Alternatif Bilişim Derneği, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği Twitter’a erişimin engellenmesine yönelik mahkemem kararını iptal etmesini ve Başbakan’ın AYM’nin kararını ele alışı ile ilgili olarak bir basın açıklaması yayınladı. Açıklamada, AYM’nin kararı “insan hakları hukuku dersi gibi” olarak nitelenirken, Erdoğan’ın sözleri “hükümeti, yurttaşlarla internet arasındaki hak ve hukuk ilişkisine saygı duymaya ve önce kendisi bilinçlenip mağduriyet bahanesinin ardından sıyrılmaya davet ediyoruz” şeklinde ele alındı.
Alternatif Bilişim Derneği’nin internet sitesinden yayınladığı “Evrensel Değerlere Saygı, Bilinçli Kullanım” başlıklı basın açıklaması şöyle:
Anayasa Mahkemesi'nin Twitter hakkında vediği, insan hakları hukuku dersi gibi kararına saygı duymadığını söylemekte beis görmeyen hükümeti, yurttaşlarla internet arasındaki hak ve hukuk ilişkisine saygı duymaya ve önce kendisi bilinçlenip mağduriyet bahanesinin ardından sıyrılmaya davet ediyoruz.
İnternette mağduriyeti önlemenin yolu bilgi ve bilinçtir...
Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) verdiği ihlal kararının ardından, Twitter Türkiye'den erişime açıldı. AYM'nin ihlal kararı malumun ilanıdır. Sadece Twitter değil, 5651 ile verilmiş erişim engelleri kararları temel hak ve hürriyetlere aykırıdır. AYM'nin kararının yanısıra 5651'e dair Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kararı mevcuttur. Bu kararla yasanın kendisi ifade özgürlüğüne aykırı bulunmuştur.
Hükümet yetkilileri, başbakan ve BTK, açıklamalar yaparak AYM'nin kararını uygulayacaklarını ama "saygı duymadıklarını", "mahkemenin haddini aştığını", "mağduriyetlerin devam ettiğini", "twitter'in mahkeme kararlarına saygı göstermeye devam etmesi gerektiğini" ifade ettiler.
Bu ifadelerin bir kısmı hukuk devletinde kabul edilemez olmakla birlikte, hükümet tarafından beğenilmeyen bir yargı kararının uygulanacak olması, uzun süredir hasret olduğumuz oldukça sevindirici bir gelişmedir.
İçerik Çıkarma ve Evrensel Değerler
İnternet küresel bir ağdır. Bu küresel ağ üzerinde düzenleme (regülasyon) bazı evrensel değerler ve kabuller çerçevesinde yapılır. Genel bir konsensüs sağlanamayan telif haklarını dışta tutarsak, Türkiye'nin model aldığı demokratik ülkelerde olağanüstü durum olarak kabul edilen ve mahkeme kararı bile aranmayan haller dışında içerik çıkarma, erişim engelleme veya hizmetin çeşitli yollarla kapatılması gibi uygulamalar bulunmamaktadır. Bu olağanüstü durumlar ise çocuk pornosu ve açık şekilde seçilebilen ırkçı, ayrımcı nefret söylemidir. Terör bile değildir. Çünkü bu iki konu dışındaki konuların hemen hepsi çok tartışmalıdır ve kolayca ifade özgürlüğü sınırlarına girmektedir.
Türkiye'nin yapmış olduğu, içerik çıkarma ve kişisel bilgi talepleri ise bu konuların tümüyle dışındadır. Atatürk'e hakaret, montaj olduğu gerekçesiyle reddedilen hükümet yetkililerinin rüşvet, yolsuzluk, görevi kötüye kullanma konulu tapeleri, yurttaşlara ait istenmeyen fotoğraflar, marka değerinin zedelenmesi, müstehcenlik gibi içeriklerdir. Ülkemizde çok büyük bir problem olduğu halde nefret söyleminin, bu talepler arasında neredeyse hiç yeralmayışı altı çizilmeye değerdir. Bu tablo idarenin ve hükümetin hassasiyetlerinin odak noktasını göstermektedir. Görüldüğü gibi Türkiye'nin, Twitter ve Google gibi şirketlerden talepleri evrensel ölçülerin çok üzerindedir. Bu sebeple Twitter veya Google gibi firmaların içerik çıkarma konusunda Türkiye'ye çifte standart uyguladığı gerçeği yansıtmamaktadır. “Twitter, Türkiye'yi dikkate almıyor, mahkeme kararlarını uygulamıyor, başka ülkelerde uyduğu kurallara Türkiye'de uymuyor” şeklindeki argümanlar gerçekçi değildir, doğru da değildir.
