 123. ne de 135. maddesine göre tüzel kişilik kazanan kuruluş niteliğindedir. Açıklanan nedenlerle itiraz konusu kural Anayasa'nın 7., 123. ve 135. maddelerine aykırıdır. İptali gerekir" denildi.
Söz konusu kanunun 6. maddesinin (c) fıkrasının ikinci tümcesini iptal eden Anayasa Mahkemesi, kararın doğuracağı hukuksal boşluğun, kamu yararını ihlal edici nitelikte olduğundan gerekli düzenlemelerin yapılması amacıyla iptal kararının yayımından 6 ay sonra yürürlüğe girmesine hükmetti.
