ABD'de başkanlık seçimlerinde milyonlarca oyun sayımı halen devam eder ve net tablo henüz belirginleşmezken, Başkan Donald Trump zaferini ilan etti. Trump ayrıca temelsiz bir hile iddiasıyla eyaletlerdeki resmi seçim sonuçlarını Yüksek Mahkeme'ye taşıyacağını söyledi. ABD'de Yüksek Mahkeme'nin yeniden sayımlara müdahale yetkisi var.
Sonuçların alınmasının günler sürebileceği anlaşılan seçimlerde henüz bir çok çekişmeli eyaletten sonuç alınmamışken, Trump oy sayımının hala sürdüğü Georgia, Kuzey Carolina ve Pennsylvania dahil bir çok eyaleti kazandığını ileri sürdü.
Demokrat aday Joe Biden'ın kampanya sorumlusu Jen O'Malley Dillon, Trump'ın henüz sayılmamış oyların meşruiyetini sorgulayan açıklamasını "Ölçüyü aşan, benzeri görülmemiş, yanlış" diye niteledi.
Jen O'Malley Dillon, "Tarihte daha önce hiç bir başkan ulusal düzeyde bir seçimde Amerikan vatandaşlarının demokratik haklarını ellerinden almaya yönelik böyle pervasız bir çaba içine girmemiştir" diye konuştu.
Dillon ayrıca açıklamanın aynı zamanda "yanlış" olduğunu çünkü yasaların her bir oyun sayılmasını öngördüğünü söyledi.
"Donald Trump bu seçimin sonucuna karar vermeyecek. Joe Biden bu seçimin sonucuna karar vermeyecek. Seçimin sonucuna Amerikan halkı karar verecek ve demokratik süreç sonuçlanana kadar devam etmek durumunda" diye de ekledi.
Demokratlar oylar sayıldıktan sonra gelecek yeniden sayım talepleri ve itirazlarla ilgili olarak hukukçularının hazır beklediklerini de söylüyor.
'Stratejik ve politik olarak yanlış bir karar'
Trump'ın herhangi bir kanıt göstermeden ortaya attığı hile ve "seçimin çalındığı" iddialarına sadece Demokrat Parti'den değil mensubu olduğu Cumhuriyetçi Parti'nin bazı önde gelen isimlerinden ve medya yorumcularından da tepki geldi.
ABC News'a konuşan New Jersey Valisi ve Trump'ın danışmanı Chris Christie, Trump'ın konuşmasının stratejik ve politik olarak yanlış bir karar olduğunu söyledi.
CNN'e konuşan Pennsylvania Senatörü Rick Sentorum ise Trump'ın yorumlarından "çok rahatsız olduğunu" belirterek, seçimlerde usulsüzlük yapıldığına dair ifadesini "yanlış" bulduğunu söyledi.
Muhafazakar siyasi yorumcu Ben Shapiro da Trump'ın konuşmasını "büyük sorumsuzluk" olarak değerlendirdi.
Washington Post ve New York Times gazeteleri Trump'ın açıklamasını "Temelsiz iddialar", "Sahte iddialar" diye niteleyen başlıklar attılar.
Trump sonuçlara itiraz edebilir mi?
Her iki aday da, sonuçların birbirine çok yakın olduğu durumlarda, eyaletlerin çoğunda oyların yeniden sayımını talep edebilir.
Bu yılki seçimlerde geçmişten farklı olarak, seçimden önce çok fazla postayla oy kullanıldı ve bu oyların geçerliliği konusunda davalar açılabilir.
Postayla kullanılan oylarda kimlik sahtekarlığı iddialarından tutun da Covid-19 salgını nedeniyle seçim merkezlerinde kullanılan oyların geçerliliğine dair bir çok itiraz yapılması mümkün.
Açılan davalar ABD seçimlerinde nihai olarak en yüksek yasal yetki sahibi Yüksek Mahkeme'ye kadar gidebilir.
Mahkemenin yeniden sayımlara da müdahale yetkisi var.
Nitekim bu 2000 yılında da yaşanmış ve Yüksek Mahkeme 6 milyon oy kullanılan Florida eyaletinde oyların 1 ay kadar devam eden tekrar tekrar sayımını durdurmuş, sonucun Cumhuriyetçi aday George W Bush olduğuna karar vermişti.
George W Bush bu sonuçla Demokratların adayı Al Gore karşısında sadece 537 oy farkla seçimin galibi olmuştu.
Neler olabilir?
Trump altı aydır ancak seçimde hile olursa kaybedebileceği ve bu nedenle kaybederse sonuçları kabullenmeyeceği yolunda açıklamalar yapıyordu.
Dün gece yaptığı erken zafer açıklaması bu konuda ciddi olduğunun ilk işareti oldu ve kendi partisi saflarında dahi alarma neden oldu.
Trump 2016 yılındaki seçim öncesinde de benzer açıklamalar yapmıştı ama bu yıl çekişmeli eyaletlerdeki sayımın başa baş gitmesi ve sonuçların gecikmesi, ona sonuçlara itiraz konusunda daha fazla alan sağlayabilir.
Seçimin koronavirüs salgını ortamında ve olağanüstü koşullarda yapılıyor olması da Trump'ın itiraz alanını genişletebilir.
Bu seçimlerde posta ile erken kullanılan oyların sayısındaki büyük artış da Trump'ın temelsiz "hile" iddialarının zeminlerinden birini oluşturuyor. İlk kez bu seçimlerde 100 milyonu aşkın seçmen oyunu erken kullandı.
Biden desteğinin daha yüksek olduğu posta oylarının Pennsylvania ve Wisconsin gibi bazı kritik eyaletlerde en son sayılması, sayımın Covid-19 koşulları nedeniyle yavaş ilerlemesi-gecikmesi yüzünden başlangıçta ortaya çıkabilecek Cumhuriyetçilerin önde olduğu yolundaki yanıltıcı algının da Trump'a zafer iddiasında güç verebileceği söyleniyor.
İtirazlar çok uzun sürerse ne olur?
ABD'de tarafların seçim sonrası yüzlerce itiraz ile mahkemelere gitmesi olağan sayılıyor.
Fakat bu itirazlar yüzünden süreç aylarca uzar ve 20 Ocak tarihine kadar seçimi kimin kazandığı açıklık kazanamazsa o zaman Anayasa'da açıkça ne yapılacağı belirtiliyor:
"Ölüm, istifa, azil, görevin gereklerini yerine getirememe ya da kriterlere uygunsuzluk sebepleriyle Başkanlık ya da Başkan Yardımcılığı görevlerini üstlenecek biri yok ise Temsilciler Meclisi Başkanı Kongre'deki görevlerinden istifa ederek Başkanlığa vekalet eder."
