Sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle 24 Kasım’da düşürülen Rus uçağının ardından Moskova ile barışmak için Temmuz ayında “üzüntülerini” dile getiren Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bugün St Petersburg’a Rusya Lideri Vladimir Putin ile yüz yüze görüştü. Rusya’nın Türkiye’ye uyguladığı yaptırımlar nedeniyle zora giren ekonomi ve turizmdeki engelleri aşmak için Erdoğan bir günlük ziyaretinde “yeni bir sayfa” açmayı hedefliyor. AFP Putin ile Erdoğan arasındaki ilişkiyi mercek altına aldı. “60 yaşlarındaki iki rekabetçi lider arasındaki ittifak, maço bir arkadaşlığa dayalıydı” diye yorumladı.
Ziyaret öncesinde Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), Rus haber ajansı Sputnik’in internet sitesine 14 Nisan’da getirdiği erişim engelini dün kendiliğinden kaldırdı. Erdoğan ayrıca Rus uçağını düşüren pilotların da darbeye teşebbüsten tutuklandığını belirterek, ilişkilerde yaşanan kırılma için “Bu son olsun” mesajı verecek.
Anlaşma imzalanması beklenmeyen ziyaret sırasında Erdoğan, Rusya’nın Türkiye’ye uçak krizinin ardından koyduğu vize uygulamasından vazgeçmesini isteyecek. Erdoğan ayrıca Türk gıda ürünlerine yönelik ambargonun kalkmasını Charter uçak seferlerinin yeniden başlamasını isteyecek.
İki liderin temaslarında Suriye krizi de kritik önem taşıyacak. Erdoğan, Rusya’nın Suriye’de barış sürecine katkısının da vazgeçilmez olduğunu belirtip, “Rusya olmadan Suriye sorununa çözüm bulanamaz. Biz Rusya ile işbirliği yaparak Suriye sorununu çözebiliriz” diye konuşmuştu. Ancak Rusya’nın, Ankara’nın terörist kabul ettiği PYD ile işbirliğini askıya alması beklenmiyor.
Putin’in Erdoğan’a darbe girişimi sonrasında, 17 Temmuz’da açtığı telefondan memnun olan Ankara, bunu görüşmelerde de dile getirecek.
Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov ise ziyaret öncesinde Sabah Gazetesi’ne röportaj vererek tehlikeyi önceden gördüklerini ve Gülen’in okullarını 2006’da kapattıklarını söyledi.
Maço arkadaşlığı
Erdoğan’ın St.Petersburg’da Putin’i ziyaret etmesi Avrupa’da farklı şekillerde yorumlandı. Financial Times’a (FT) konuşan Türk bir diplomat, “ABD ile ilişkilerimiz son 50 yılın en kötü seviyesinde, bu durum Rusya ile yakınlaşmayı iyi bir opsiyon yapıyor” ifadelerini kullanırken, yine FT’ye açıklamada bulunan Rus analist Alexei Malashenko, “Batı, Erdoğan’ın darbe girişimi sonrasında arttırdığı baskıyı eleştirirken, Erdoğan da batıyı kınıyor. Türkiye ve NATO arasındaki gerginlik Rusya için son derece faydalı” dedi. Daily Express, “Yeni dostum Vlad” başlıklı haberinde Erdoğan ve Putin’in tekrardan yakınlaşmasıyla birlikte “tüyler ürpertici bir yeni dünya düzeninin” yolda olduğunu öne sürdü. Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sawsan Chebli ise idam cezasını uygulayan bir ülkenin ‘AB’de işi olmadığı’ görüşünde olsa da, “Türkiye ve Rusya’nın yakınlaşmalarının NATO ile ilgili sonuçları olacağını düşünmüyorum. Türkiye NATO’nun önemli bir ortağı olmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.
"Tek korkusu Putin"
“En iyi arkadaşlar bile bazen küsebilir” diyen AFP ise, Putin ile Erdoğan arasındaki ilişkiyi mercek altına aldı. “60 yaşlarındaki iki rekabetçi lider arasındaki ittifak, maço bir arkadaşlığa dayalıydı” diyen haber ajansı, Putin’in ifadesiyle “Atatürk’ü mezarında döndüren” Erdoğan’la arasını düzeltmesinin zorluklarını da sıraladı. Kimi uzmana göre enerji ve Suriye kozlarıyla ipler Rusya’nın elinde, kimilerine göreyse batıya sırtını dönen “Erdoğan’ın korktuğu tek kişi Vladimir Putin.”
Ruslar askeri teklif sunacak’ iddiası
İzvestiya gazetesi, Rusya’nın, uçakların havada karşı karşıya gelmesinin engellenmesi ve ‘24 Kasım olayının’ tekrarlanmaması için Türkiye’ye bir teklif sunacağını yazdı. Türk F16’larının Su- 24 uçağını düşürdüğü 24 Kasım 2015’te olanların biz kez daha yaşanmaması için Rusya Savunma Bakanlığı’nın bir teklif paketi hazırlandığını belirtti. Kaynağa göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yarın St. Petersburg’da yapacakları görüşmede prensip kararı alınması halinde bu belgeler Türkiye Milli Savunma Bakanlığı’na gönderilecek. Öte yandan kaynağa göre, söz konusu belgelerde Rus ve Türk orduları arasında bilgi paylaşımı için kanallar ile iki ülke uçaklarının havadaki eylemleriyle ilgili protokoller oluşturulması öneriliyor.
