T24 - Türkiye'nin en uzun ve en tartışmalı film festivali Altın Portakal bugün başlıyor. 13 filmin büyük ödül için yarışacağı festivalin gelecek yıllarına ilişkin sıkıntılar da yok değil.
Radikal gazetesinden Şeney Aydemir'in yazısında: Türkiye’nin en uzun soluklu film festivali Antalya Altın Portakal, bugün kapılarını 48. kez açıyor. İlk kez düzenlendiği 1964 yılından bu yana tartışmalı sonuçları, festival süresince yaşananları ile hep gündeme gelen, öte yandan da ülkenin en önemli ‘ulusal’ film festivali olma özelliğini kazanan Altın Portakal ‘keskin’ bir dönemeçte gibi görünüyor.
Yerel yönetimin başına gelenlerin tercihlerine göre şekil değiştirse de, bir tür ‘yol, su ve elektrik’ hizmeti gibi algılandığı için her şekilde yoluna devam eden festival bakalım bu yıl hangi tartışmaları da beraberinde getirecek.
2001 ekonomik krizinin hemen ertesinde 2002 yılında film yokluğundan sadece 7 filmin yarıştığı günler geride kaldı. Ama şimdiki sorun da, yokluk değil film enflasyonuyla ilgili gibi.
Sıkıntılı bir yıl
Bu yıl ön eleme için 40 film başvurdu. Ancak genel kanı filmlerin genel düzeyinin çok düşük olduğu yönünde. Bunun iki nedeni var. Birincisi, Adana Altın Koza Film Festivali’nin tarihini haziran ayından eylül ayına alması nedeniyle ‘ilk’ filmler için öncelikli tercih olması ve Altın Portakal yönetiminin başka festivallerde yarışan filmleri yarışmaya almayacağına dair düzenlemesi.
İkinci neden ise artık çıraklıktan çıkıp ‘kalfalık’ ve ‘ustalık’ dönemini yaşayan yönetmenlerin bu yıl film çekmemesi. Bu yılki festivalde Serdar Akar, Ümit Ünal ve Raşit Çelikezer dışında ‘festivallere aşina’ yönetmen yok mesela.
Yarışacak 13 filmin dokuzunun ‘ilk film’ olduğu düşünüldüğünde bütün umutlar iyi bir keşif yılı olması yönünde. Geçen yıl ‘Çoğunluk’ (Seren Yüce), ‘Gişe Memuru (Tolga Karaçelik) ve ‘Press’ (Sedat Yılmaz) gibi keşifler festivalin çıtasını yükseltmişti açıkçası.
Ama Altın Koza ve Altın Portakal’ın bu kadar ‘dip dibe’ olması benzer problemlerin gelecek yıllarda da yaşanacağının göstergesi. Festival yönetimlerinin söylediği gibi amaç ‘Türkiye sinemasına hizmet’ ise bir araya gelip, takvim sorununu halletmeleri gerekiyor. Çünkü yaz aylarında çekilen hiç de azımsanmayacak sayıda film ‘yetişmediği’ için bu festivalleri es geçmek zorunda kalıyor.
Açık söylemek gerekirse San Sebastian’dan ödüllü Muhammed Resulof, Berlin’den ödüllü Bartosz Konopka gibi isimlerin yer aldığı uluslararası yarışmanın; Kim Ki-duk, Nanni Moretti, Jean-Pierre et Luc Dardenne, Gus Vant Sant, David Cronenberg ve Aki Kaurismäki gibi ustaların filmlerinin gösterildiği bölümün daha cazip gelebilir.
Geleneğe saygı Öte yandan, festivalin jürilerinin kadın üyelerden oluşması, Emir Kusturica faciasından sonra İran’da ev hapsinde tutulan Cafer Panahi’ye destek kampanyası, 1979’da sansür ve 1980’da darbe nedeniyle yapılamayan festivallerdeki filmlerin ödüllendirilmesi gibi ‘şık’lıklar oldukça anlamlı.
Altın Portakal her zaman tartışılan bir festival olmuştur. Tabii ki bu yıl da bundan kaçış yok. Nasılsa festival bittiğinde tartışmaya devam edeceğiz...
Festivalin ‘en’leri * Festivalde ilk ödül 1964’te ’Gurbet Kuşları’ filmine verildi.
Altın Portakal’ın en fazla ödül alan yönetmeni, 6 ödülle Atıf Yılmaz.
