Eski bir otomobilin koleksiyonerler açısından değerli sayılması için birçok kriter var. Bir otomobile klasik diyebilmek için o otomobilin 70’li yıllardan önce, sınırlı sayıda üretilmiş olması veya otomobil tarihindeki bir yeniliğin ilk uygulandığı örnekler arasında olması gerekiyor.
Eski sahiplerinin kimler olduğunun bilinmesi de çok önem taşıyor. Bazen çok kötü olması ve bu yüzden üretiminin durdurulmuş olması bile bir otomobili koleksiyonerler için değerli kılabiliyor. Klasik Otomobil Kulübü kurucularından Ahmet Öngün’ün yardımıyla Türkiye’nin belli başlı otomobil koleksiyonerlerinden 10’uyla görüştük, en favori otomobillerini sorduk.
EN İYİ 10
Rahmi Koç - 1898 YAPIMI MALDEN BUHARLI OTOMOBİL
Ayşe Ataman - 1954 MODEL CORVETTE
Cengiz Artam - 1928 MODEL BUGATTI 35
Cemal Özgörkey - 1957 MODEL CADILLAC COUPE DE VILLE
Şükrü Demirayak - 1959 MODEL CADILLAC CONVERTIBLE COUPE DE VILLE
Aydın Harezi - 1941 MODEL MERCEDES 230 S CABRIOLET
Ahmet Tarhan - 1970 MODEL SHELBY MUSTANG
Celal Gökşen - 1971 MODEL ALFA ROMEO MONTREAL
Cengiz Arsay - 1940 MODEL PACKARD 160 CONVERTIBLE COUPE
Evren Ünvar - 1958 MODEL PORSCHE 718 RSK
►
RAHMİ KOÇ- 1898 YAPIMI MALDEN BUHARLI OTOMOBİL
Dünyanın en nadir bulunan otomobili
Rahmi M. Koç, 1994’te Hasköy’deki tarihi Lengerhane Binası’nda, Türkiye’nin ilk sanayi müzesini açtığında, otomobil koleksiyonuna dünyadaki en eski ve en nadir otomobili de katıyor.
Günümüz otomobillerinin atası sayılan bu buharlı otomobil Malden marka ve 1898 yılı yapımı. Malden buharlı otomobili ABD’nin Massachusetts eyaletinin Malden kasabasında, Malden Automobile Co. tarafından çok kısıtlı sayıda üretilmiş.
Aracın direksiyon simidi yerine gidonu var, buhar gücüyle hareket ediyor. Gaz yağı tankında yaklaşık 320 kilometre yetecek kadar yakıt depolamak mümkün; su tankının ise 50 kilometrede bir yeniden doldurulması gerekiyor.
Bulunduğu ortamdaki ısı ve rutubet düzenleniyor. Ayrıca araç, tekerlekleri yıpranmasın diye yükseltiler üzerinde duruyor. Tekerlekler uzun süre hareketsiz kalıp sıkışmasın diye bakımlar esnasında döndürülüyor. Bu 110 yaşındaki otomobil Rahmi M. Koç Müzesi’nin Tersane Binası’nda sergileniyor, koleksiyondaki 80’i aşkın otomobilin en eskisi.
►
AYŞE ATAMAN -1954 MODEL CORVETTE
Sahibini hiç yarı yolda bırakmadı
Bu otomobilde Corvette’in ilk klasik kasası kullanıldı. Bugünlere uzanan köpekbalığı görüntüsü ilk kez bu otomobille başladı. "Minik, eğlenceli ve spor" otomobil kavramını yarattı. İş kadını ve Klasik Otomobil Müzesi sahibi Ayşe Ataman, blue flame straight 6 motoru olan bu otomobili 1989’da ABD’de katıldığı ilk açık artırmada satın aldı. Birkaç sene ABD’de kullandıktan sonra Türkiye’ye getirdi. Senelerce birçok ralliye katıldığı Corvette’ine gözü gibi bakıyor, çünkü onu hiç yarı yolda bırakmadı.
