Başkanlık sistemine ilişkin konuşan TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, TBMM'ye verilen teklifin yasalaşması halinde cumhurbaşkanının herhangi bir partiye hemen üye olabileceğini ancak bunun cumhurbaşkanının tarafsızlığını kaybedeceği anlamına gelmediğini söyledi.
Şentop, başkanlık sistemini öngören anayasa değişiklik teklifinin 20 Aralık Salı günü kendi komisyonlarında, ocakta da Meclis Genel Kurulu'nda görüşüleceğini belirterek, teklifin referanduma götürülmesinin mümkün olduğu tarihler olarak mart sonu ya da nisan başını gösterdi.
AKP ve MHP'nin üzerinde uzlaştığı başkanlık sistemini öngören 21 maddelik anayasa değişiklik teklifi, AK Parti Meclis Grubu tarafından 316 imzayla cumartesi günü TBMM Başkanlığı'na sunulmuştu. Teklif metnine göre başbakanlık kaldırılırken yürütme yetkisi tamamen cumhurbaşkanına geçiyor. 'Devletin başı' sıfatı bulunan cumhurbaşkanının bir veya daha çok yardımcısı olabilecek. Teklifin Meclis'te referanduma götürülebilmesi için en az 330 milletvekilinin oyu gerekirken, AKP’de oy kullanma imkanı bulunan 316, MHP'nin ise 39 milletvekili bulunuyor.
“Referandum mart sonu ya da nisan başı”
Şentop Reuters'a verdiği mülakatta başkanlık sistemini içeren düzenlemenin olası yasalaşma takvimi konusunda şunları söyledi:
"Teklifin Anayasa Komisyonu'ndaki görüşmeleri 20 Aralık Salı günü. Ocak ayı içerisinde de Meclis Genel Kurulu'nda görüşülür. Referandumun Mart sonu ya da Nisan başında mümkün olduğu görülüyor."
Anayasa'ya göre, anayasa değişiklikleri 330 ila 367 arasında bir oyla kabul edilirse, bu değişikliklerin Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması ve Resmi Gazete'de yayınlanmasının ardından geçecek 60 gün sonrasında ilk pazar günü referandum yapılması gerekiyor.
Yedek milletvekili konusu
Teklifin getirdiği yedek milletvekilliği düzenlemesinin de Avrupa ülkelerinin yarısından çoğunun anayasalarında bulunduğunu belirten Şentop, bu konudaki sistemin işleyişini şöyle anlattı:
"Yedek milletvekilliğinin detayları kanunla düzenlenecek. Tasarladığımız sistemde her parti, bir ilin çıkardığı milletvekili sayısının beşte biri kadar da yedek milletvekili belirleyecek. Herhangi bir ilde, herhangi bir partinin vekilliğinde çeşitli nedenlerle boşalma olursa, o partinin gösterdiği bir sonraki sıra adayı yedek vekil olarak yerini dolduracak. Boşalan milletvekili başka partiye geçse dahi, yedek vekil ilk aday olduğu partiden gelecek."
Mevcut anayasada TBMM'de milletvekili sayısının yüzde 5'inin çeşitli nedenlerle eksilmesi durumunda ara seçim yapılması öngörülüyor.
Cumhurbaşkanlığının tarafsızlığı
Düzenlemenin yasalaşması halinde cumhurbaşkanının herhangi bir partiye hemen üye olabileceğini belirten Şentop, ancak bunun cumhurbaşkanının tarafsızlığını kaybedeceği anlamına gelmediğini söyledi.
Şentop, "Cumhurbaşkanı ile ilgili en büyük tartışma siyasi parti üyeliği. Avrupa'da sadece Macaristan'da bu konuda bir yasak var. Cumhurbaşkanının tarafsızlığı siyasi partiye üye olmamak olarak görülüyor. Bu yanlış" diye konuştu. Teklif Cumhurbaşkanı'nın siyasi parti üyeliğini serbest bırakırken, bu düzenlemenin referandumda kabul edilmesi durumunda bu hüküm 2019 tarihi beklenmeden yürürlüğe girecek. Mevcut anayasada cumhurbaşkanı seçilen kişinin varsa siyasi parti üyeliği düşüyor.
Şentop düzenlemenin kabul edilmesi durumunda, AKP’nin olağanüstü kongre toplayıp toplamayacağı yönündeki soru üzerine "Buna bir engel yok" yanıtını verdi.
Teklif cumhurbaşkanının bir siyasi partiye üye olmasının önündeki engeli kaldırdığı için, düzenleme yasalaşırsa, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın kurucusu olduğu AKP’nin başına geçmesi, bir olağanüstü kongre ile mümkün olabilecek.
“Unutulan şeyler olabilir”
Şentop düzenlemenin Meclis Anayasa Komisyonu'nda değişikliğe uğrayıp uğramayacağı konusunda ise, "Teklifin ana çerçevesi belli. Ancak unutulan şeyler olabilir. Daha iyi teklifler olabilir. Buna da açık olmak gerekiyor" diye konuştu.
