İçki yasaklarını düzenleyen yasa TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Alkollü sürücülere ağır cezalar getirilirken perakende içki satışına da saat sınırı çekildi. Gençlerin yüzde 83.9'unun hiç alkol kullanmadığı Türkiye'de içkinin her türlü reklamı da yasaklandı. İçki üreten şirketler hiçbir etkinliğe de sponsor olamayacaklar.
İçki yasaklarını düzenleyen yasa TBMM Genel Kurulu’ndan saat sınırlamasıyla geçti. Yasaya göre artık saat 22.00’den sabah 06.00’a kadar içki satışı yasak. Yasa Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından da onaylanırsa, bundan sonra market, büfe ya da bakkaldan gece saat 22.00’den sonra içki alınamayacak. Bu yasağı ihlal edenlere idari para cezası uygulanacak. Satış yapanlara 20 bin lira ile 100 bin lira arasında para cezası var.
Yasanın Genel Kurul’daki görüşmelerinde trafikte alkollü çıkan ya da alkolmetreye üflemeyenlerle ilgili de bazı değişiklikler yapıldı. Buna göre alkollü araç kullanmadaki promil sınırı 1.00’den 0.50’ye çekildi. 0.50 promilin üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülere 700 lira idari para cezası verilecek ve sürücü belgesi 6 ay alınacak. Alkolmetreye üflemeyenler hem alkollü sayılacak hem de 2 bin lira idari para cezasına çarptırılacak ve sürücü belgesi 2 yıl alınacak. Alkollü sürücü trafik kazası yaparsa ayrıca TCK’nın ilgili hükümleri uygulanacak.
Gençlerde içki kullanan oranı yüzde 8,6
Neşe Karanfil’in Radikal’deki haberine göre, OECD raporlarına göre Türkiye’de içki tüketimi 1.5 litre. Avrupa’da 30 ülke içinde en fazla alkol tüketilen ülke, kişi başına 15.5 litreyle Lüksemburg. Lüksemburg’u 14 litre ile Estonya, 12.6 litre ile Macaristan ve Fransa izliyor. Avrupa Birliği ülkeleri ortalaması ise 10.8 litre. TÜİK’in 2012 araştırmasına göre ise 15-24 yaş arası gençlerin yüzde 83.9’u hiç alkol kullanmadı. Alkol kullanan genç erkeklerin oranı yüzde 14,7, genç kadınların oranı olan yüzde 2,8’den yaklaşık 5 kat daha fazla.
10 SORUDA İÇKİ YASAKLARI
1.Saat yasağı nerelerde uygulanacak?
Artık gece 22.00’dan sonra bakkal, büfe gibi içkinin şişe olarak satıldığı yerlerden içki alınamayacak. Bu yasağa süpermarket, hipermarketler de dahil. Barlarda, restoranlarda açık olarak içki tüketimine ilişkin bir sınırlama yok. Ancak dışardan herhangi bir büfeden alınamayacak.
2- Turizm bölgeleri de saat yasağı kapsamında mı?
Düzenlemede herhangi bir bölge ayrımı yok. Yani Türkiye’nin her yerinde artık saat 22.00’den sonra satış olmayacak.
3- Saat yasağına aykırı satış yapılırsa cezası ne?
Satışı yapan büfe ya da bakkala idari para cezası verilecek. Bu ceza 2013 yılı için 20 bin lira ile 100 bin lira arasında. Cezayı mülki amirler uygulayacak.
4- İçkinin her türlü reklamı yasak mı?
Artık alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yapılamayacak. Bu ürünlerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamayacak. Sadece uluslararası düzeyde tanıtımına yönelik ihtisas fuarları düzenlenebilecek. Alkollü içkileri üreten, ithal eden ve pazarlayanlar, her ne suretle olursa olsun, hiçbir etkinliğe ürünlerinin marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak destek olamayacak. Televizyonlarda yayımlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkinin özendirici görüntülerine yer verilemeyecek.
5- Bağbozumu, şarap tadımı yasaktan etkilenecek mi?
