23 Nisan: Türkiye'de çocukların eğitime erişimi ne durumda?

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı okul koridorlarında ve sınıflarda kutlanırken, eğitimcilerin tartıştığı başlıca konulardan biri çocukların eğitime katılımı.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) verilerine göre son 10 yılda Türkiye'de okullaşma oranı yükseldi ama okul öncesi eğitime katılım oranı halen düşük seyrediyor.

OECD ülkeleri arasında, devletin eğitim kurumlarına öğrenci başına en az harcama yaptığı ülke de Türkiye.

Öğrenci başına eğitime yatırım Türkiye'de en düşük

2015 yılında güncellenen verilere göre, Türkiye'de ilkokuldan üniversite düzeyine kadar öğrenci başına yapılan kamu harcamaları, 4 bin 652 dolar.

Bu, 10 bin 391 dolar olan OECD ortalamasının yarısından az.

Ortaöğretim düzeyinde öğrenci başına 3 bin 511 ile bu rakam daha da düşük. OECD ortalamasının da yaklaşık üçte biri.

Öte yandan GSYH'sinin yüzde 4,8'i eğitim kurumlarına ayrılan Türkiye, bu alanda OECD'nin ortalamasına çok yakın.

Okul öncesi eğitime yatırım da katılım da düşük

OECD raporuna göre, erken eğitime yatırımların düşük kalması, bu çocukların eğitim düzeyini de geriye çekiyor.

Türkiye'de okullaşma oranı son on yılda artmış olmakla beraber, örneğin 2015'te Türkiye'de erken çocukluk eğitim ve bakımına ayrılan yıllık kaynaklar çocuk başına 3 bin 591 dolar ile OECD ortalamasının yarısından azdı.

Eğitim Reformu Girişimi (ERG) bu durumun çocuğun ileriki yıllarda okullaşma oranını etkilediğini vurguluyor.

Rapor, 2016 yılında 3-5 yaş arası çocukların sadece yüzde 37'sinin okul öncesi eğitime kaydedildiğine dikkat çekiyor. OECD ülkelerinde bu oran ortalama yüzde 86'ya yakın.

OECD'nin geçen yıl yayımladığı "Bir Bakışta Eğitim 2018" raporuna göre Türkiye erken çocukluk eğitimine erişim konusunda 42 ülke arasında sondan ikinci sırada. Onu Suudi Arabistan takip ediyor.

Raporda erken eğitim ve çocuğun bilişsel gelişimine yönelik farkındalık son 10 yılda artış göstermiş olsa da, Türkiye'de özellikle 3-5 yaş arası erken çocukluk eğitimine yapılan yatırımların düşük olması sonucu katılımın da düşük seyrettiği belirtiliyor.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 2023 vizyon belgesinde okul öncesi eğitimin 2020'de zorunlu olmasını hedef koydu.

Eğitime erişimde il ve bölgeler arasındaki farklılıklar sürüyor

Eğitim Reformu Girişimi (ERG) okul öncesi eğitime katılımın bölgeler ve iller arasında da farklılıklar gösterdiğine, net okullulaşma oranlarının devamsızlık, sınıf tekrarı ve okula erken ayrılma gibi verilerle ele alınması gerektiğine dikkat çekiyor.

ERG'nin 2017-18 Eğitim İzleme Raporu'na göre, lisede okula giden kız öğrenci sayısında bölgeler arasında eşitsizler baş gösteriyor.