‘En İyi Kadın Oyuncu’ ödülünü, Hülya Koçyiğit beş kez aldı
‘En İyi Erkek Oyuncu’ dalında ise Tarık Akan altı kez ödüle değer bulundu.
Unutulmaz anlar
1979 yılında’Demiryol’ ve ’Yusuf ile Kenan’ filmlerinin sansürlenmesi üzerine jüri çekildi ve festival yapılamadı.
1980’de 12 Eylül darbesi yüzünden festival yapılamadı.
1986 yılında ’Yılanların Öcü’ filmindeki rolüyle ’En İyi Erkek Oyuncu’ ödülünü kazanan Kadir İnanır’ın ödülü arkadaşları tarafından saklandı. Ödülü göremeyen İnanır ortalığı ayağa kaldırdı, otel personelini seferber etti. Daha sonra olayın şaka olduğu anlaşıldı.
1997 yılında Falez Otel’de içki içerek sohbet eden Cüneyt Arkın ile Güven Kıraç arasında tartışma çıktı.
2000 yılında yapılan Altın Portakal Film Festivali’nde Metin Akpınar’ın otel balkonunda çekilen çıplak fotoğrafları festivalin önüne geçti.
2007’de Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin iletişim danışmanlığını yapan şirketin yöneticisi Nimet Demir, festival başkanı Engin Yiğitgil’in kendisini yumrukladığını ve küfrettiğini öne sürdü.
2007 yılında ödül töreninden saatler önce sonuçlar internet sitelerinde yer aldı.
12 Eylül’ün bir hesabı görüldü
Altın Portakal yönetimi bu yıl 1979 yılında sansür, 1980’de ise darbe nedeniyle yapılamayan iki yılda yarışan filmleri değerlendirdi ve ödülleri açıklandı. İşte ödüller:
1979
Film: Demiryol/ Yusuf ile Kenan
Yönetmen: Yavuz Özkan-Demiryol
Senaryo: Onat Kutlar ve Ömer Kavur-Yusuf ile Kenan
Müzik: Arif Erkin-Kanal
Kadın Oyuncu: Sevda Ferdağ-
Seninle Son Defa
Erkek Oyuncu: Fikret Hakan- Demiryol
Yardımcı Kadın Oyuncu: Sevda Aktolga- ‘Bebek’ ve ‘Demiryol’
Yardımcı Erkek Oyuncu: Kamuran Usluer-Kanal
Çocuk Oyuncu: Cem Davran-
Yusuf ile Kenan
1980
Film: Sürü-Zeki Ökten
Yönetmen: Zeki Ökten-Sürü ve Düşman
Senaryo: Başar Sabuncu -Adak
Müzik: Zülfü Livaneli-Sürü
Kadın Oyuncu: Melike Demirağ -Sürü, Güngör Bayrak-Düşman
Erkek Oyuncu: Tarık Akan-Adak ve Sürü, Aytaç Arman- Düşman
Yardımcı Kadın Oyuncu: Fehamet Atila- Düşman
Yardımcı Erkek Oyuncu: Tuncel Kurtiz- Sürü
Ulusal yarışma filmleri
Behzat Ç. Seni Kalbime Gömdüm/ Serdar Akar
Nar/ Ümit Ünal
Can/ Raşit Çelikezer
Öngörüye Ağıt/Savaş Baykal
Canavarlar Sofrası/ Ramin Matin
Fedakar/ Hüseyin Eleman
Geriye Kalan/ Çiğdem Vitrinel
Güzel Günler Göreceğiz/ Hasan Tolga Pulat
Hangi Film/Egemen Sancak
Hicaz/ Erdal Rahmi Hanay
Lüks Otel/ Kenan Korkmaz
Yürüyüş/ Shiar Abdi
Zenne/ M.Caner Alper –
Mehmet Binay
Uluslararası yarışma filmleri
Goodbye/ Güle Güle
(Muhammed Resulof)
On the Edge/ Sınırda (Leila Kilani)
İstanbul My Dream/ İstanbul (Török Ferenc)
Dance Town/ Dans Kasabası (Kyu-Hwan Jeon)
Europolis (Cornel Gherghitta)
Two /İki (Stathis Athanasiou)
Policeman/ Polis (Nadav Lapid)
Welcome to Germany/ Almanya (Yasemin Şamdereli)
Fear of Falling/ Düşme Korkusu (Bartosz Konopka)
Unutma Beni İstanbul (Eric Nazarian, Stefan Arsenijevic, Omar Shargawi, Stergios Niziris, Aida Begic, Hany Abu-Assad, Josefina Markarian)
