ABD, İran'a yönelik petrol yaptırımları konusunda Türkiye dahil 8 ülkeye tanınan muafiyetlere son veriyor. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre mayıs ayında süresi biten petrol muafiyetleri yenilenmeyecek.
Beyaz Saray'dan konuyla ilgili yapılan açıklamada "İran'dan petrol ithal eden ülkelere yaptırım muafiyetleri mayısta yenilenmeyecek. Trump'ın kararı İran'ın petrol ihracatını sıfıra indirmeyi hedefliyor" ifadelerine yer verildi.
Muafiyet hakkı uzatılmayacak 8 ülke Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Türkiye, İtalya ve Yunanistan.
ABD'nin İran üzerindeki ekonomik baskıyı daha da artırmak için bu kararı verdiğine dikkat çekilirken, Çin, Hindistan ve Türkiye'nin İran'la en fazla petrol ticareti yapan ülkeler olduğu belirtildi.
Konuya ilişkin açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, şu ifadeleri kullandı:
"Geçen kasım ayında 7 ülkeye ve Tayvan'a muafiyet sağladık. Bugün bu muafiyetlerin sona ereceğini duyuruyorum. Sıfır toleransa yöneliyoruz. Yaptırımlara uyulup uyulmadığını yakından takip edeceğiz. İran'la iş birliğine giden devlet veya kurumların (bu iş birliğinden) elde edecekleri kazanç, alacakları riske değmeyecektir."
Pompeo söz konusu ülkelerin İran'a yönelik yaptırımlardan etkilenmemesi için petrol arzı konusunda destek olmaya çalışacaklarını belirtirken, mayıs ayı itibarıyla bu konuda hiçbir ayrıcalık tanınmayacağını da vurguladı.
TIKLAYIN - ABD'nin İran petrolü muafiyetlerini kaldırması petrol fiyatlarını nasıl etkiler?
İran'la nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesinin ardından ABD Hazine Bakanlığı, İran'a yönelik ilk yaptırım paketini 7 Ağustos 2018'de, ikinci aşama yaptırım paketini ise 5 Kasım 2018'de devreye sokmuştu.
ABD, bu tarihte aralarında Türkiye'nin de dahil olduğu 8 ülkeye İran'a yönelik yaptırım paketinde petrol ithalatı konusunda 180 gün muafiyet tanımıştı.
Türkiye'den ilk tepki
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında "ABD'nin İran'dan petrol ithali yasağına getirilen muafiyetlere son vermesi bölgesel barış ve istikrara hizmet etmeyecek ve İran halkına zarar verecek. Tek taraflı yaptırımları ve komşularımızla nasıl ilişki kuracağımız konusundaki dayatmaları kabul etmiyoruz" ifadelerini kullandı.
TIKLAYIN - Çavuşoğlu'ndan ABD'nin İran kararına tepki: Kabul etmiyoruz
Çavuşoğlu, daha sonra Belçika Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Savunma Bakanı Didier Reynders ile katıldığı basın toplantısında konuya ilişkin açıklamalarda bulundu. Çavuşoğlu, "Petrolü İran yerine başka ülkeden almayı teklif etmek hadsizlik demektir" ifadelerini kullandı.
İran, konuyla ilgili yaptığı açıklamada ABD'nin bu adımının 'hiçbir anlamı' olmadığını söyledi.
İran haber ajanslarının İran Dışişleri Bakanlığı'na atıfla yaptıkları haberlerde, İran'ın Avrupalı ortakları ve komşularıyla iletişim halinde olduğu ve atılan bu adıma göre hareket etmeyecekleri belirtildi.
OPEC ne karar verir?
ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları yeniden devreye sokması, İran'dan petrol alan ülkelerin akıbetinin ne olacağına yönelik de şüphe uyandırıyor.
Halihazırda Venezuela, Libya ve Nijerya'nın petrol arzında sıkıntıların yaşanması, İran'ın petrolünü satamamasıyla küresel arzda daha büyük çapta kesintilerin yaşanmasına neden olabilir.
Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin petrol üretimini artıracağının açıklanması ise Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) tarafında nasıl bir etki yaratacağı bilinmiyor.
En son olarak son olarak OPEC petrol arzında kesintiye gitme kararı almıştı.
İran ihracatının yüzde 75'i etkilenecek
ABD’in küresel petrol fiyatlarında büyük bir yükselişin önüne geçme amacıyla muafiyet tanıdığı bu ülkeler İran'ın petrol ihracatı hacminin yüzde 75'ini oluşturuyordu.
Geçtiğimiz hafta İranlı mevkidaşı Cevad Zarif ile buluşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "ABD'ye önümüzdeki süreçte de bu ambargoların yanlış olduğunu anlatmaya devam edeceğiz" demişti.
Türkiye, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) verilerine göre 2017'de yıllık ham petrol ihtiyacının yüzde 44,6'sını İran'dan yaptığı ithalat ile karşıladı. İran'dan alınan ham petrolün Türkiye'nin toplam petrol ithalatındaki payı ise yüzde 26,9 olmuştu.
