21. yüzyılın yükselen yıldızı veri bilimi… Dünya aldı başını gidiyor, her yerde "data science" yazıları, kursları, üniversitelerde yeni yeni açılan veri bilimi bölümleri, robotlar, insan beyinlerinin dijital fotoğrafları…

Alan nasıl patladı?

Bölümün 50 yıllık geçmişi olduğu tahmin ediliyor. Veri bilimci terimi ise ilk defa 2008'de kullanıldı ve sonrasında dünyada iş unvanı olarak geçmeye başladı. Türkiye'de ise bu tarih biraz daha yakın zaman diliminde…

Öyle ki; 2012 yılında Harvard Business Review tarafından "Veri Bilimci" unvanı, "21. Yüzyılın En Seksi Mesleği" olarak seçildi.

Kaynak.

En çok kazandıran meslekler arasında yerini hızlıca aldı. Birazcık araştırırsanız genelde ilk 20'de olduğunu göreceksiniz. Hem Avrupa'da, hem Amerika'da, hem Türkiye'de. Buradan da anlaşılacağı üzere yurt dışında da fırsatlar oldukça parlak.

Haydi biraz detayına girelim..

Veri bilimi nedir?

Verilerden faydalı bilgi elde etmek için bilimsel yöntemleri kullanan multidisipliner alandır. Veri bilimi kabaca istatistik, matematik, bilgisayar bilimleri ve iş bilgisinin buluştuğu noktadadır.

Kümelerden de görüldüğü üzere işin içinde hem veri var hem bilim... İlk bakışta göz korkutmuyor değil, ama zaten alanın heyecanı bu uçsuz bucaksızlığında…

Veri bilimci nedir?

Veri bilimci bu süreci yöneten kişidir. Belli basamaklarda ya da tamamında bulunabilir. Bazı pozisyonlarda, süreç sonucunda firmaya strateji tavsiyesinde de bulunur. Bu da firma için oldukça önem arz eden bir durumdur.

Linked in, kariyer.net ya da benzeri mecraları takip ediyorsanız tam şu an da açıp 5 dakika "veri bilimi, veri analizi, veri mühendisi, makine öğrenmesi, derin öğrenme, büyük veri" başlıklarıyla iş ilanları aramanızı rica edeceğim, öyle çok ki… İnsanın iştahı kabarıyor.

İşte bu kısım tam da aileleri ve gençleri en çok ilgilendiren kısım! Türkiye'de lisans düzeyinde ilgili bölüm, bildiğim kadarıyla, 2019 yılında ilk defa Ankara'da Hacettepe Üniversitesi'nde açıldı. Sonra diğer üniversiteler de bu alanda yer almaya başladı. Yüksek lisans bölümleri açıldı.

Bunun yanı sıra Veri Bilimi Okulu gibi öncü online okullar kuruldu. Sektörde ve alanında deneyimli eğitmenleriyle her yaş grubundan öğrencilere, piyasanın açlığını doyurmaya yönelik yoğun programlar verdiler, vermeye devam ediyorlar.

Önemle belirtmeliyim ki; bu bölümün üniversitede lisans düzeyinde ilk defa 2019 yılında açılmış olması, alanın önemsizliğinden değil; Türkiye'nin bu konuda dünyanın biraz gerisinde kalıyor olmasıyla alakalı… Kabul edelim ya da etmeyelim "bilime dair" çoğu konuda olduğu gibi, çabamız tabii ki dünyaya hızlıca ayak uydurabilecek düzeye gelebilmek.

Korona günlerinde…

Uzaktan çalışmaya da uygun olan bu alanda, açık olan iş ilanlarının işe alım süreçlerinin korona salgını sürecinde bir tık yavaşladığı görülse de hâlâ yüksek ücretlerle firmalara girebilmenin mümkün olduğu aşikâr. Ben de bu duruma canlı bir örnek teşkil ederek karşınızdayım☺

Peki, tamam… Veri bilimini anladık da, tam olarak neler yapılıyor yani bu alanda?

Öncelikle sürecin başlaması için veri olması gerekiyor. Bu nedenle "küçük firmaların" bu süreçte zorlanacakları aşikâr. Bir an önce verilerinin kaydının tutulması gerekiyor diye düşünüyorum.

