Son aylarda Yunanistan kriziyle ilgili olarak bazı tanınmış iktisatçılar ise krizden kurtuluş için Almanya'nın ortak para bölgesini terk etmesinin neden alternatif olamayacağını sormaya başladılar.
Senaryo özetle şöyle: Almanya Euro'dan çıkarak, Güney Avrupa ülkelerinin (İspanya, İtalya, Yunanistan, Portekiz) devalüe edilmiş Euro ile borçları kontrol altına alıp ekonomiyi istikrara kavuşturmasına yardımcı olur.
Princeton Üniversitesi öğretim üyesi Ashoka Mody 17 Temmuz'da yayınladığı makalesinde, Almanya'nın Euro Bölgesi'nden ayrılmasının Yunanistan'ın ortak para bölgesinden çıkmasına tercih edilebileceğini gerekçeleriyle anlatmıştı.
Mody, Deutsche Welle'ye yaptığı açıklamada, para birliğinin önümüzdeki 25 ila 30 yıla kadar mutlaka yenilenmesi gerekeceğini ve önemli olanın, bunun nasıl yapılacağı ve hangi sistemin en az hasara yol açacağı olduğunu söyledi.
Mali ‘deli gömleği'
Ashoka Mody öncelikle Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schäuble'nin Yunan devlet borçlanmasını Euro Bölgesi deneyi ile karıştırmakla hata ettiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Schäuble, Yunanistan ortak para bölgesinden ayrılırsa para birliğinin problemsiz bir şekilde işleyeceğini düşünüyor. Schäuble, Euro Bölgesi'nde yapılanma hatası olduğunu kabul etmeyip sadece Yunanistan'ın oyun kurallarına uymadığı için krize sürüklendiği noktasından hareket ediyor.”
Mody Yunanistan'ın borç probleminin ortak para bölgesinin diğer problemleriyle ilgisi olmadığını belirtti ve ekledi: “Yunanistan Euro Bölgesi'nden çıkarsa çok geçmeden yeni bir ‘Yunanistan' problemi çıkar. Ekonomileri birbirinden farklı bu kadar ülkeye parasal ve mali ‘deli gömleği' giydirmenin yol açtığı problemler ortadan kalkmaz.”
Diğer uzmanlar gibi, ikinci Yunanistan'ın İtalya olacağını söyleyen Ashoka Mody, ‘imkânları, tarihi özellikleri ve kültürel yapıları birbirinden farklı ülkeleri tek bir kalıba sokmaya çalışmanın sonuç vermeyeceğini', söyledi.
Düşünmeden atılmış adımlar
Mody, Almanya'nın ortak para bölgesinden ayrılıp Mark'a dönmesinin zararı asgariye indireceğini, çünkü Euro Bölgesi'nden en az kayıpla çıkabilecek tek ülkenin Almanya olduğunu belirtti.
Yunanistan yerine Almanya'nın Euro'yu bırakması aslında yeni bir fikir değil. 2012 yılında Amerikalı yatırımcı George Soros, bu durumda Almanya'nın güçlü bir paraya sahip olacağını ve Euro'ları değer kaybeden diğer ülkelerin daha kolay toparlanabileceğini yazmıştı. Soros'a göre böylece Almanlar daha zenginleşecek, Euro ülkeleri ise daha az fakirleşecekti.
Amerikan Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke ABD'nin en nüfuzlu düşünce kuruluşlarından Brookings Institution için kaleme aldığı bir makalede özetle şunları dile getiriyordu: “Avrupa, Yunanistan borç krizinin çözümünde üzerine düşeni yapmıyor. Geçen yıl işsizlik oranı Euro Bölgesi'nde yüzde on birlerde seyrederken, ABD'de son yılların en düşük oranı olan yüzde 5,3'e düştü. Ortak para bölgesinde büyük dengesizlik var. Almanya'nın işsizlik oranı yüzde altı, para birliğinin diğer üyelerinde ise işsizlik yüzde on üçün üzerinde. Euro, refahı arttırmak ve Avrupa'nın bütünleşmesini hızlandırmak için tasarlanmıştı. Euro ülkeleri arasında bu kadar büyük ekonomik farklılıklar olduğu sürece bunu başarmak mümkün olmayacaktır.”
Ashoka Mody de Deutsche Welle'nin sorusu üzerine, ekonomik şartları arasında dünyalar kadar fark olan ülkeleri tek paraya bağlamanın akıllılık olmadığını söyledi. Mody'ye göre para birliği iyi düşünülmeden başlatıldığı için şimdi baş ağrıtıyor.
Denge nasıl kurulur
Güçlü siyasi irade gösterilmediği takdirde Avrupa ortak para birimini kurtarmanın mümkün olmayacağını belirten Mody, Bernanke, Soros ve diğer birçok uzmana göre para birliğinin dağılmasından en az Almanya zarar görecek. Ashota Mody, “Bu yargı, çeşitli ülkeler arasında nasıl denge kurulabileceğini de gösterir. Kuzey'de Alman Mark'ı, güneyde ise Euro olmak üzere iki para birimiyle bu denge sağlanabilir. Ama önümüzdeki 30 yılda Avrupa'da 15 ayrı para biriminin geçerli olması da mümkündür.”
Felaket kapıda
Almanya'nın Euro'dan ayrılmasının felakete yol açacağını söyleyenler arasında ise London School of Economics profesörlerinden Iair Begg ve John Ryan da var. Ryan Deutsche Welle'ye, ‘Avrupa Birliği'nin kurulması ve tek para birimine geçilmesi Almanya'nın 20'inci yüzyılın ikinci yarısında kazandığı en büyük başarıdır. Euro jeopolitik anlamda da başarının sembolü sayılır. Euro sayesinde Avrupa yatırımlar ve ticari ilişkiler için güvenli bir liman olmuştur. Almanya'nın ortak para bölgesinden ayrılması Euro'nun sonu olur.”
Iain Begg de, Almanya'nın Mark'a dönmesinin Euro'dan firar furyası başlatacağını, Euro'suz Almanya'nın Avrupa'nın bölünmesi anlamına geleceğini, Avrupa entegrasyon sürecinin akamete uğrayacağını ve bu yenilginin Almanya için felaket anlamına geleceğini, söylüyor.
Ryan ve Begg, Alman Mark'ının kısa zamanda çok güçleneceğini ve bunun sonucu olarak da Alman ihracatçılığının ağır darbe alıp Alman ürünlerinin dünya piyasasındaki rekabet gücünün ortadan kalkacağını da sözlerine ekliyorlar.