Aksine, küresel ağın bu kendine has düzeninden çifte standart bekleyen Türkiyedir. Bütün dünyanın bizim kutsallarımız, bizim etik, estetik anlayışımız, bizim müstehcenlik algımıza uygun olmasını ve buna uygun davranmasını beklemekteyiz. Bu son derece faydasız bir beklentidir. İnternet bütün dünyada insanları, kültürleri, iletişim ve etkileşim biçimlerini yakınsamaktadır. Kaynaştırmaktadır.
Peki mağduriyetler ne olacak
Bu konuda yapılması gereken apaçık ortadadır. Birbirine paralel temel iki mücadele hattı izlenmelidir. Birincisi yeni mağduriyetlerin ortaya çıkmaması için Yeni Medya Okuryazarlığı seferberliğidir. İkincisi ise mevcut mağduriyetlerin yarattığı problemlerin hafifletilmesi ve okuryazarlık bağlamında toplumsal dersler çıkarılması için bilinçlendirme kampanyaları yapılmasıdır.
Birincisinin tablet dağıtarak olmayacağı çok açıktır. Heleki internete bağlanamayan, her türlü giriş çıkış aygıtı kapatılmış tabletlerle hiç olmayacaktır. Biryandan kadın-erkek, doğu-batı, kent-kır arasındaki sayısal uçurumun kapatılması, diğer yandan da internet kullanımının derinlik kazanması için çaba sarfedilmelidir. Eğitim müfredatları iyileştirilmelidir. Yerel yönetimlerle ve STK'larla bu konuda güçlü projeler yapılmalıdır. Evrensel hizmet fonu bundan daha iyi bir amaç için değerlendirilemez.
İkincisi için de “intihara sürüklenen genç kızlarımızı” retorik olmaktan öteye geçirecek adımlar atmaktır. Mağdurlar ve zor durumda bulunan insanlar bulunmalı, kendilerine ve ailelerine psikolojik, sosyal, maddi ve hukuki tüm yardımlar yapılmalı, kimliklerine ve kişilik haklarına saygı göstererek yaşananlar toplumsal birer ders olarak kaydedilmelidir. Özel yaşamı ve kişilik haklarını ihlal etmenin nasıl sonuçlara yol açabileceği, bu tür durumları yaratmamak veya hiç meydana gelmemesi için önlemler almanın yolları topluma anlatılmalıdır. Görüldüğü gibi bunun da sonu nihayetinde okuryazarlık ve yurttaşı güçlendirmektir.
Ayrıca yaşanan olayların büyük bölümünde mağduriyetlere sebep verenler ortada olmasına rağmen yeterli hukuki süreçler işletilmemektedir.
Özetle Türkiye, İnternet ile kavga etmeyi bir kenara bırakmalı, erişim engelleme, url filtreleme gibi çağdışı, sansürcü, negatif düzenlemeleri kenara koymalıdır. Pozitif politikalara yönelmeli ve yurttaşı İnternet ve yeni medya ile barıştıracak ve onu teknoloji karşısında güçlendirecek makro ve mikro adımları ivedilikle atmalıdır.
Son dönemde gerçekleşen 5651 değişikliği, yasal dayanağı olmayan site kapatmalar, url temelli engellemeler, dns engellemeleri ve dns sisteminin bozulması, çeşitli teknolojilere hukuksuz şekilde yapılan engelleme çabaları Türkiye'yi dünya İnternetinden uzaklaştırmaktadır. Türkiye'nin İnternet atmosferini zehirlemekte ve sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi açıdan elverişsiz hale getirmektedir.
Hükümeti, meclis üyelerini, BTK ve ilgili tüm kurumları, İnternetimizin geleceğinin gündelik, kısır siyasi çekişmelere kurban olmaması için bu uyarıları dikkate almaya davet ediyoruz.
Yurttaşlarımızı da diğer tüm temel hak ve hurriyetlerimizle sıkı sıkıya bağlı İnternet hakkımıza sahip çıkmaya davet ediyoruz.”