►
CENGİZ ARTAM- 1928 MODEL BUGATTI 35
Fransa’da buldu, İsviçre’de yeniledi
Bugatti son 100 yılda en başarılı ve kaliteli otomobilleri üreten prestijli bir marka. 1928 model bu otomobil yarış otomobili olarak tamamen elde imal edilmiş. Kasası alüminyum, geri kalan birçok ekipmanı krom. Üretildiği yıllara göre motoru yüksek performanslı olduğu için pek çok Grand Prix kazanmış. Sabri Artam Vakfı Otomobil Müzesi’nin sahibi Cengiz Artam bu otomobili Fransa’da buldu, mekanik bakımları için İsviçre’ye, diğer aksamlarının restorasyonu için de İngiltere’ye gönderdi.İstanbul’daki tesislerinde boya ve kozmetik işleri tamamlandı. Aracın bakımını yine Cengiz Artam’ın ekibi üstleniyor.
►
CEMAL ÖZGÖRKEY - 1957 CADILLAC COUPE DE VILLE
İçinde büyüdüğü arabayı buldu
Bu otomobil Cemal Özgörkey’in içinde doğup büyüdüğü otomobil. Babası ehliyetini alıncaya dek bu otomobili saklamıştı, ama o istemedi, otomobil de satıldı. Yıllar sonra antika otomobil tutkusu başladı ve bir zamanlar ailesine ait olan 1957 model Cadillac Coupe de Ville’i aramaya başladı. Babasının satmasından tam 17 yıl sonra New York’ta yaşayan bir arkadaşı bir benzincide bu otomobile rastladı. Direksiyondaki yaşlı adam otomobilin ilk ve tek sahibiydi. 43 yıllık otomobil son derece temiz ve bakımlıydı. Özgörkey hemen satın aldı ve anne babasının 40’ıncı evlilik yıldönümlerinde onlara hediye etti. Şu anda koleksiyonunun en özel parçası. Her gün nemli bezlerle siliniyor, cilası yapılıyor, haftada bir 10 km’lik bir parkurda sürülüyor.
►
ŞÜKRÜ DEMİRAYAK- 1959 CADILLAC CONVERTIBLE COUPE DE VILLE
Presley ve Sinatra’nın otomobili
Tam bir klasik Amerikan ikonu. Frank Sinatra, Marilyn Monroe ve Elvis Presley ile anılıyor. Sadece 1959’da üretildi. Otomobilin arka bölümü o yıllarda moda olan abartılı bir tasarımdı, bir roketi andırıyordu. O yüzden Cadillac dizayn ekibi yönetim kurulunu uzun çabalar sonunda sadece 1 yıllığına böyle bir otomobil üretmeye ikna edebilmişti. Bütün bu sebeplerden dolayı Cadillac’ın temizi çok zor bulunan, en kıymetli modeli. Şükrü Demirayak, ABD’de satın aldığı bu arabanın bir ruhu ve kişiliği olduğunu düşünüyor. Bakımını şirketinin servisinde yaptırıyor.
►
AYDIN HAREZİ- 1941 MERCEDES 230 S CABRIOLET
Türkiye’de trafiğe kayıtlı ilk Mercedes
Otomobil, Aydın Harezi tarafından 1996’da satın alınmış, restorasyonu 18 ay sürmüş. Harezi otomobilin cabriolet tentesini ABD’den, diğer önemli parçalarını Stuttgart Unterturkheim’daki Mercedes Benz Klasik Otomobiller Müzesi’nden getirtmiş.
Bu otomobilde, döneminin tüm tasarım detaylarını barındıran iri boyutlu bir karosere sessizliğiyle destek veren sıralı 6 silindirli bir motor var. İç mekânda kullanılan detaylar ise, 1941’de Mercedes fabrikalarında işçilik anlayışının ne kadar üst düzeyde olduğunu gösteriyor. İncelikle işlenmiş düğme ve kumanda kolları, yüksek kalitedeki ahşap kaplamaları otomobili benzersiz kılıyor. Koleksiyonerler açısından en çekici yanı hiç bozulmamış ve hayatının her anının belgelerle kayıtlı olması. Bu nedenle prestijli klasik otomobil dergisi Classics and Sports Car, Harezi’nin Mercedes’ine beş sayfa ayırmıştı.