İçki tanıtımı sadece uluslararası düzeyde tanıtımına yönelik ihtisas fuarları ile bilimsel yayın ve faaliyetlerde yapılabilecek. Bağ bozumu ya da şarap tadımı etkinliklerinin durumu belirsiz. Sektör yetkilileri bağbozumu yapıldığında bir gazetecinin bu tanıtımda yer alması halinde bunun ihlal anlamına gelebileceğini belirtiyor. Muğlak olan bu durumun daha sonra ikincil mevzuatlarda açıklığa kavuşması bekleniyor.
6- Bilimsel makaleler de yasak kapsamında mı?
Yine internet üzerinden ya da bir dergide makale çıkması durumu da karışık. Bir dergide ‘şarap’ ile ilgili bilimsel bir makalenin reklam amaçlı olup olmadığına TAPDK’nın karar vermesi gerektiği üzerinde duruluyor. Ya da bir kişinin Twitter üzerinden bir marka belirterek görüşünü paylaşmasının reklam olup olmadığı belirsiz.
7- Reklam yasağı kimleri etkileyecek?
Reklam yasağı yılın başında reklam bağlantısı yapılmış bütün gazete ve televizyonları olumsuz etkileyecek. Sadece basılı medyadaki zararın yüzde 30 civarında olacağı tahmin ediliyor.
8- 100 metre yasağı mevcut bar, restoran vb. kapatacak mı?
100 metre yakınında örgün eğitim kurumları ve dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethane olan yerlerde içki satışı ya da tüketimi yapılamayacak. Bu mesafe şartı turizm belgeli işletmeler için uygulanmayacak. Ayrıca daha önce açılmış yerlerin ruhsatları da kazanılmış hak kapsamında. Genel Kurul’da kazanılmış hakları birinci ve ikinci derece hısımlara devretme de alındı. Yani önceden içki satışı ruhsatı olan bir yerin sahibi işletmesini eşine çocuğuna devredemiyordu, artık devredebilecek. Ancak üçüncü bir kişiye sattığında ya da markasını değiştirdiğinde kazanılmış hakkını kaybedecek. Bu durum ticari işletmelerin değerini etkileyebilecek ve orta vadede eğer satışları iyi değilse kapatılmasını gündeme getirecek.
9- Alkol satışında yaş sınırı var mı?
Alkollü içkiler, tüketilmek veya beraberinde götürülmek üzere 18 yaşını doldurmamış kişilere satılamayacak.
10- Sahillerde artık içki yasak mı?
Yasaya göre meskûn mahaller ve konaklama yerleri hariç olmak üzere; otoyollardaki ve devlet karayollarındaki yapı ve tesislerde alkollü içki satışına ve tüketimine izin verilmeyecek. Öğrenci yurtları, sağlık hizmeti verilen yerler, spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonları, her türlü eğitim ve öğretim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonları ile akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında alkollü içkilerin satışı yapılamayacak. Bu düzenlemeyle sahil yerlerinde birçok plajın yol kenarında olması gerekçesiyle içki satışının yasaklanacağı yorumlarına neden oluyor. Ya da bir kişinin büfeden içki alıp sahilde bir şezlongda içkisini içip içemeyeceği de tartışmalı. Bu konunun düzenlemenin yasalaşmasının ardından çıkarılacak ikincil düzenlemelerde açıklığa kavuşturulması bekleniyor.
Saat yasağı hangi ülkelerde var
Estonya: Sokakta içki içmek yasak, marketler yalnızca sabah 10.00 akşam 22.00 arası içki satılabiliyor.
İspanya: Özel lisansı yoksa perakende içki satışı 22.00 ile 09.00 saatleri arası yasak.
İsrail: Bar ve restoranların dışında 23.00 ile 06.00 arası satış yasak.
İrlanda: Alkol haftaiçi ve cumartesi 10.30 ve 22.00 arası, pazar günüyse 12.30 ve 22.00 arası satılabiliyor.
Letonya: Sokakta içki içmek yasak, 22.00 ve 08.00 arası içki satışı yasak.
Makedonya: 1 Mayıs’tan 30 Eylül’e kadar içki satışı 06.00 ve 21.00 arası yapılabiliyor.
Norveç: Hafta içi 08.00 ile 20.00 arası cumartesi 08.00 ile 18.00 arası satış yapılabiliyor.
