2008 ÖSS’ye giren 34 bin 789 üniversite öğrencisi ve üniversite mezunu, açıköğretim lisans ve önlisans programlarına ÖSS puanları ile ve birinci tercihleri olarak yerleştirilmişler. Oysa bu adaylar, üniversite öğrencisi ya da üniversite mezunu olduklarını kanıtlayan belgeler ve kayıt için gerekli diğer evrakla ile Açıköğretim Bürolarına başvurarak ikinci üniversite okuyama hemen başlayabilirledi.
Gerek üniversite öğrencisi gerekse üniversite mezunu, hemen hepimizin aklından ikinci bir üniversite okumak geçer. Bu konuda Anadolu Üniversitesi'ndeki açıköğretim programları gözardı edilemeyecek fırsatlar sunuyor. Hem de ÖSS'ye bile girmeye gerek kalmadan.
Bu sene, ÖSYM ilk kez açıköğretim bölümlerine yerleşenlerle ilgili detayları üniversiteler ile paylaştı. İstanbul Kültür Üniversitesi ArGe Merkezi’nin verileri bir hayli ilginç. İşte 2008'de kontenjan sınırlaması olmayan açıköğretim lisans ve önlisans programları ile ilgili detaylı bilgiler:
Açıköğretim programları esas olarak ikiye ayrılıyor. Birinci grup kontenjan sınırlaması olan programlar: DİL puanı ile öğrenci alan İngilizce Öğretmenliği lisans programı, EA1 puanı ile öğrenci alan Bilgi Yönetimi önlisans programı ve adayın ÖSS-SÖZ-1, ÖSS-SAY-1 ya da ÖSS-EA-1 puanlarından en yükseğini dikkate alarak öğrenci alan Okul Öncesi Öğretmenliği lisans programı. Bu programlar ile ilgili detayları bir başka yazımızda değerlendireceğiz.
Kontejan sınırlaması olmayan açıköğretim programlarını aşağıdaki tabloda görebilirsiniz. Bu programlardan Marka İletişimi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Emlak ve Emlak Yönetimi ve Sosyal Hizmetler önlisans programlarının yeni bölümler olduğu ve 2008 Ek Yerleştirme döneminden itibaren öğrenci kabul etmeye başladıklarının da altını çizmek istiyoruz...
ÖSS'de 18 net yapmak yeterli
Kontenjan sınırlaması olmayan açıköğretim lisans ve önlisans programlarına yerleşebilmek için ÖSS'ye girmek ve ÖSS- SÖZ-1, ÖSS-SAY-1, ÖSS-EA-1 ya da ÖSS-DİL puanlarından herhangi birinden 145'i geçmek gerekiyor. 2008 ÖSS'de yapılan düzenleme ile birinci bölüm teslerinde yüzde15'lik bir başarı göstermek 145 almak için yeterli. Bir başka ifade ile Matematik-1, Fen-1, Türkçe, Sosyal -1 testlerinin her birinden yaklaşık 4,5 net yapmak açıköğretim programlarına yerleşmek için yeterli. Bir testte yeterince başarılı olamayan bir adayın diğer bir testte iyi performans göstererek açığını kapatması mümkün ancak unutulmaması gereken önemli bir detay var. Sistem gereği puanın hesaplanması için dört testten en az ikisine mutlaka 'dokunmuş' olmak gerekiyor. Örnek vermek gerekirse, sadece Matematik-1 testini yapan ve bu testte otuz sorunun otuzunu da doğru yanıtlayan bir aday eğer diğer üç testin herhangi birinden yarım netten fazla yapmazsa bu durumda puanı hesaplanmıyor.
İşletme ve Kamu Yönetimi
2008 ÖSS'de 195.020'si lisans, 130.318'i önlisans olmak üzere toplam 325.338 adayın kontenjansız açıköğretim programlarına girdikleri anlaşılıyor. Lisans programlarına baktığımızda, İşletme ve Kamu Yönetimi bölümlerinin en çok tercih edilen bölümler olduğu dikkat çekiyor. 195 bin adayın 78 bini İşletme, 77 bini ise Kamu Yönetimi bölümüne yerleşmiş. Bu iki bölümün ardından gelen Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, İktisat ve Maliye bölümlerine yerleşenlerin toplamı ise şaşırtıcı şekilde işletme ya da kamu yönetimine yerleşenlerden daha az.
Önlisans programlarına baktığımızda, öncelikle bu programlara meslek liselerinin ilgili alanlarından mezun olanların sınavsız olarak yerleşebildiklerini hatırlatmak isteriz. Hangi alan mezunlarının bu şansa sahip olduklarını, 2009 ÖSYS Kılavuzundaki Tablo 3C'de görebilirsiniz. Bu listeye ÖSYM'nin web sitesinden ya da www.dogrutercih.com adresinden ulaşabilirsiniz. Verilerden, önlisans programlarına yerleşen adayların yüzde20.9'unun sınavsız şekilde yüzde79,1'inin ise ÖSS puanı ile yerleştiğini anlıyoruz. Önlisans programları arasında Halkla İlişkler ve Reklamcılık başı çekiyor. Bu programı İlahiyat önlisans programı takip ediyor.
Yerleşenlerrin öğrenim durumları incelendiğinde, hem lisans hem de önlisans programlarına yerleşenlerin yarısından çoğunun lise mezunu olduğu gözüküyor (daha önce bir yükseköğretim programına yerleşmemiş olanlar). Lisans programlarında ikinci büyük kitle üniversite öğrencileri iken, önlisans programlarına yerleşenler arasında daha önceden üniversiteye yerleşip sonradan kaydı silinmiş olanlar ikinci sırada yer alıyor. İlgi çekici bir diğer istatistik, 20.777 üniversite mezununun açık-öğretim programlarına yerleşmiş olması.
