Anayasa Mahkemesi’nin dünyaca ünlü online ansiklopedi Wikipedia’ya erişimin engellenmesinin hak ihlali oluşturduğu yönündeki kararının gerekçesi Resmi Gazete’de yayımlandı. Yüksek Mahkeme, sitenin erişime açılması için kararın örneğini sulh ceza hâkimliğine de gönderdi. Tartışma yaratan karar 6’ya karşı 10 üyenin oylarıyla verildi. Gerekçeli kararda, sürekli içeriği güncellenen sitenin erişime engellenmesinin yarattığı sakıncalar sıralanırken, engelleme kararına neden olan içerik de özetlendi. Böylece, 2 yıldır Wikipedia’nın erişime engelli olmasına yol açan başlıklar, özet olarak Resmi Gazete’de yer almış oldu. Karşı oy kullanan üyeler de bu içeriği tekrar ederek, içeriğin milli güvenlik açısından tehdit oluşturduğunu belirtti. İçeriği kaldırmayan Wikipedia yönetiminin asıl sorumlu olduğunu vurguladı.
Türkiye, Meclis’te kabul edilen son yargı reformuyla, erişim engelleme kararlarının sadece sakıncalı içerik için uygulanabileceğini, içerik nedeniyle bütün siteye erişimin engellenemeyeceğini kanunlaştırdı. Buna rağmen iki başlık nedeniyle erişimi engellenen Wikipedia için konulan karar bugüne kadar kaldırılmadı. Anayasa Mahkemesi, günler önce Wikipedia’nın erişime engellenmesinin hak ihlali oluşturduğunu karar altına aldı ama sulh ceza hakimliği böyle bir kural olmamasına rağmen gerekçeli kararı bekleyerek, siteyi erişime açmadı. Yüksek Mahkeme’nin gerekçeli kararı ise bugün Resmi Gazete’de yayımlandı. Kararda özetle, sitenin iki başlık nedeniyle erişime engellendiği, bu başlıkların güncellenmesine rağmen erişim engelinin kaldırılmadığı, somut durumun yargı makamlarınca nesnel değerlendirilmediği ifade edildi.
Tartışılan içerik Resmi Gazete’de
Türkiye, yüz binlerce başlık içeren online ansiklopedi Wikipedia’yı, iki başlık nedeniyle yasaklamıştı. Resmi Gazete’de yayımlanan kararda, sitenin iki yıldır yasaklı olmasına yol açan bu başlıklar özetlendi. Böylece, “sakıncalı” bulunan içerik Resmi Gazete’de yayımlanmış oldu.
16 ülkeden biri Türkiye
Kararda, sitedeki, “devlet destekli terörizm başlığı altında 16 ülkeye yer verildiği, bunlardan birinin Türkiye olduğu belirtildi. Daha sonra sitede, bu başlık altında Türkiye hakkında verilen bilgiler sıralandı. Genel olarak, Türkiye’nin El Nusra, IŞİD gibi İslamcı grupları desteklediği, El Nusra’nın kamplarını Türkiye sınır hattında kurduğu, Rehyanlı saldırısından önce Türkiye’nin Suriye hükümeti karşıtlarına kapılarını açtığı, yaralıların Türkiye’de tedavi edildiği bilgilerinin bu başlıkta yer aldığı belirtildi. Ayrıca, Suriye savaşına katılmak isteyenler ve IŞİD’e mühimmat transferine Türkiye tarafından göz yumulduğu, Ürdün istihbaratının Türkiye’nin IŞİD militanlarını eğittiği ve ABD’nin Türkiye’yi IŞİD’den petrol almaması konusunda uyardığı iddialarının sitede yer aldığı, bununla ilgili olarak CHP başta olmak üzere muhalefetin açıklamalarının, gazete haberlerinin ve yurtdışında yapılan açıklamaların içeriklerde yer bulduğu anlatıldı.
“Suriye İç Savaşı’na Yabancı Katılım” başlığı altında da benzer içeriklerin yer aldığı ifade edildi.
Altı üyeye göre hak ihlali yok
10 üyenin verdiği bu karara karşı çıkan, altı üye ise karşı oy kullandı. Muammer Topal, Kadir Özkaya, Rıdvan Güleç, Recai Akyel, Yıldız Seferinoğlu ve Selahaddin Menteş, karşı oy yazısına imza atan üyeler oldu.
Karşı oy yazısında, erişim engelleme sürecinin Başbakanlık Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü’nün 28 Nisan 2017 tarihli yazısıyla başladığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığı’nın talep üzerine Wikipedia’dan “uyar-kaldır” mekanizması gereği, sakıncalı bulunan içeriğin kaldırılmasını istediği, bunun için 14 saat süre verdiği anımsatıldı.
Site yönetiminin, içeriğin kaldırılmaması durumunda teknik nedenlerle sitenin bütününün erişiminin engelleneceği uyarısına rağmen, içeriği kaldırmadığının anlatıldığı karşı oy yazısında bunun üzerine siteye erişimin engellendiği ve bu kararın da hakim onayından geçtiği vurgulandı.
Karşı oy yazısında, internetin karmaşık yapısı, tüm ülkelerde eş zamanlı kullanılabilirliği gibi özellikleri sıralandıktan sonra, ifade özgürlüğü ve demokratikleşme açısından önemine işaret edildi.
Siteye erişimin engellenmesinin bilgi alma ve ifade özgürlüğüne müdahale niteliğinde olduğunun anlatıldığı karşı oy yazısında, buna karşılık bu müdahalenin demokratik toplum gereklerine uygun, ölçülü, zorunlu toplumsal ihtiyacı karşılar nitelikte olması gerektiği ifade edildi.
Bu nedenle, somut olayda söz konusu içeriklerin Türkiye’nin milli güvenliği ve kamu düzeni bakımından tehdit olup oluşturmadığına bakılması, bu potansiyele sahip olan iç ve dış güvenlik koşullarıyla birlikte değerlendirilmesi gerektiği belirtildi.
Wikipedia sorumlu
İçeriklerde Türk devletinin Suriye’de yaşanan iç savaşı başlatanlardan olmak, birçok ülke tarafından dünya güvenliği için tehdit oluşturduğu kabul edilen örgütlere yardımda bulunmak, askeri ve lojistik destek sağlamak, petrol ticareti yapmakla suçlandığının anlatıldığı karşı oy yazısında, siteye erişimin engellendiği dönemde bu iddiaların demokratik toplum gereklerine uygun olmadığı, milli güvenliği ve kamu düzeni bakımından tehdit oluşturmadığının söylenemeyeceği belirtildi.
Bu durumda siteden yararlanan kişilerin hakları ile Türkiye’nin milli güvenliği açısından bir çatışmanın ortaya çıktığının anlatıldığı karşı oy yazısında, Wikipedia yöneticilerinin uyarılara rağmen hareketsiz kaldığı vurgulandı. Erişimin engellenmesinin kamusal gereklilikler açısından zorunlu olduğu, iki içerik nedeniyle tüm siteye erişimin engellenmesine ise öncelikle site sahiplerinin tutumu, sonra da teknik nedenlerin yol açtığı vurgulandı. Karşı oy yazısında Wikipedia’nın erişim engellemeye karşı geliştirdiği yöntemlere dikkat çekilerek, kararın işlevsiz kalmasının da gözününe alınması gerektiği anımsatıldı.
TIKLAYIN - Wikipedia erişime açıldı