►
AHMET TARHAN- 1970 SHELBY MUSTANG
Carol Shelby’nin özel tasarımı
Bu otomobil 1969 ve 1970’te 630 adet üretilmiş ve dünyada faal ve temiz olarak kalmış çok az örnekten biri. 1964’te ilk çıktığı andan itibaren üst üste senelerce satış rekorları kıran Mustang, bugün hálá en popüler Amerikan klasiklerinden biri. 1965 senesinden itibaren otomobil sporcusu ve mühendisi olan Carol Shelby bu popüler otomobili modifiye ederek Shelby Mustang’ı yarattı. 1965-1970 arasında sınırlı sayıda üretilen Shelby Mustang katıldığı yarışlarda sayısız şampiyonluk kazandı. Tarhan, "Duygusal bir bağım var" dediği otomobilinin tüm bakım ve onarımlarını şirketinde yapıyor.
►
CELAL GÖKŞEN - 1971 ALFA ROMEO MONTREAL
Önce satıldı sonra yeniden bulundu
Alfa Romeo’nun Montreal’deki otomobil fuarı için tasarladığı ve sadece 3600 adet ürettiği bir otomobil. Alfa’nın yarış motoru 33’e sahip olması ve tasarımının Bentone tarafından yapılmış olması nedeniyle Alfa tarihinde önemli bir yeri var. Celal Gökşen için Alfa Romeo Montreal duygusal bir anlam taşıyor: Ona gençlik yıllarını, eşiyle ilk tanıştığı günleri anımsatıyor. Otomobili yurtdışındayken satın almış ama o dönemde Türkiye’ye sokamadığı için satmış. Sonra yıllarca bu otomobili bulmaya çalışmış. En sonundaİtalya’da üyesi olduğu Klasik Otomobil Kulübü (Musical Watch Veteran Car Club) aracılığıyla altın plaketli bir Alfa Romeo bulmuş ve hemen satın almış.
►
CENGİZ ARSAY- 1940 PACKARD 160 CONVERTIBLE COUPE
Fiyatı yüksek diye kaldırıldı
Packard en kaliteli Amerikan otomobillerindendi. 1940 model bu otomobil piyasaya sürüldüğü dönem, ABDBüyük Buhran’dan yeni çıkıyordu. Otomobil kalitesinden ileri gelen yüksek fiyatı nedeniyle talep görmüyordu. 1950’lerin sonunda yok oldu. Yüksek kaliteli otomobil üreticisi Packard, 2. Dünya Savaşı sırasında birçok askeri motorun üretimini yaptı ve kazancını savaşın hemen sonrasında yeni modellerin yapımı için kullandı. Dört yıldır otomobile aç kalmış Amerikan halkı ne bulsa almaya hazırdı. Packard demode kaldı ve 1950’lerin sonunda şirket battı. Mehmet Arsay Otomobil Müzesi’nin sahibi Cengiz Arsay, bu otomobili 2001’de ABD’deki bir klasik otomobil satıcısından aldı. Çok kötü durumdaydı. İstanbul’da 4 yıl restorasyonla uğraştıktan sonra bugünkü haline getirebildi.
►
EVREN ÜNVER - 1958 PORSCHE 718 RSK
Büyük motorluları geçip tarih yazdı
Evren Ünver’in bu otomobili, Porsche AG’nin 1958-62 arasında ürettiği en başarılı yarış arabalarından. 50’lerin sonlarındaki yarışlarda Ferrari, Maserati, Ford gibi çok daha büyük motorlu otomobilleri geçerek tarih yazdı. Yarışlarda kullanılan bu Porsche’nin tek koltuklu versiyonu da var ama Evren Ünver’inki çift koltuklu. Çok az sayıda üretildiği, tasarım ve performans açısından zamanının çok ötesinde olduğu için Porsche tarihi açısından çok önemli. Ünver, 2005’te bir arkadaşından satın aldığı otomobilinin bakımını mümkün olduğunca kendisi yapıyor, gerekirse Maslak Sanayi’deki otomobil ustasına teslim ediyor.
