Alkol satışını, pazarlamasını ve tanıtımını sınırlandıran yasanın 15 günlük inceleme süresi yarın (11 Haziran 2013) dolacak. “Anayasal sorun görürsem gereğini yaparım” açıklamasını yapan Cumhurbaşkanı Gül’ün ne yapacağı merak ediliyor.
Hükümetin, alkol satışını sınırlayan, reklamını, dizi, film ve kliplerde görüntüsünü yasaklayan düzenlemesi kamuoyunda büyük tartışmalara neden olurken, 24 Mayıs Cuma günü TBMM Genel Kurulu’nda oylanarak kabul edilmişti. Cumhurbaşkanı Gül, ilk olarak 30 Mayıs’ta Türkmenistan’da konuşmuş ve "Anladığım kadarıyla bir alkol yasağı yok, satışın yeniden düzenlenmesi var" diyerek, düzenlemeyi onaylayabileceği sinyali vermişti.
‘Tarihimiz hayat tarzına müdahalelerle dolu’
Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, alkol düzenlemesinin gündemde geniş yer tuttuğu 30 Mayıs’ta TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi toplantısında yaptığı konuşmada ilginç bir değerlendirme yapmıştı.
Kılıç, "Gerilim öfkeyi, öfke de nefret söylemini beslerken diyalog ve uzlaşma zeminini kaybediyoruz sokakta meydanda, okulda, trafikte, medyada hakim olan şiddet ve gerilim geleceğin Türkiye’sinin en büyük tehlikesidir. Siyasi ve sosyal tarihimiz anlamsız hayali yüklü düşüncelerle toplumun bazı kesimlerinin hayat tarzına yapılan müdahalelerin izleriyle doludur. Bunlara yeni halkalar eklemek yorgun vicdanları daha da yoruyor. Toplum vicdanı ikna edilmeden atılan adımlar demokratik hukuk devletinin sicilini bozmaktan başka bir sonuç doğurmadı. Kamu gücünü kullananların hak ihlaline sebep olması kabul edilemez, başkalarının haklarına sahip çıkmak insanlık erdemidir." ifadelerini kullanmıştı.
Bir yanda Gezi Parkı eylemleri diğer yanda Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’ın sürpriz çıkışına mahkeme kararları da eklenmeye başladı. Isparta İdare Mahkemesi, Isparta Valiliğinin açık alanda alkol tüketiminin yasaklanmasına ilişkin genelgesinin yürütmesini durdurdu. Mahkeme kararında, “Dava konusu işlemle getirilen düzenlenmenin, temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanmasına yönelik hükümler içerdiği sonucuna varılmakta, telafisi güç ve imkansız zararlara sebep olabilecek nitelikte bulunmuştur” denildi.
Isparta’nın ardından bir karar da Ankara’dan geldi. Ankara 2’nci İdare Mahkemesi, Eymir Gölü’nde alkol satışını yasaklayan Tütün Alkol Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurulu (TAPDK) kararını, ‘işletmelerin ODTÜ yerleşkesi sınırları içinde yer almadığı’ ve ‘alanın kamuya açık olduğu’ gerekçesiyle durdurdu. Kararın ardından işletmeler, ruhsatlarını geri almak için TAPDK’ya yeniden başvurdu.
Yasa ne getiriyor?
*Alkollü içkiler 22:00 ila 06:00 saatleri arasında perakende olarak satılamayacak.
*Bu kanun kapsamına giren ürünlerin perakende veya açık olarak satışının yapıldığı yerler ile örgün eğitim kurumları ve dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethaneler arasında kapıdan kapıya en az yüz metre mesafenin bulunması zorunludur. Bu fıkradaki mesafe şartı turizm belgeli işletmeler için uygulanmaz.
*Alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun, reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yasaklanıyor. Bunları özendiren, teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamayacağı hükme bağlanıyor.
*Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemeyecek.
*18 yaşın altındakilere içki satışı yapılamayacak. On sekiz yaşını doldurmamış kişiler, alkollü içkilerin üretiminde, pazarlanmasında ve satışında çalışamayacak.
*Alkollü içkiler, sunum izni verilen yerlerde açık olarak tüketilebilmekle birlikte, tesis sınırları dışında tüketilmek üzere satışı yapılamayacak. (Piknikte, parkta, kır ve köy düğününde içki tüketiminin bu hükümle yasaklanacağı yorumu yapılıyor.)
*Alkollü içkiler işletme dışından görülecek şekilde perakende olarak satılamayacak.
*Tıpkı sigara gibi, alkollü içkilerin ambalajı üzerine zararlarını belirten Türkçe yazılı uyarılar veya mesajlar konulacak.
*Meskun mahaller ve konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyollarda ve devlet karayollarındaki yapı ve tesislerde alkollü içki satışına ve tüketimine izin verilmeyecek.
*Öğrenci yurtları, sağlık hizmeti verilen yerler, spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonları, her türlü eğitim ve öğretim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonları ile akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında alkollü içkilerin satışı yapılamayacak.
Yasaya neden itiraz ediliyor?
*Yasanın en fazla itiraz edilen maddesini alkolün perakende satışının 22.00 ile 06.00 saatleri arasında yasaklanması oluşturuyor.
*Yasaklara uymayanların ürünlerinin kamuya geçirilmesi bir başka itirazı oluşturuyor. Örneğin içki şişesinin üzerine uyarı yazısını koymayanların şişelerine el konulacak.
*İşletme üçüncü bir kişiye satıldığında ya da markasını değiştirdiğinde içki satış ruhsatını, yani kazanılmış hakkını kaybedecek ve yeni sınırlamalar çerçevesinde başvuru yapmak zorunda kalacak.
* Yol kenarlarında içki satışının yasaklanmasını da içeren düzenlemenin, yol kenarındaki çok sayıda plajda da içki satılamaması sorununa neden olacağı ileri sürülüyor.
