Regl (âdet) döneminde yaşanan sorunlar, stres gibi olağan durumlardan kaynaklanabildiği gibi, ciddi bir hastalığa da işaret edebiliyor. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Engin Oral, regl sorunlarıyla ilgili soruları Formsante dergisine yanıtladı:
1. Normal âdet kanaması nasıl olmalı?
Normal âdet döngüsü 28-35 günde bir tekrarlanıyor ve bu kanama 3-6 gün devam ediyor. İlk günlerde nispeten daha fazla olan kanama yavaş yavaş azalarak en geç 7 günde tamamen bitiyor. Kadından kadına değişmekle birlikte âdet dönemi boyunca 30-80 mililitre kan kaybediliyor.
2. Âdet kanamalarında en sık hangi sorunlar yaşanıyor?
Âdet kanamalarında en sık premenstrüel sendrom (PMS) yani âdet öncesi sendromu
sorunu yaşanıyor. Öyle ki bu sendrom kadınların yüzde 30-40’ını etkisi altına alıyor. Bunun yanı sıra; âdetleri geç veya erken görmek, kanamanın az veya çok olması, âdetin sancılı geçmesi de çok sık görülen diğer sorunlardan.
3. Premenstrual Sendrom nedir?
PMS, özellikle progesteron ile östrojen arasındaki dengenin bozulması ve beyindeki serotonin gibi hormon türevi maddelerin değişkenlik göstermesi sonucu ortaya çıkıyor. Fiziksel ve ruhsal olmak üzere iki şekilde gelişen sorunlar genellikle âdet döneminin başlamasından 7-10 gün önce kendini gösteriyor ve belirtiler bu dönem yaklaştıkça şiddetlenebiliyor.
4 - PMS (Premenstrual Sendrom) ile nasıl başa çıkmalı?
PMS’nin belirtilerini hafişetebilmek için daha az tuz, rafine şeker, kırmızı et ve yağ tüketmelisiniz. Ayrıca karbonhidrat içeren besinler ile sebze ve meyveye ağırlık vermek, E ve B vitamini takviye etmek yerinde. Kafeinden ve alkolden de uzak durmak, düzenli uyumak, ince giyinmek ve duş almak da belirtileri hafifletiyor.
5 - Bu dönemde neden ağrı oluşuyor?
Âdetlerin ağrılı olmasında iki neden etkili oluyor; birincisi kadında prostaglandin hormonu seviyesinin yüksek olması. Genellikle 10’lu yaşların sonu ile 20’li yaşların başında görülen ve 2-3 gün süren bu ağrıya; baş dönmesi, bulantı, kusma, halsizlik ve yorgunluk da eşlik ediyor. İlaçlar, sancının hafifetilmesinde etkili oluyor. Ağrının ikinci nedeni ise endometriozis ve miyom gibi organik hastalıklar ki bu sorunların zaman kaybedilmeden tedavi edilmeleri gerekiyor.
6 - Az veya çok kanama olması olağan mı?
Âdet dönemindeki kanamanın ilk döngülerden itibaren az olması olağan bir durum. Ancak kanama, ilerleyen yaşla birlikte azalma gösteriyorsa, kadın, erken menopoz açısından değerlendirilmeli. Âdet sırasında aşırı kan gelmesi ise miyom ile polip gibi rahim içinde yer kaplayan kitleler ve rahmin kalınlaşmasına işaret edebiliyor.
7 - Sık âdet görmek neye işaret ediyor?
Âdet döngülerinin 20 günden daha kısa sürmesinin altında yatan en önemli faktör, östrojen hormonunda yaşanan dengesizlikler. Doğum kontrol hapları veya progesteron içeren ilaçlarla bu sorun rahatlıkla ortadan kaldırılabiliyor.
8 - Geç âdet görmek ciddi bir sorunun göstergesi mi?
Âdet döngüsünün 35 günden daha uzun sürmesi olarak tanımlanan bu sorunun en büyük nedeni, kısırlığa yol açabilen polikistik over sendromu. Dolayısıyla âdet gecikmesinin yanı sıra; tüylenme, saç dökülmesi, yağlı cilt, sivilce ve obezite sorunu varsa, mutlaka polikistik over sendromundan şüphelenilmeli. Aynı zamanda ilk âdetten sonraki iki yıl ve menopozdan önceki iki yıl boyunca da âdetlerde gecikme olabiliyor.
9 - Âdet dışı kanamalarda ne yapmalı?
Âdet dışı kanamalar sıklıkla rahim içinde yer kaplayan polipler, miyomlar, bazen de yumurtalık tümörleri sonucu oluşuyor. Daha ender olarak östrojen ve progesteron hormonlarının salgılanmasında ortaya çıkan sorunlar da âdet dışı kanamalardan sorumlu tutuluyor. Dolayısıyla âdet dışı kanamalarda zaman kaybetmeden kadın hastalıkları ve doğum uzmanından yardım almalı.
10 - Âdet sorunlarında ne zaman doktora başvurmalı?
Yılda 1-2 kez âdet düzensizlikleri yaşanması olağan bir durum. Bunun altında stres, iş ve kilo değişikliği gibi nedenler yatabiliyor. Ancak, ardı ardına iki âdet boyunca sorun yaşanmışsa, özellikle de cinsel ilişki sırasında ağrı gelişiyorsa, mutlaka bir doktora başvurmalı.Tedaviler ise altta yatan nedene göre belirleniyor. Örneğin miyom ve polip gibi kitleler tespit edilmişse cerrahi müdahaleye gerek duyulurken; hormonal sorunlarda ise ilaç tedavisi yeterli geliyor.
(FORMSANTE)
