Çoklu baro düzenlemesi, baro başkanlarının, binlerce avukatın itirazlarına rağmen TBMM tarafından kabul edildi. Düzenlemeyle, 5 binden fazla avukatın bulunduğu kentlerde, 2 bin avukatın katılımıyla yeni baro kurulabilecek. Türkiye Barolar Birliği’nin (TBB) delege yapısını değiştiren kanun, İstanbul, Ankara gibi avukat sayısının yüksek olduğu kentlerdeki baroların TBB Başkanı’nı belirlemesinin de önüne geçiyor. Buna göre, on binlerce avukatın bulunduğu İstanbul Barosu 13, 100’ün altında avukatın bulunduğu kentlerin baroları ise 4 delegeyle TBB Genel Kurulu’nda temsil edilecek.
Baroların itirazlarına rağmen, virgül bile değiştirilmeden TBMM’de kabul edilen teklife göre, barolar yeni dönemde şöyle çalışacak:
1- TBMM’nin kabul ettiği kanunla, aynı ilde birden fazla baronun kurulması mümkün mü?
Evet. Beş binden fazla avukat bulunan illerde asgari iki bin avukatla bir baro kurulabilecek. Kuruluş için iki bin avukatın imzası ve dört kişilik kurucular kurulunun isimlerinin Türkiye Barolar Birliği’ne verilmesi yeterli olacak. Kurucular kurulu, en geç altı ay içinde kuruluşu tamamlayacak ve olağan genel kurul yapacak. Baroya kayıtlı avukat sayısı iki binin altına düşerse, TBB, o baroyu asgari sayının altı ay için sağlanması için uyaracak. Eksiklik giderilemezse baronun varlığına son verme kararı alınacak. Buraya kayıtlı avukatlar başka baroya kaydolabilecek. Tasfiye edilen baronun malvarlığı TBB’ye geçecek. Çoklu baronun bulunduğu kentlerde barolar numaralandırılacak.
2- Birden fazla baro, hangi kentlerde kurulabilecek?
Mevcut kayıtlı avukat sayılarına göre, şu anda 5 binden fazla avukat sadece İstanbul, Ankara ve İzmir’de bulunuyor. Bu kentlerde, birden fazla baro kurulabilecek. İstanbul ve Ankara’da sayı artabilecek. Bu durumda en kalabalık baro 1. Baro olacak, diğer barolar da buna göre numaralandırılacak.
3- Avukatlar hangi baroya kaydolacak?
Avukatlar, yeni baro kurmak için imza toplayabilecek ya da mevcut kayıtlı olduğu baroda devam edebilecek. Yeni avukatlar da istediği baroya kaydolabilecek. Bu durumda o baroya kayıtlı bir avukatın yanında staj yapmak zorunda kalacak.
4- Kanun, Türkiye Barolar Birliği’ni de etkiliyor mu?
Evet. Kanunla, çoklu baro düzenlemesinin yanı sıra, TBB’nin delege yapısını değiştiren düzenleme de yaşama geçirildi. Kanunun eski halinde, baroların en az 10 yıl kıdemi olan üyeleri arasında gizli oyla seçilen ikişer delege ve baro başkanları, TBB Genel Kurulu’na katılıyor ve başkanlık seçiminde oy kullanıyordu. Delege sayısı baro başkanı ve üç delegeye çıktı.. Mevcut düzenlemede, avukat sayısı yüzden fazla olan barolarda, yüzden sonraki her üç yüz üye için birer delege seçimi yapılıyordu. Teklifte, üye sayısı yüzden fazla olan barolarda her beş bin üyenin bir delege ile temsili düzenlemesi yer aldı.
5- Bu düzenleme neden TBB Başkanlığı seçimini etkiliyor?
Avukat sayısı yüksek İstanbul, Ankara, İzmir gibi baroların TBB’deki etkinliği bu delege yapısıyla azalacak. 100’den az avukatın kayıtlı olduğu baro, başkan dahil dört delegeyle temsil edilecek. 4900 avukatın kayıtlı olduğu baro da yine başkan dahil dört delegeyle temsil hakkına sahip olacak. 10 bin avukatın kayıtlı olduğu baroda ise delege sayısı ancak başkan dahil 6 olabilecek. Bu durum, Anadolu’daki nüfus bakımından küçük kentlerin barolarının delegelerinin birleşerek, Ankara, İstanbul ve İzmir’den gelen delegelerden fazla oya sahip olması sonucunu doğuracak. Daha önce 138 delegeyle temsil edilen İstanbul 13, 53 delegeyle temsil edilen Ankara 7, 30 delegeyle temsil edilen İzmir 5 delegeyle temsil edilebilecek. 48 üyeli Ardahan Barosu ise dört delege ile temsil edilebilecek.
6- TBB’nin baroların imzasıyla, çok eleştirilen Metin Feyzioğlu’nu değiştirmek için hemen olağanüstü genel kurula gitmesi mümkün mü?
25 baronun yönetim kurulunun çağrısıyla olağanüstü genel kurulu toplamaları mümkün ama kanun olağanüstü genel kurulda başkanlık seçimi yapılmasını engelleyen bir düzenlemeyi de barındırıyor. Bu nedenle, Feyzioğlu’nu devirmek amacıyla olağanüstü seçimli genel kurul yapılması mümkün olmayacak.
7- Yeni düzenlemeye göre barolar yeniden başkanlık seçimi yapacak mı?
Evet. Görev sürelerine bakılmaksızın tüm barolarda baro başkanlığı, yönetim, disiplin ve denetleme kurulu üyelikleri ile Türkiye Barolar Birliği delege seçimleri 2020 yılı ekim ayının ilk haftasında; Birlik Başkanlığı, yönetim, disiplin ve denetleme kurulu üyelikleri seçimleri ise 2020 yılı aralık ayı içinde yapılacak. Böylece, TBB Genel Kurulu, barolar bölündükten, başkanlık seçimleri yenilendikten sonra yapılabilecek.
8- Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre baroların verdiği hizmetler nasıl yürütülecek?
Birden fazla baronun olduğu illerde, adli yardım büroları ve diğer kurullar, baroların üye sayısına göre eşit temsille oluşturulacak.
9- AKP, düzenlemeyi, baroların “kılık kıyafete karışma dönemi bitti” söylemi ile de savunuyor. Düzenlemenin başörtüsü yasağı ile ilgisi var mı?
Eski düzenlemede, avukatların TBB’nin belirlediği kıyafeti kullanmak zorunda oldukları belirtiliyordu. Kanunda ise avukatların adliyelerde cübbe giyecekleri, kılık kıyafet konusunda başka bir kurala zorlanamayacakları belirtiliyor. Ancak zaten yıllardır böyle bir zorlama ya da baroların avukatlara yönelik herhangi bir kılık kıyafet kararı bulunmuyor.
10- Baro başkanları bu düzenlemeye karşı neden günlerce eylem yaptı, tek sorun baroların bölünmesi mi?
Baro başkanlarının bu eylemleri, başkanlık seçiminde kaybeden avukatlarca da desteklendi. Baroların bölünmesinin yargının siyasallaşmasına hizmet edeceği, hükümete yakın isimlerin kuracağı barolara kayıtlı avukatlara karşı karar verilmesinin mümkün olmayacağı, avukatlar üzerinde de bu barolara kayıt konusunda baskı kurulacağı savunuluyor. Baro seçimlerinin demokratikliğine rağmen, antidemokratik seçim sistemi ve çoklu baro düzenlemesinin getirilmesiyle, baroların etkinliğinin kırıldığı iddia ediliyor.
