T24 Dış Haberler
ABD, bugün (8 Kasım) giderek kutuplaştığı farklı anket ve araştırmalarda görülen ülkenin, ne yönde ilerleyeceğinin en büyük belirleyicilerinden olacak ara seçimler için sandık başında olacak. Seçim, ABD'nin yasama organı olan Kongre'deki dengeleri değiştirebilir.
Halk ne için oy kullanacak?
8 Kasım'da Temsilciler Meclisi'nin tüm sandalyeleri için oy kullanılacak. Yani 435 sandalyenin tümü , o bölgelerde yaşayanların oylarıyla tekrar belirlenecek. Bazı isimler koltuklarını korurken, Temsilciler Meclisi'ne yeni yüzler de gelebilir.
Senato'nun ise sadece üçte biri için seçim yapılacak. Bunun sebebi, senatörlerin 6 yıllık dönemlerini farklı yıllarda doldurması. Örneği bir grup senatör için de 2024 Başkanlık Seçimleri sırasında oy kullanılacak.
ABD'nin yasama sistemi nasıl işliyor?
ABD'nin yasama organı Kongre iki parçadan oluşuyor: alt kanat Temsilciler Meclisi ve üst kanat Senato.
Kongre, federal seviyede yasalar üretiyor. Temsilciler Meclisi hangi yasalara oy verileceğini belirlerken Senato alt kanadın yolladığı yasaları onaylıyor veya bloke ediyor. Senato ayrıca Başkan'ın yaptığı atamaları da onaylamakla görevli. Bu ABD'nin yasama ve yürütme erki arasındaki önemli denetim mekanizmalarından biri. Dolayısıyla Senato'daki çoğunluk ve Başkan'ın partisi farklı olduğunda, atamalar zorlaşabiliyor. Senato'nun aynı zamanda nadiren kullansa da Başkan'ı soruşturma yetkisi var. Donald Trump döneminde bu iki kez yapılmıştı.
ABD'nin her eyaletinin iki senatörü bulunuyor. Senatörlerin görev süresi 6 yıl. Temsilciler Meclisi üyeleri ise eyalet içindeki daha ufak bölgeleri temsil ediyor, dolayısıyla 100 sandalyesi olan Senato'nun aksine 435 sandalyesi var. Temsilciler Meclisi üyesi üyelerinin görev süresi 2 yıl.
Kongre şu an kimin kontrolünde?
Temsilciler Meclisi'nde de Kongre'de de şu anda Demokratların çoğunluğu bulunuyor. Temsilciler Meclisi'nde 220 Demokrat, 212 Cumhuriyetçi, 3 de boş sandalye var. Temsilciler Meclisi'nin mevcut başkanı Demokrat Nancy Pelosi.
Nancy Pelosi
Senato'da Çoğunluk ve Azınlık blokları 50'ye 50. Demokratlar'ın 48 partili senatörü olsa da, 2 bağımsız senatör (Bunlardan biri Demokrat başkan aday adayı Bernie Sanders) Demokratları destekliyor. Eşitliği bozan oy ise aynı zamanda Senato'nun Başkanı olduğu için Demokrat Partili Başkan Yardımcısı Kamala Harris'e ait. Bu sebeple son dönemde çoğunluk Demokratlardaydı, böylece 'Çoğunluk Lideri' titri onlara geçti.
Ancak ara seçimler, bu dengeyi bozabilir.
Sonuç ne olabilir?
Son anketlere göre Demokratlar Temsilciler Meclisi'ndeki çoğunluğunu Cumhuriyetçilere kaybedecek, Senato'daki çoğunluğunu ise yüksek ihtimalle koruyacak.
Temsilciler Meclisi'nde 30 sandalyenin durumu kritik görünüyor. Diğer sandalyelerin hangi partiye gideceğine garanti gözüyle bakılıyor. Bu 30 sandalye Pennsylvania, California, Ohio ve Kuzey Carolina'nın bazı banliyö bölgelerini temsil ediyor.
Senato'da seçimde gidecek 35 sandalyenin ise 4'ünün hangi tarafa gideceğine kesin gözüyle bakılmıyor. Bu sandalyeler Nevada, Arizona, Georgia ve Pennsylvania eyaletlerine ait.
Senato yarışında tanıdık yüz
Pennsylvania eyaletinde yapılacak senatörlük yarışında Cumhuriyetçilerin adayı televizyon programlarıyla tanınan Türk asıllı Dr. Mehmet Öz.
