Reza Zarrab dosyasına eski bakanlar Egemen Bağış, Muammer Güler ve Zafer Çağlayan hakkındaki ‘rüşvet’ iddialarını da ekleyen savcı Preet Bharara, bu isimlerin yargılanmasının da yolunu açtı. Zarrab iddianamesindeki 91 kişilik listeye girenler, dokunulmazlıkları olsa bile ABD ve anlaşmalı olduğu ülkelerde kırmızı bültene gerek olmadan tutuklanabilecek.
Savcılık dün açıkladığı dilekçe ile Reza Zarrab’ın kefaletle serbest bırakılmaması gerektiğini kendisinin Türkiye’de politikacıları satın alan bir ‘dolandırıcı’ ve ‘muazzam varlığı’ ile kaçma riskine sahip bir ‘yalancı’ olduğunu söyleyerek açıkladı. Cumhuriyet’ten İlhan Tanır, savcılığın bu sert dilekçesini 10 soruda mercek altına aldı.
1- Zarrab’la ilgili bu belge iddianame mi?
30 Mart tarihinde bir ön iddianame, 25 Mayıs tarihinde ise kefaletine karşı çıkan bir “dilekçe” yayımlandı. Savcılığa yakın kaynaklara göre bin sayfayı bulması beklenen asıl iddianamede 91 Türk vatandaşı var. Bunun yanısıra 34 de başka ülke vatandaşı bulunuyor.
2- Zarrab olayı, 17-25 Aralık ile neden ilişkili?
Bharara’nın 30 Mart’ta yayımladığı ön iddianamede, Amerikan soruşturması ile 17-25 Aralık soruşturması arasındaki bağ tam olarak belli değildi. Ancak 25 Mayıs’te kayda geçen belgelerde bu ilişki doğrudan ortaya kondu. 17-25 Aralık fezlekesinin 55 sayfalık tercümesinin belgelere eklenmesi bunun en büyük kanıtı.
3- 17-25 Aralık’ta haklarında rüşvet suçlamaları olanlar bu davadan etkilenir mi?
O rüşvet çarkı, şimdiden, Bharara’nın ‘reddiye’ dosyasında geniş şekilde ele alınıyor. Hatta 17-25 Aralık sonrasında Zarrab’ın hapisten çıkmak için rüşvet dağıttığı da var. Eğer bu rüşvetlerin ABD’yi dolandırma ve Hazine Bakanlığı’nı zarara uğratma suçlamalarının bir parçası olduğu görülürse bunlar da asıl iddianameye eklenebilir.
4- Türk bakanlar için ABD’de kovuşturma açılır mı?
Bakanlık görevi devam edenlerin diplomatik dokunulmazlıkları var. Bu nedenle kovuşturma için Senato ya da Başkan’dan özel izne ihtiyaç var. Ama faal diplomatik görevi olmayan eski bakanlar için buna gerek yok. Görünen o ki bazı eski bakanlar Bharara’nın 91 kişilik listesinde yer alıyor ve kovuşturmanın bir parçası olacaklar. Halen Türk hükümetinde bulunan bakanların listede olup olmadığı ise henüz bilinmiyor. Bharara’nın ofisine yakın kaynaklar bakanların dokunulmazlıkları bulunsa da savcılığın bu zırhı aşmanın fomülünü bulduğunu düşünüyor. Hatırlanmalı ki geçmişte, Bharara’nın soruşturması sonucunda Hindistan’ın ABD’de bulunan üst düzey diplomatları, dokunulmazlıkları olmasına rağmen tutuklanmışlardı.
Kırmızı bülten şart değil
5- Türk bakanlar ABD’ye gidince tutuklanır mı?
Eski bakanlar tutuklanabilir. Sadece ABD değil, ABD’nin anlaşmalı olduğu birçok Avrupa ülkesi, uluslararası havalimanları bu isimler için doğrudan tehdit edici bir durum alacak. Bunun için Interpol’den “kırmızı bülten”in gerekli olmadığı, Zarrab’ın tutuklanması ile belli oldu.
6- Zarrab ne kadar tutuklu kalır, anlaşmaya gider mi?
En az 30 yıl hapis yatması kesin gibi. Ancak soruşturmayı yakından takip edenler bunu göze almayabileceği yorumunu yapıyor. ABD yargı sisteminde anlaşma müessesesi var. Sanıkları bildiklerini anlatması karşılığında savcılık suçlamaları hafileterek ceza indirimine gidiyor. Nitekim Bharara ofisinin dilekçedeki çok sert yaklaşımı, Zarrab’ın dilinin açılması için bir başka neden olmalı.
7- Zarrab mahkûm olursa Türkiye’de 17-25 Aralık tekrar açılır mı?
Bharara’nın dilekçesi Zarrab’ın Türk bakanların yardımları ile ambargoyu nasıl deldiğini anlatıyor. Bu açıdan Halk Bankası’ndaki bürokratların da soruşturmanın ilgi alanına girdiği sanılıyor.
8- Obama, Erdoğan korkusuyla olayın kapanması için baskı yapar mı?
Uzun yıllardır FBI kovuşturmalarını bilen ve izleyen kaynağımız Cumhuriyet’e yaptığı özel açıklamada “tam tersine Erdoğan ismini bu kadar kolay memorandumuna eklemesi Washington’dan yeşil ışık aldığını gösterir” dedi. Zarrab konusunda, Amerikan Kongresi’nden güçlü destek olması yanında, ABD yönetiminden de herhangi baskıya maruz bırakılmadığı duyumları var. Obama’nın 6 ay sonra görevinden ayrılacak olması da araya girmeyeceği izlenimini kuvvetlendiriyor.
9- Zarrab’ın Türkiye’deki mallarına el konur mu?
NYGB’ye yakın kaynakların bildirdiğine göre “eklerde kamuya açık olmayan malvarlığı listesini açıkladıklarına göre bunu yapmaları yüksek ihtimal.” Zarrab’ın malvarlığına el koyma, tedbir isteme talebinin geleceği neredeyse kesin olarak görünüyor. Türkiye’de malvarlığının tedbir talebi Türk makamlarının cevabına bağlı olsa da uluslararası bankalarda bulunan malvarlıklarının, ABD makamlarından gelen talep karşılığında dondurulması beklenebilir.
10- Türkiye’nin Zarrab’ı iade ettirme gücü olabilir mi?
Bu şartlarda böyle bir ihtimal söz konusu değil.
