Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International), teknoloji devlerinin temel iş modelinin radikal bir dönüşümü için çağrıda bulundu ve yeni bir rapor yayınladı.
bianet'in haberine göre Facebook ve Google'ın gözetleme temelli işletme modelinin gizlilik hakkı ile bağdaşmadığını ve ifade özgürlüğü ve eşitlik hakkı gibi bir dizi başka hak için sistematik bir tehdit oluşturduğunu ortaya koyan raporda bu mecraların ayrımcılı da artırdığı belirtildi.
"Modern hayata hükmediyorlar"
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Kumi Naidoo, raporla ilgili şunları söyledi:
"Google ve Facebook, modern yaşamlarımıza hükmediyor; milyarlarca insanın kişisel verilerini toplayıp paraya çevirerek dijital dünyadaki benzersiz gücü bir araya getiriyor.
"Dijital yaşamlarımızı sinsice kontrol etmeleri, mahremiyetin özünü baltalıyor ve çağımızın belirleyici insan hakları sorunlarından biri,"
Raporda, "Google ve Facebook, dünyadaki çoğu ülkenin (Çin dışında) haklarını çevrimiçi olarak gerçekleştirmeye güvendiği birincil kanallar üzerinde hâkimiyet kurmuştur" deniyor ve ekleniyor:
"Sahip oldukları çeşitli platformlar - Facebook, Instagram, Google Arama, YouTube ve WhatsApp dahil - insanların bilgi arama ve paylaşma, tartışmalara katılma ve topluma katılma yollarını kolaylaştırıyor.
Google'ın Android'i ayrıca dünyanın akıllı telefonlarının çoğunun da temelini oluşturuyor."
Raporda Apple, Amazon ve Microsof gibi diğer büyük teknoloji şirketlerinin önemli bir güç elde etmiş olsalar da Facebook ve Google'ın sahip olduğu platformların (Instagram, WhatsApp vb.) insanların nasıl etkileşimde bulunduklarını kontrol edebildiği vurgusu yapıldı.
"Dikte edilen şartlara uymaktan başka bir seçenek yok"
Teknoloji devleri bu hizmetleri milyarlarca kullanıcıya bir ücret talep etmeden sunuyorlar. Bunun yerine, bireyler hizmetlere kendi kişisel bilgileriyle, web üzerinden ve fiziksel dünyada da, örneğin bağlı cihazlar aracılığıyla sürekli olarak izleniyorlar.
Kumi Naidoo, "İnternet, insanların haklarının çoğunun tadını çıkarması için hayati önem taşıyor, ancak milyarlarca insanın bu kamusal alana Facebook ve Google tarafından dikte edilen şartlarla erişmekten başka anlamlı bir seçeneği yok" diyor ve ekliyor:
"Tuzağa düştük"
"Daha da kötüsü, bu platformlar başladığında kayıt olan internet kullanıcıları değil. Google ve Facebook zamanla gizliliğimizi yok etti.
"Şimdi tuzağa düştük. Ya bu yaygın gözetim makinelerine - verilerimizin bizi manipüle etmek ve etkilemek için kolayca silahlandırıldığı - ya da dijital dünyanın faydalarından kaçınmak zorundayız. Bu asla meşru bir seçim olamaz. Bu temel kamusal alanı geri almalıyız, böylece haklarımızı kötüye kullanmadan bunu sağlayabiliriz. "
Cambridge Analytica skandalı, insanların verilerinin manipüle edilmesi ve etkilenmesi amacıyla öngörülemeyen yollarla ne kadar kolay kötüye kullanılabileceğini ortaya koymuştu.
"Gözetim temelli iş modeli gözden geçirmeli"
Raporda hükümetlere şu çağrı yapıldı:
"Gözetim temelli iş modelini elden geçirmek ve bizi, güçlü veri koruma yasalarının uygulanması ve teknoloji şirketlerinin insan hakları hukuku uyarınca etkili bir şekilde düzenlenmesi de dahil olmak üzere, kurumsal insan hakları ihlallerinden korumak için acilen harekete geçmelidir."