Birinci tercihleri açıköğretim
Açıköğretime yerleşenlerin kaçıncı tercihlerine yerleştikleri de oldukça ilginç göstergeler içeriyor. Gerek lisans gerekse önlisans programlarına yerleşenlerin yarısından çoğunun birinci tercih olarak açıköğretime yerleştikleri anlaşılıyor. Bu, yerleşen adayların büyük çoğunluğunun sadece açıköğretimi hedefleyerek sınava girdiklerinin(tercih yaptıklarını) bir kanıtı. Tercih sırası dağılımını detaylı olarak incelersek, 1. tercihten sonra hızla düşen sayının 24. tercihte önemli şekilde yükseldiğini görüyoruz. Lisans programlarına yerleşenlerin yüzde5,6'sı 24. tercih olarak yerleşmiş. Tercihleri arasında açıköğretimi 24. sırada tercih edenler çoğunlukla ÖSS'ye örgün bir yükseköğretim programı kazanmak hedefi ile girip, tercih yaparken 'açıkta kalmamak' için açıköğretim programlarını son sırada tercih edenler.
Kayıt sildirmeye de sınava da gerek yok
İlgili mevzuat gereği, ülkemizde örgün yükseköğretim programlarında okumakta olan öğrenciler, açık-öğretim programları hariç, sadece kayıtlı oldukları yükseköğretim programlarında öğrenimlerini sürdürebiliyorlar. Bir başka ifade ile aynı anda iki farklı üniversitede kayıtlı olmak mümkün değil. Ancak örgün yükseköğretim programlarında kayıtlı öğrenciler ile bu programların mezunlar için açıköğretimde ikinci üniversite okumak mümkün. Bu konudaki kural şu:
- Örgün meslek yüksekokulu programlarında okuyan/mezun olanlar koşullarını karşıladıkları açıköğretimin önlisans programlarından sadece birine (okumakta veya mezun oldukları alanlarda olmamak kaydıyla)
- Örgün lisans programlarında okuyan/mezun olanlar koşullarını karşıladıkları açıköğretimin önlisans veya lisans programlarından sadece birine (okumakta veya mezun oldukları alanlarda olmamak kaydıyla)
ÖSS'ye girmeden ve örgün öğretimdeki kayıtlarını sildirmeden doğrudan Anadolu Üniversitesi'ne başvurmak suretiyle kayıt yaptırabiliyorlar. Ancak bu konuda bir kısıtlama var. İkinci üniversite olarak sadece kontenjan kısıtı olmayan açıköğretim bölümleri okunabiliyor. Kontenjan kısıtı olan Açıköğretimin İngilizce Öğretmenliği, Okul Öncesi Öğretmenliği ve Bilgi Yönetimi programları ikinci üniversite olarak okunamıyor. İkinci üniversite ile ilgili bazı kuralları sıralamakta fayda var:
- Açıköğretim programlarına kaydolan örgün öğretim öğrencileri veya mezunları, örgün öğretimden açık-öğretime veya açıköğretimden örgün öğretime ders transferi veya kredi saydırma işlemi yaptıramıyorlar.
- Örgün öğretimin herhangi bir programına yerleştirilmiş olan adaylar, hemen ilk yerleştirildikleri yıl ikinci üniversite olarak açıköğretime kayıt yaptırabiliyorlar.
- ÖSYM'nin Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu'nda yer alan KKTC'deki üniversitelerde okuyan öğrenciler de ikinci üniversite olanaklarından aynen faydalanabiliyorlar.
- Daha önce açıköğretimde okuyan bir öğrenci, okumakta olduğu alan dışındaki örgün bölümü ÖSS ile kazanırsa açıköğretimdeki kayıtları silinmiyor.
- Üniversitede (örgün bir programda) okuyan bir öğrenci eğer açıköğretim İngilizce Öğretmenliği veya Bilgi Yönetimi Programlarından birine yerleşirse, kaydının yapılabilmesi için örgün öğretimdeki kaydının silinmesi gerekiyor.
- Açıköğretimin herhangi bir programında okumakta iken örgün öğretimin aynı alandaki bir programına yerleştirilen bir adayın örgün öğretimdeki yerleştiği programa kaydını yaptırabilmesi için açıköğretimden kaydını sildirmesi gerekiyor. Örnek vermek gerekirse açıköğretim işletme bölümünde okuyan bir öğrenci, ÖSS ile İstanbul Üniversitesi İşletme Bölümü'ne yerleşecek olursa İstanbul İşletme'ye kayıt yaptırmak için, açıköğretimdeki kaydını sildirmesi gerekiyor.
- İkinci üniversite olarak açıköğretim okuyan erkek öğrencilerin askerlik ile iglili işlemleri öğrencisi oldukları esas üniversiteleri tarafından yapılıyor.
- Açıköğretim programlarına kayıt yaptırdıktan sonra örgün öğretimden kaydını sildiren öğrenciler, bu durumlarını belgelendirmek koşuluyla askerlik işlemleri dahil tüm öğrencilik hizmetlerinden yararlabiliyorlar.
- Üniversite öğrencileri ve mezunları, ikinci üniversite olarak açıköğretim okuyacak olurlarsa, öğrenci harcını iki kat ödüyorlar.
