Amazon yağmur ormanlarında çıkan yangınlar bu yıl, 2018'e kıyasla yüzde 80 artmış durumda. Brezilya'da, son altı yılın en fazla sayıda yangını yaşanıyor.
Ancak bir türlü kontrol altına alınamayan yağmur ormanı yangınları, sadece Brezilya'yı değil, Bolivya ve Paraguay'ı da etkiliyor.
Güney Amerika'da her bir dakikada bir futbol sahası büyüklüğünde ormanlık alanın kaybolmasına yol açan yangınlar sadece bu kıtayı değil tüm gezegeni etkileyecek nitelikte.
6,7 milyon kilometre karelik ormanlık alanın karşı karşıya olduğu yangınlar, beş temel konuda dünyayı tehdit ediyor.
1. 40 bini aşkın bitki türü
Dünya Vahşi Yaşam Fonu'nun (WWF) verilerine göre Amazon bölgesinde 40 bini aşkın bitki türü bulunuyor.
Dünya Bankası ise "Amazonlar, dünyanın yağmur ormanlarının yüzde 40'ına, karasal biyo çeşitliliğin ise yüzde 25'ine ev sahipliği yapıyor" diyor.
Amazon bölgesinde yetişen birçok bitki türü tıp alanında ilaç üretimi için kullanılıyor. Elde edilen bitkilerden kanser ilaçları da üretiliyor, kozmetik ürünleri de.
2. 6 bini aşkın hayvan türü
Amazon bölgesinde bugüne kadar 427 memeli, 1300 kuş, 378 sürüngen ve 400'den fazla da amfibi hayvan türü keşfedildi. Ayrıca yaklaşık 3 bin farklı tatlı su balığı da bu bölgede yaşıyor. Son olarak 'vejetaryen pirana' olarak adlandırılan balık da yine Amazonlarda bulunmuştu.
Yine Amazonlarda binlerce omurgasız hayvan da yaşıyor.
Amazon ormanlarının derinliklerinde bugüne kadar keşfedilmemiş çok sayıda canlı türünün de yaşadığı sanılıyor.
Yangınlar bu canlıların habitatlarını ve dolayısıyla geleceklerini de tehdit ediyor.
3. Yaklaşık 400 yerli kabile halkı
Yerli halkların korunması için çalışmalar yürüten Brezilya merkezli Survival International örgütü, Amazon ormanlarında yaklaşık 1 milyon yerlinin 400 farklı kabilede yaşadığını belirtiyor.
Bu kabilelerin hepsinin kendilerine özgü kültürleri ve dilleri var.
Bazı yerli kabile köyleri 500 yıldır dış dünya ile temastayken bazıları hâlâ tamamen izole bir şekilde yaşıyor.
Bu kabilelerin geçim ve yaşam kaynağı da yaşadıkları Amazon ormanlarının zenginlikleri.
Gıda, ilaç, barınma gibi temel ihtiyaçlarının tamamını ormandan elde ediyorlar.
4. Dünyanın iklim dengeleyicisi
Brezilya Bilim, Teknoloji ve İletişim Bakanlığı Nisan ayında yaptığı bir açıklamada Amazon yağmur ormanlarının ülkenin güneyindeki yağmur döngülerini düzenlediğini ve çok yüksek miktarda karbondioksiti emebildiğini açıklamıştı.
Ancak Amazon bölgesinin önemi sadece Brezilya ile sınırlı değil.
Yağmur ormanlarının Güney Amerika'nın en büyük iklim dengeleyicisi olduğu ifade ediliyor.
Akademik Science Advances dergisinde yer alan ve araştırmacılar Thomas Lovejoy ile Carlos Nobre tarafından kaleme alınan makalede "Amazon yağmur ormanlarındaki nem seviyesi kış aylarında Rio de la Plata havzasına düşen yağışı etkiliyor. Uruguay, Paraguay ve Arjantin'deki yağış seviyeleri Amazon yağmur ormanları ile doğrudan bağlantılı" diyor.
5. Dünya'nın en büyük nehir havzası
Amazonlar aynı zamanda gezegenin en büyük nehir havzası konumunda. 7 milyon kilometrekarelik bir alana yayılan havza Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Peru ve Venezuela'nın küçük bir kısmını kapsıyor.
Bu havzanın en büyük bölümü Brezilya sınırları içerisinde. Arjantin Doğal Yaşamı Koruma Derneği Infobae'nin Başkanı Manuel Jaramillo, "Amazon bölgesi gezegenimizdeki tatlı suyun yüzde 17 ila 21'ini oluşturuyor" diyor.
Yangınların bu havzada da geri döndürülmesi güç bir hasara yol açması riski bulunuyor.