Konu dağılmasın, kabaca anlatayım; diyelim ki veri tabanında veriler mevcut… Bu veriler önce bilgisayar dilleriyle ön işleme sürecinden geçiriliyor, sonra aralarında anlamlı ilişkiler bulunuyor. Bu ilişkiler sonucunda firmalar için yeni strateji belirleniyor.

Çok havada kaldı, biraz somut örnek vermek gerek…

Alan geniş, örnek de çok tabi…

- Google, Google logosundaki mavi için 51 tonda mavi denemiş, analizleri sonucu şimdiki maviyi kullanıyor. En çok kullanıcı çeken maviyi.

- Günlük hayatta hakkında konuştuğunuz konunun Instagram'da reklam olarak önümüze çıkması.

- YouTube'da önerilen şarkılar, Netflix'te önerilen filmler, Instagram'da öneri arkadaşlar.

- Alışveriş sitesine girdiniz; örneğin, satın alma tuşu bazı sitelerde yeşil, bazılarında kırmızı, siyah, gri… Veri analizi yapan siteler bunların analizini yapıyor ve kendi sitelerinde en çok tıklama alan rengi kullanıyor. (Kendi iş alanlarına ve sitelerine özel olarak belirlenen renkler).

- Yapılan bir marketing analiz çalışmasına göre bebek bezi ve bira arasında bir ilişki bulunuyor ve marketlerde bu analiz önerileri kullanılıyor. Türkiye'den şu örneği verebiliriz; ekmek alan süt de alır, mağazada ikisi birbirlerinden en uzak yerlere konur, böylece alışveriş yapmaya gelen kişi sadece ekmek ve süt alırken marketin her yerini dolaşmış olur. Birliktelik analizini kullananlar, marketlerde hangi ürünün yanına, hangi ürünün konacağını hep bu analizlerle belirler.

- Facebook'ta arkadaş etiketleme sırasında önerilen isimler.

- Bankalarda borcunu ödeyecek ya da ödemeyecek/ödemekte zorlanacak kişilerin kredi verilmeden önce tahmin edilebilmesi.

- Mağazayı ya da bankayı terk edecek müşterilerin önceden belirlenmesi, bu nedenle tavsiye ile yeni önlemler alınabilmesi.

Görüldüğü üzere, veri bilimci hayatın hemen hemen her alanında birçok iş mecrasında firma lehine iyileşme sağlıyor. Bu nedenle çok seksi, çok aranan, çok para kazandıran, çok da emek ve çalışma isteyen yıldızı parlayan bir alan…

Hedefim, dünyada önemi giderek artan yapay zekâya ucundan da olsa dokunabilmek, hakkında fikir sahibi olabilmek, iş alanlarımıza entegre edebilmek, firma kârlarını artırabilmek, gençlerin bu yükselen iş alanı hakkında fikir sahibi olabilmelerini ve anne-babaların çocuklarının geleceğini düşünürken bu alanı da hesaba katmalarını sağlayabilmek, alana erken yönelebilmek… gibi giderek uzayan bir listeye sahip…

Bu hafta yeni başladığım ve bu köşede her perşembe günü karşınıza çıkacağım yapay zekâ serisinde kabaca veri biliminden bahsettim. İlerleyen zamanlarda, konuları detaylandırmayı, siz değerli ve yeniliğe açık okurları dünyadan haberdar etmeyi amaçlıyorum. Öğreneceklerinizle en az sizin de benim kadar heyecanlanacağınızı düşünüyorum. Bir sonraki yazıya -unutmayın perşembe- kadar sağlıcakla kalın☺

İletişim için:

https://www.linkedin.com/in/nehir-gunce-dasci/

Kaynaklar

https://www.veribilimiokulu.com/

http://akts.hacettepe.edu.tr/program_detay.php?birim_ref=410c62646915763e016cf1df31361a51&birim_kod=765&prg_oid=410c62646915763e016cf1dff1591a52&prg_kod=765&programduzey=2&submenuheader=2

https://www.oreilly.com/library/view/doing-data-science/9781449363871/ch01.html

https://hbr.org/2012/10/data-scientist-the-sexiest-job-of-the-21st-century

https://canworksmart.com/diapers-beer-retail-predictive-analytics/