Bu yıl Covid-19 pandemisi nedeniyle 16-21 Ağustos 2020 tarihleri arasında, Instagram üzerinden yapılan "Arkadaşım Diyabet Online Kamp 2020" sona erdi. İznik, Diyarbakır ve Uludağ Arkadaşım Diyabet Kamplarında biriken duygu, düşünce ve deneyimlerin ülke çapında etkin bir şekilde paylaşıldığı kamp etkinliklerinde 80 kişi moderatör ve konuşmacı olarak görev aldı. Kamp programına şu linkten ulaşabilirsiniz.

Sunay Akın'ın "Çocukların Dünyasına Yolculuk" isimli, Oyuncak Müzesi'ni gezdirdiği konuşması ile başlayan kamp etkinliklerinde 16 Ağustos 2020 saat 18.00 itibarıyla 5 bin 187 kişi kampın Instagram hesabını takip etti, 1849 kişi katılım formunu doldurdu. Instagram TV'ye yüklenen kamp etkinlikleri 61 bin 733 kez izlendi. Bize mesaj gönderen 237 kişinin hikayesini, 24 Tip 1 diyabetlinin kendini tanıtmak gönderdiği videoları ve 19 çoçuğun resimlerini paylaştık. Ayrıca İznik ve Diyarbakır kamplarını anlatan belgesel, bir sunum kaydı ve eski kamp resimlerinden oluşan 5 video ile kampların ortamını izleyenlere yansıtmak mümkün oldu.

Herkesin emeğinin göründüğü, yankı bulduğu, insanlarla buluştuğu online kamp boyunca, güncel ve kapsamlı bir eğitim imkanı yanında, aileler, çocuklar, Tip 1 diyabetliler, kamplara katılanlar ve emek verenler arasında güçlü bir etkileşim ve deneyim paylaşımı sağlandı. Kamp boyunca başlıca aşağıdaki konularda ülke çapında ilerleme sağlanması amaçlandı ve temel konuşmalarda bu konuların üzerinde birçok kez duruldu:

