Aylar, hatta yıllardan beri insanlara “en önemli sorun nedir” diye sorulduğunda, anketlerde hep “terör” ilk sırada yer alıyor.
Ancak...
Son bir kaç aydır anketlerde aynı soru sorulduğunda, bu kez başka bir sorun ilk sıraya yerleşiyor:
“Ekonomi, işsizlik, geçim sıkıntısı...”
Zaten erkenin de erkeni seçimi bu kadar yakın bir tarihe acele almalarının nedeni bu.
İnsanlar geçim darlığından, genel anlamda ekonomik sıkıntıdan öylesine etkilenmiş durumda ki, AKP’nin açtığı ekonomik paket bir anlamda hafif bir rahatlık beklentisi getiriyor olsa da, seçimde oylarını yine de muhalefetten yana kullanmak eğiliminde.
Remres Kamuoyu Araştırma Danışmanlık şirketinin Mayısın ilk haftasında yaptığı ankete göre:
Yüzde 73.4 oranıyla ekonomi en önemli sorun. Yüzde 64.2 ile onu işsizlik izliyor.
Bir başka soruya verilen yanıtlar çapraz olarak bu sonucu doğruluyor.
“Ekonomi kötüye gidiyor” diyenlerin oranı yüzde 67.8.
Aynı ankete göre, imar affı, emekliye bayramda ikramiye, varlık barışı gibi “ekonomik paketin” kıymeti harbiyesi, yani seçmenler üzerindeki etkisi sadece yüzde 1.1.
Yani, insanlar artık aldanmıyor ve her şeyin farkına varmış bulunuyor.
Pide ve benzin
Ekonomi ile ilgili basit bir örnek Ramazan pidesinin fiyatı.
Dünya Gazetesinden Özcan Kadıoğlu’nun araştırmasına göre, geçen yıl 300 gramlık pide iki lira iken, bugün yine iki lira ama, gramajı 275 grama düşürülüyor. Zam oranı yüzde 8.
Beş yıl önce bir liraya 500 gram pide alınırken, bugün bir liraya sadece 140 gram pide alınabiliyor.
Bunun adı “gizli zam” ve herkes bunun farkında.
2002 yılında AKP iktidara geldiğinde, bir kilo pide fiyatı 1 lira 60 kuruş iken, bugün bir kilo pide 7 lira 20 kuruşa geliyor.
Ya benzin?
Dün akşam benzine yine zam geliyor, 18 kuruş. Bir ay içinde benzine bu üçüncü zam. 12 Mart, 13 Nisan ve dün. Benzin 6 lira 20 kuruşa dayanıyor. Halkın da dayanma gücü iyice eriyor.
İlk turdaki görünüm
Erken seçim ve Cumhurbaşkanlığı seçimiyle bağlantılı anketler arka arkaya yayınlanıyor. Bunlar arasında bana göre, “güvenilir” niteliğine sahip anketlerden biri de, Remres firması tarafından yapılan anket. Buna göre, Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda:
Tayyip Erdoğan yüzde 42.1.
Muharrem İnce yüzde 24.1,
Meral Akşener yüzde 17.1,
Selahattin Demirtaş yüzde 12.6,
Temel Karamollaoğlu yüzde 3.9,
Doğu Perinçek yüzde 0.2.
Bu oranlar Türkiye geneli. Üç büyük ile bakarsak:
İstanbul’da,
Tayyip Erdoğan yüzde 40.19,
Muharrem İnce yüzde 30,
Meral Akşener yüzde 15.1,
Selahattin Demirtaş yüzde 11.9,
Temel Karamollaoğlu yüzde 2.7,
Doğu Perinçek yüzde 0.2.
İkinci büyük kente gelince,
Ankara’da
Tayyip Erdoğan 35.4,
Muharrem İnce yüzde 26.2,
Meral Akşener yüzde 15.5,
Selahattin Demirtaş yüzde 4.1,
Temel Karamollaoğlu yüzde 1.8,
Doğu Perinçek yüzde 0.3.
Üçüncü büyük kente baktığımızda,
İzmir’de
Tayyip Erdoğan yüzde 30.3,
Muharrem İnce yüzde 46.8,
Meral Akşener yüzde 11.5,
Selahattin Demirtaş yüzde 9.8,
Temel Karamollaoğlu yüzde 0.9,
Doğu Perinçek yüzde 0.7.
Bunlar, Remres’in anketine göre, ilk turdaki tahminler.
İkinci tur
Yukarıdaki sonuçlara göre, Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci tura kalıyor.
İkinci turda Erdoğan ile İnce yarışıyor.
Şimdi burası çok önemli.
İkinci turda Türkiye geneli:
Tayyip Erdoğan yüzde 41.8,
Muharrem İnce 41.3.
Ve şu anda kararsızlar yüzde 10.2.
Bunun anlamı çok açık.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde büyük rol, büyük sorumluluk bugün kararsız görünen seçmenlere ait. Cumhurbaşkanı onların oylarıyla belirleniyor.
İkinci turda üç büyük il
İstanbul, Ankara ve İzmir’de ikinci tur sürprizlere gebe görünüyor.
İstanbul’da Tayyip Erdoğan yüzde 41.8, Muharrem İnce yüzde 42.7, kararsızlar yüzde 8.7,
Ankara’da Tayyip Erdoğan yüzde 41.1, Muharrem İnce yüzde 41.6, kararsızlar yüzde 9.1,
İzmir’de Tayyip Erdoğan yüzde 27.3, Muharrem İnce yüzde 58.2, kararsızlar yüzde 7.3.
İkinci turda Muharrem İnce üç büyük ilin üçünde de, ankete göre, ilk sırada. Hele de, İzmir’de İnce lehine tam bir oy patlaması var.
Yarış ve açık oturum
Seçim döneminde bir zamanların herkesi ekran başına çeken bir uygulaması var.
Liderlerin TV’de açık oturumu.
Farklı eğilimdeki gazeteciler soruyor, liderler yanıtlıyor. Liderler önce tek tek, daha sonra topluca, aralarında tartışıyor.
AKP ile birlikte bu güzel alışkanlık ortadan kalkıyor.
Ancak, ankete göre:
Halkın yüzde 55.3’ü liderlerin TV’de açık oturumda birbirleriyle tartışmasını istiyor. Buna karşı çıkanların oranı yüzde 22.6. Fikrim yok, diyenler yüzde 22.1.
Yani, halk TV’de tartışma istiyor.
Son soru şu.
“Adaylar eşit yarışıyor mu?”
“Hayır” yüzde 60.8,
“Evet” yüzde 22.4,
“Fikrim yok” yüzde 14.9.
Yarış eşit değil, ama seçim ikinci tura kalıyor görünüyor ve ikinci tura göğüs göğüse giren Erdoğan ve İnce arasındaki yarışı şu andaki tahmine göre kararsızlar belirliyor.
Çetin geçeceğe benzeyen bir seçimle karşı karşıyayız.
