Yıllar içinde menemen ve tavuk güveci de dönüştü: Gıda enflasyonu hangi yemeğin maliyetini nasıl etkiledi?

Türkiye'de gıda enflasyonu 2020 yılından bu yana on yıllardır görülmemiş seviyelere yükseldi.

Peki bu artış mutfağa nasıl yansıyor?

Yemek tarifleriyle inceledik.

Çünkü petrolden hayvan yemine, ilaçtan gübreye ve tarım araçlarına kadar pek çok girdinin fiyatı dövize endeksli.

Ayrıca ithal edilen gıda ve tarım ürünlerinin fiyatı da direkt dövizle bağlantılı.

2020 sonrasında düşük faiz politikasının TL'deki değer kaybını hızlandırması ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesiyle gıda fiyatları Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) de üzerine çıktı.

Meyve-sebze halleri ve soğan depolarına yapılan baskınlar da fiyat artışlarının önüne geçemedi.

Mehmet Şimşek'in 2023'teki genel seçimin ardından ekonominin başına geçmesiyle izlenen ekonomi politikaları enflasyonda bir miktar düşüş sağladı.

Mevsimin de etkisiyle Eylül 2024'te yüzde 43'e kadar inen gıda enflasyonu, iki ay sonra tekrar yüzde 50'ye yaklaştı.

Enflasyon oranının azalması fiyatların düştüğü veya düşeceği anlamına gelmiyor, yalnızca fiyatların daha yavaş bir şekilde arttığı anlamına geliyor.

Fiyatlar ve tarifler nasıl tespit edildi?

Yukarıdaki interaktif grafikte kullanılan yemekler, kırmızı et, beyaz et, balık, bakliyat ve farklı sebze türlerini içerecek şekilde seçildi.

Yemeklerin hazırlanmasında Kültür ve Turizm Bakanlığı'na ait Kültür Portalı'nın "Geleneksel Mutfak" bölümündeki tarifler ve miktarlar esas alındı.

İzmir köfte tarifinde kullanılacak kızartma yağının miktarı tarifte belirtilmediği için fiyat girişi yapılmadı.

Maliyet hesaplamasında tuz, karabiber ve su gibi her mutfakta bulunan, neredeyse her yemekte kullanılan ve maliyetleri çok düşük olan malzemeler eklenmedi.

Fiyatlar için ise TÜİK'in enflasyon sepetinde kilogram bazında verdiği ücretler kullanıldı.

Fakat TÜİK bu fiyatları Nisan 2022'den sonra yayımlamayı bıraktı.

Bu nedenle 2024 yılının maliyet hesaplamasında, 16 Aralık günü Migros'un internet sitesinde yer alan ürünlerin fiyatları kullanıldı.

Aynı tür ürünler içinden en ucuz olanı seçildi.

Bunun tek istisnası ise hamsi oldu.

Migros internetten hamsi satmadığı için 16 Aralık günü ajansların geçtiği İstanbul'daki hamsi fiyatları baz alındı.