Benzer bir durum, ABD ile İran'ı savaşın eşiğine getirmişti
ABD Savunma Bakanı Mark Esper, 29 Aralık 2019 günü bir ABD’linin ölümüne sebep olan İran destekli Iraklı bir milis gruba saldırı düzenlediğini açıkladı. ABD Savunma Bakanlığı sözcüsü 5 noktanın hedef alındığını duyururken, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da operasyonun “ABD’nin İran’ın vatandaşlarının öldürülmesine sebep olan hareketlerine tolerans göstermeyeceğine dair bir mesaj” olduğunu söyledi. Bu operasyon sonucunda Irak’ta ve Suriye’de en az 25 kişinin hayatını kaybettiği belirtildi.
Washington’un bu hamlesine milis gruplardan karşılık gecikmedi. ABD’nin Bağdat’taki büyükelçiliği yılın son gününde protestocular tarafından saldırıya uğradı. Binlerce İran yanlısı Iraklı Şii milis, ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği’ni kuşattı. Dışarıda, “ABD’ye ölüm” sloganları atılırken, diplomatlar binanın içinde mahsur kaldı. Bazı protestocular yerleşkenin içine girerek ateş yaktı. Kuşatma İran'a yakınlığıyla bilinen çoğunluğunu Iraklı Şii milis güçlerin oluşturduğu Haşdi Şabi (Gönüllü Halk Güçleri) çağrısıyla 1 Ocak’ta sona erdi.
Krizde bugüne kadar yapılan en radikal hamle, insanlar yeni yıl kutlamalarının rehavetini bile atamamışken, 3 Ocak’ta meydana geldi. ABD’ye ait bir SİHA (silahlı insansın hava aracı), Beyaz Saray’ın emriyle Orta Doğu’nun en etkili komutanı olarak bilinen, kimilerinin İran’ın bir sonraki Cumhurbaşkanı olmasına kesin gözüyle baktığı Süleymani’nin konvoyunu vurdu. Haşdi Şabi komutanı Abdülmehi el Mühendis’in de bulunduğu konvoydan kimse canlı kurtulamadı. Beyaz Saray’ın emrine, ABD’de muhalefet de dahil olmak üzere, birçok ülke tepki gösterdi. Tahran, suikaste karşılık “intikam” sözü verdi.
İran, 8 Ocak sabahı, ABD’nin Süleymani’yi vurduğu saatlerde karşı atağa geçti. Devrim Muhafızları, ABD’nin Irak’ın Ayn el-Esad ve Erbil kentlerindeki üslerini 13 füze ile vurdu. İran devlet televizyonu haberi “Süleymani’nin intikamı için ilk adım atıldı” ifadeleriyle geçerken, kısa süre sonra saldırıda 80 ABD’linin öldüğünü iddia etti. İran’ın dini lideri Ali Hamaney, yaptığı açıklamada bu saldırının son olmayacağının sinyallerini verdi. Kısa süre sonra birçok kaynak olayda kimsenin yaralanmadığını duyurdu. Pentagon, İran’ın, hedef aldığı ABD üssünü “bilinçli olarak ıskaladığını” açıkladı.
Saldırılardan sonra tüm gözler Washington’a, Trump’ın yapacağı konuşmaya çevrildi. ABD lideri, İran saldırısında hiçbir can kaybı olmadığını vurgularken gerilimi tırmandırmak yerine savaş riski almamayı seçti ve ılımlı bir konuşma yaptı. Daha sonra ABD, Birleşmiş Milletler’e gönderdiği mektupta İran’la ön koşulsuz görüşmeye hazır olduklarını bildirdi.
Tahran Trump’ın açıklamalarından sonra gerilimi daha da artıracak bir söylemde bulunmasa da Devrim Muhafızları “daha sert intikamın yakında alınacağını” ifade eden bir açıklamada bulundu. Yabancı ajanslara göre Irak’taki ABD Büyükelçiliği yakınlarına iki kez füze düştü. İlerleyen günlerde de saldırılar sürdü ancak hayatını kaybeden olmadı.
|
