AKP iktidarlarının kamu kaynaklarını tasarruf ilkelerine aykırı şekilde ve bazı çevreleri fonlama amacıyla kullandığı iddialarının dayandığı en temel rakamlardan biri olan müteahhitlik giderleri, 2019 yılını da rekorla tamamladı. 2019’da bütçeden yapılan “müteahhitlik giderleri” kaleminin büyüklüğü 20 milyar T'yi geçti.
Birgün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre yıl sonunda müteahhitlere, “hizmet binası, hizmet tesisleri, lojmanlar, sosyal tesisler, gemi ve yol yapım ile içme suyu ve kanalizasyon tesisi” yapımı için 19 milyar 767 milyon lira aktarıldı. Yıl bitmeden yapılan 4,5 milyarlık harcama, 2019’un en yüksek harcama tutarı oldu. Tüm aylar boyunca en fazla 2,7 milyarlık harcama yapılan bu kalem, son ayda görülmemiş bir büyüklüğe çıktı.
En fazla harcama hizmet binalarına
Müteahhitlik giderleri içinde en yüksek harcama 11,5 milyar lira hizmet binaları için yapıldı. Hizmet binaları yapımına yönelik bu dev harcamayı, içeriği “Diğerleri” olarak açıklanan 7,5 milyar liralık harcama izledi. Ayrıca onarım çalışmaları için de müteahhitlere 1.2 milyar TL’ye yakın ödeme yapıldı.
Aralıkta harcama rekoru
Bütçe yılının son ayı olan aralık, harcamalarda rekorların kırıldığı bir ay oldu.
60 milyar lira ayrılan hizmet alımları, aralıktaki 14,5 milyarlık harcama ile 72,4 milyar TL’ye çıktı. Bunun 36,1 milyar TL’sini tüketime yönelik harcamalar oluşturdu. 2,2 milyar TL’lik kırtasiye ve büro malzemesi, 1 milyarlık su ve temizlik malzemesi, 10,6 milyar TL’lik enerji, 1,9 milyar TL’lik giyim ve kuşam alımı yapıldı.
Güvenlik ve savunmaya yönelik mal, malzeme ve hizmet alımına 13 milyar lira harcandı. Aralık ayındaki 4,3 milyarlık harcama ile 2019 rekoru kırıldı.
25,4 milyar lira ayrılan hizmet alım ödeneği yetmedi. Aralık ayındaki 3,8 milyarlık alımla yıl boyunca hizmet alımına ödenen tutar 27,4 milyara çıktı. Bunun 14 milyarı müşavir firma ve kişilere yapıldı. Kira harcaması 1,5 milyar lira olurken temsil ve tanıtma giderlerine 159 milyon lira harcandı.
4.2 milyar lira kiraya
AKP iktidarlarının tartışmalı harcama kalemlerinden olan kira giderleri için harcanan tutar 4,2 milyar lira oldu. Bina kiralamaya 1,3 milyar lira harcanırken taşıt kiralama bedeli 500 milyon liraya yaklaştı. Uçak kiralamaya ise 100 milyon lira harcandı.
İktidar 2019’da 781 milyonluk taşıt alımı yaptı. En fazla alım yapılan kalem, 479 milyon lira ile zırhlıların da aralarında bulunduğu kara taşıtları oldu.
Görev zararı arttı
İktidarın kamu kurumlarına verdiği görevlerden dolayı ortaya çıkan zarara karşılık yaptığı transfer tutarı ise 90,4 milyar lira. Kamu teşebbüsleri arasında en yüksek ödeme 1,1 milyar lira ile kömür dağıtımı yaptırılan Türkiye Kömür İşletmeleri’ne (TKİ) aktarıldı. Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) 83,2 milyar lira, bankalara 5,4 milyar lira aktarıldı.
Kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler de 5,7 milyara çıktı. 3,3 milyarlık başlangıç ödeneği olan kalemden, 2,4 milyar lira afet riski altındaki alanların dönüşümüne, 889 milyon lira Avrupa Gençlik Merkezi’ne, 825 milyon lira dernek, birlik ve sandık gibi kuruluşlara, 772 milyon lira da siyasi partilere aktarıldı.
2019’da hane halkına yapılan transferler 54.2 milyar oldu. Bunun 19,8 milyarlık bölümü ‘diğer’ olarak açıklanırken 16,9 milyarı tarımsal amaçlı yapıldı. Hane halkına yapılan transfer toplamı ise 6,8 milyar lira olarak gerçekleşti.