• Diyabetle arkadaş olmak ve iyimserlik; diyabetten bir dram yaratmamak, Tip 1 diyabetlilerin herkes gibi normal ve başarılı bir yaşam sürebileceğini herkese anlatmak, iş yaşamındaki sorunları çözmek,
• Covid-19 pandemisinin Tip 1 diyabetliler için, diğer çocuklardan farklı bir risk yaratmadığını, onlara yaşıtları gibi davranılması gerektiği bilgisini yaymak, onlar gibi zamanı gelince okula dönmelerinin sağlamak,
• Çocuklara güvenli bir aile ortamı sağlamak, ergenlik döneminin geçici olduğunun farkında olarak çocukları bunaltmamak,
• Her şeyi diyabete bağlamamak, endişeler ile çocukların ve ailelerin tükenmesini önlemek,
• Yemek öncesi insülin yapma zamanı ve insülin yapma yerlerinin önemi (yemek öncesi bolus dozunun genel olarak 10-15 dakika önce yapılması, hızlı etkili insülinlerin karın ve kola, uzun etkili insülinlerin kalça ve bacaklara yapılması),
• Bolus insülin dozunun yeterli olup olmadığını, doz hesaplarken kullandığınız İnsülin/Karbonhidrat Oranı (İK) gibi rakamların sağlamasını yapmak için yemekten 2 saat sonra glukoz düzeyini ölçmenin önemi,
• Beslenme düzeni, karbonhidrat sayımı, ara öğünlerin tip 1 diyabetli çocuklar için zorunlu ya da rutin olmadığı, glisemik yanıtlarına göre bireysel öğün planı ile ara öğünlerin kaldırılması veya en aza indirilmesi, sütün gece ara öğününde tercih edilmemesi gibi konularda tutum değişikliği sağlamak,
• Glutensiz ve/veya çok düşük karbonhidratlı beslenme gibi bilimsel dayanağı olmayan görüşlerden uzak durmak, diyabet ekiplerinin önerilerini izlemek,
• Sık ve mümkünse sürekli glukoz izlemi, sensörlerin tanıdan hemen sonra kullanılmaya başlanması, yeni teknolojilerden mümkün olan en erken zamanda yararlanmak,
• Sensörler başta olmak üzere, diyabet teknolojileri konusunda devlet katkısının arttırılması ve teknolojiye çocuklar başta olmak üzere eşit erişim sağlanması, bu konuda güçlü bir kampanya başlatılması,
• Gerektiğinde ve mümkün olan sıklıkta düzeltme dozu (en son hızlı etkili insülin dozundan 2 saat geçtikten sonra glukoz değeri >150 mg üzerinde ise) yaparak glukozun gün boyunca en az yüzde 70 oranında 70-180 mg aralığında, yüzde 50 oranında 70-145 mg aralığında tutulması,
• Hba1c'nin en az yüzde 7'nin, mümkünse yüzde 6.5'un altında tutulması,
• Hiperglisemiyi en az hipoglisemi, hatta daha çok önemsemek,
• Kan şekeri düşüklüğü korkusunun, çoğu zaman özellikle geceye yüksek glukoz ile girmenize neden olması, bunun da aslında gece boyunca size yardım edecek ve gerektiğinde kan şekerinizi yükseltecek hormonların salınımını olumsuz etkilemesi. Tip 1 diyabetlilerin glukoz seyirlerinin diyabetli olmayanlar gibi seyretmesine çaba gösterilmesi ve hipoglisemi korkusunu üzerilerinden atmaları. Kan şekeri düşüklüğünü basit şeker vererek düzelttikten sonra çok gerekmedikçe, rutin olarak ek karbonhidrat verilmemesi,
• Düzenli egzersizi "üçüncü bir insülin" gibi düşünmek ve günlük yaşamın bir parçası haline getirmek,
• Diyabetin "matematiği"ni anlamak ve pankreas gibi insülin vermeyi öğrenmek,
• Tip 1 diyabetlilerin kendi verilerini en az 2 haftalık süreler ile değerlendirmeleri ve ortalama glukozlarının 150 mg altında olmasına önem vemeleri, kendilerini dinlemeleri ve kendi deneyimleri yoluyla ustalaşmaları,
• Diyabet konusundaki bilgilerini güncellemeleri ve bu amaçla arkadasimdiyabet.com sitesini izlemeleri,
• Pozitif olmak ve çevremizdeki diyabetli çocuk ve ailelerine destek olmak, dayanışma ağlarına katılmak,
• Ülkemizde diyabet bakımı için atılacak adımların başında diyabet ekiplerinin güçlendirilmesi, özellikle diyetisyen ve psikolog eksiklerinin tamamlanması, ekip üyelerinin özlük hakları bakımından desteklenmesinin geldiği görüşünü gündemde tutmak ve bunun gerçekleşmesi için daha çok çaba göstermek.

Yurt dışından 9 diyabet uzmanı ve araştırmacının da (Ragnar Hanas, Eda Cengiz, Kaan Aktürk, Aaron Kowalski, Michael Riddell, Bruce King, Carmel Smart, Megan Paterson, Michelle Neylan) videoları ile destek olduğu Arkadaşım Diyabet Online Kamp, Uluslarası Çocuk ve Adolesan Diyabet Birliği (ISPAD)'ın Ağustos ayı haber bülteninde bütün üyelere de duyuruldu.

Kapanış akşamı Tip 1 diyabetli piyanist Gülce Sevgen'in müzikleri ile ve ülkemizin değişik yerleriden ve ABD'den konukların katıldığı forum ile sona eren Arkadaşım Diyabet Online Kampın her yıl tekrarlanması dileği birçok kişi tarafından dile getirildi.

Arkadaşım Diyabet Online Kamp sürecinde üretilen bütün konuşmalara, videolara, resimlere ve hesaplarından ücretsiz olarak ulaşılabilmektedir.

Gelecek yıl, Arkadaşım Diyabet Kamplarında yüz yüze görüşmek üzere, emek veren herkese teşekkür ediyoruz.