T24 - Davutoğlu ile Clinton telefon konuşmasının öne çıkan meselesi İran'ın nükleer programı oldu. ABD kaynakları Davutoğlu'nun, Clinton'ın Türkiye'nin nükleer meselenin 'dışında kalması' talebini kabul ettiği iddiasını sızdırdı. Türk Dışişleri kaynakları 'Türkiye komşuluk gereklerini yerine getirecek' dedi.
Clinton'dan Türkiye'ye: PKK ortak düşmanımız
İran’ın nükleer programından kaynaklanan sorunun çözümünde Brezilya ile birlikte arabulucu olarak ortaya çıkan Türkiye’nin rolünün devam edip etmeyeceğine dair soru işaretleri belirdi. Radikal gazetesinden Hilal Köylü'nün haberine göre, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu önceki akşam ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’la bir saate yakın telefon görüşmesinde dış politika meselelerini geniş çerçevede ele alırken, ABD tarafı, Davutoğlu’nun Clinton’ın Türikye’nin İran’la ilgili nükleer meselenin ‘dışında kalması’ talebini kabul ettiği iddiasını sızdırdı. Türk Dışişleri kaynakları ise Davutoğlu’nun “İran’la diyalogumuz kopmayacak ve komşuluk vazifemizin tüm gereklerini yerine getireceğiz. BM Güvenlik Konseyi kararlarına da bağlıyız” mesajını dile getirdiğini kaydetti.
Süreç hangi aşamada? Türkiye ile Brezilya, 17 Mayıs’ta İran’ı nükleer programı için gereken yakıtı uluslararası toplumdan tedarik etmesini, böylece taraflar arasında ‘güven tesis edilmesini’ mümkün kılacak takas anlaşmasının yolunu açacak Tahran bildirisini imzalamaya ikna etmişti. Buna rağmen BM Güvenlik Konseyi, İran’a yönelik dördüncü yaptırım paketini Rusya ve Çin’in de onayıyla kabul ederken, Türikye ve Brezilya sürecin devamı için ‘Hayır’ oyunu kullanmıştı. İran da iki ülke tarafından sulandırılmış dahi olsa yeni yaptırımlara sert çıksa bile, Türkiye ile Brezilya’nın arabuluculuğu sayesinde Viyana Grubu’nun takas anlaşmasını müzakereye hazır olduğu beyanıyla sürece sadık kalacağını duyurmuştu. Ancak Tahran, yaptırımlar yüzünden ‘Batı’yı cezalandırmak’ gerekçesiyle müzakerelere ağustostan önce oturmayacağı şartı getirmişti.
Hal böyleyken, Dışişleri Bakanı Davutoğlu, Başbakan Tayyip Erdoğan’la Sırbistan’da bulunduğu sırada ABD Dışişleri Bakanı Clinton’la İran meselesinden PKK’yla ortak mücadeleye ve Türk-İsrail ilişkilerinde yaşanan gerilime uzanan bir dizi meselenin ele alındığı bir telefon görüşmesi yaptı.
Türk Dışişleri kaynakları, Clinton’ın görüşmede Davutoğlu’na İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) ve P5+1 ülkeleriyle temasa geçmesinin zamanının geldiğini, İran’ın uluslararası kurallara uygun hareket etmeye motive edilmesinde Türkiye’nin de rol oynayacağına vurgu yaptığını aktardı. Buna göre, Türkiye’nin İran’la diyaloğunu ‘takdirle’ karşılayan ancak bu diyalogdan beklentilerinin yüksek olduğunu vurgulayan Clinton, “Sürecin içinde aktif olarak yer alan Türkiye, İran’ın uyumlu hareketinde rol oynayabilir” mesajı verdi.
‘BM kararlarına saygılıyız’ Türk Dışişleri kaynakları Davutoğlu’nun da nükleer sorunun çözümünde ‘diplomatik süreci’ daha geçerli görüldüğüne vurgu yaptı.
Davutoğlu’nun “İran’la diyaloğumuz kopmayacak ve komşuluk vazifemizin tüm gereklerini yerine getireceğiz. BM Güvenlik Konseyi kararlarına da bağlıyız” mesajını ilettiği de belirtildi. Kaynaklar BM Güvenlik Konseyi’nin dördüncü yaptırım paketine dair kararının uygulanması sürecinde Ankara’nın İran’a ‘gerekli mesajları’ veren taraf olacağını vurguladı. Clinton’ın,yaptırımları uygulama sürecine dair bir yol haritasından da söz ettiği öğrenildi.
Gel gör ki, Washington’da üst düzey bir Amerikalı yetkili görüşmede, Türkiye’nin İran’a nükleer programıyla ilgili uluslararası baskı çabalarından ‘uzak durmayı’ kabul ettiği iddiasını ortaya attı.
AP’nin haberine göre adının açıklanmasını istemeyen bu yetkili, gazetecilere Clinton’ın Davutoğlu’ndan meseleyi BM Güvenlik Konseyi’ndeki güçlere ve UAEK’ya bırakmasını istediğini aktarırken, Davutoğlu’nun da bunu ‘kabullendiğini’ öne sürdü. AP, Washington’daki Türk Büyükelçiliği’nin konuyla ilgili yorum yapmadığını da aktardı.
İsrail’le diyalog şart Clinton’ın görüşmede Türk-İsrail ilişkileri de ele alınırken, Davutoğlu’nun olayın uluslararası bir komisyonca soruşturulması isteğine olumlu yaklaştığı ancak Türkiye’nin de İsrail’le diyalogdan kaçınmamasını istediği kaydedildi. ABD Dışişleri sözcüsü Philip Crowley de Clinton’ın, Türk-İsrail ilişkilerinin bölgenin geleceği için ‘hayati önem taşıdığına’ vurgu yaptığını belirtti.
PKK için gereken
Davutoğlu ile Clinton ‘terörle mücadelede’ iki ülke arasındaki ortak çalışmaları da ele aldı. Kuzey Irak’taki PKK varlığına karşı ‘askeri operasyon’ seçeneği masada olmakla birlikte siyasi ve ekonomik seçeneklerin tüm boyutlarıyla kullanılmasında fikir birliği yinelenirken “PKK için gereken yapılacaktır” mesajıyla birlikteliklerini pekiştirdiler.