Cumhuriyetçi Senatör Pat Toomey emekli olunca, sandalye için başka bir Cumhuriyetçi'nin aday olması gerekti, ön seçimi Donald Trump'ın desteğiyle Öz kazandı. Demokratlar, bu koltuğu kendi partilerine geçirebileceğine inanıyor. Demokratların adayı ise Vali Yardımcısı John Fetterman. Yapılan birçok ankete göre Fetterman önde, ancak son canlı yayın tartışmasında vali yardımcısının 5 ay önce geçirdiği inmenin etkilerinin görülmesi kararsız seçmeni etkileyebilir. Fetterman zaman zaman konuşması sırasında doğru kelimeleri bulmakta zorlanırken anlaşılması zor devrik cümlelerde kurdu. New York Times, Fetterman'ın zaman zaman resmi siyasi duruşuyla çelişen açıklamalarda da bulunduğunu ifade etti. Pennsylvania, 8 Kasım'da seçime gidecek en kritik senato koltuklarından biri olarak görülüyor.
Emerson Koleji ve The Hill tarafından geçen hafta gerçekleştirilen seçim anketinde, Öz, Fetterman'dan 2 puan önde çıktı. Bu Öz'ün şu ana kadar önde gözüktüğü tek anket.
Öz, kazanırsa ABD'nin ilk Türk asıllı senatörü olacak.
Trump'ın gölgesi: 2024 seçimleri nasıl etkilenir?
ABD'de Başkanlık Seçimi 2024 yılında yapılacak. Biden, salı günkü ara seçimlerin Demokratlar için kötü gitmesi durumunda politikaları uygulamakta ve atama yapmakta zorlanabilir. Çünkü Temsilciler Meclisi'ndeki çoğunluğu kaybetmesi durumunda Biden, tasarılarını Senato gündemine getirmekte zorlanacak.
Kongre'de kaybedilecek birkaç sandalye bile Biden'ın hareket alanını kısıtlayabilir ve ona 2024 başkanlık seçimlerinde oy kaybettirebilir. Ara seçimler, bazı kişiler tarafından görevdeki başkana yönelik tepkilerini göstermek için de bir araç olarak görülebiliyor.
Biden, kampanya sürecinin son günlerinde oy kazanma hedefiyle eski başkan Barack Obama'yı da sahaya indirdi.
Seçmenlerin enflasyon ve Biden'ın ekonomi yönetiminden memnun olmadığına dair araştırma sonuçları son günlerde ABD basınına sıkça yansıdı.
Öte yandan Bloomberg'e konuşan kaynaklar, Trump'ın ara seçimlerden sonra 2024 için Cumhuriyetçi Parti'den adaylığını açıklayabileceğini de söyledi. Trump'ın ara seçimlerde desteklediği adayların kazanması, eski başkanın Cumhuriyetçi Parti içindeki gücünü konsolide edebilir.
Gündemdeki en önemli konular ne?
BBC'nin değerlendirmesine göre 2022 yılı başında en önemli konular göç, suç ve yaşam pahalılığı olarak görülüyordu. Bunlar, genelde Cumhuriyetçilere oy getiren başlıklar oluyor.
Haziran ayında Yüksek Mahkeme'nin kürtajı anayasal hak olmaktan çıkarmasıyla birlikte ise kürtaj hakları çok önemli bir konu haline geldi. Kürtaj yasağı talebinde bulunanlar genelde aşırı muhafazakar seçmenler oluyor.
Türkiye nasıl etkilenir?
Son yıllarda Kongre'de Türkiye'ye yönelik olumsuz bir bakış açısı olduğu birçok uzman tarafından kabul ediliyor. Şu anda Ankara açısından Kongre ile ilgili en önemli gündem, Türkiye'nin F-16 savaş uçakları ve modernizasyon kitleri almasının önünü açacak bir karar vermeleri.
Eski Dışişleri sözcüsü ve Washington büyükelçisi Namık Tan, ABD'de 8 Kasım'da yapılacak olan ve Kongre aritmetiğini değiştirme potansiyeli bulunan ara seçimlerin Ankara-Washington ilişkilerinde büyük bir değişime sebep olmayacağını düşündüğünü belirtti.
Namık Tan
YetkinReport'taki yazısında, "Zira, son zamanlarda Amerika’da Türkiye ile ilişkilere sahip çıkan siyasetçi neredeyse kalmadı. Aslında, sadece siyasetçi değil herhangi bir kurum da kalmadı" diyen Tan, "Kongre’nin hem Demokrat hem Cumhuriyetçi üyelerinin genel olarak Türkiye’ye karşı menfi bir tutum içinde oldukları görülüyor" değerlendirmesinde bulundu.
Tan, "Amerikan Kongresi ara seçimleri nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, Türkiye, demokrasisini ihya yolunda anlamlı adımlar atmadıkça, ABD’nin Türkiye ile ilişkilerinde herhangi bir değişikliğe yol açmayacaktır diye düşünüyorum" yazdı.
