Yaklaşık 600 bin kişinin katılacağı KPSS (Kamu Personeli Seçme Sınavı) yarın (23 Temmuz Pazar) yapılacak.

İlk adı KMS (Kamu Memurluk Sınavı) olan KPSS, 2001 yılından bu yana kamuya alımlarda merkezi bir ön eleme gerçekleştirmek amacıyla yapılmaktadır.

KPSS uygulaması öncesi kamu kuruluşları personel alırken kendi yöntemlerini-sınavlarını kullanıyorlardı. Birden fazla kuruma başvurmak isteyen adaylar her kurumun sınavına katılmak zorunda kalıp büyük zorluk yaşıyordu. Bu sistemde hem kurumlar hem adaylar gereksiz maliyetlere katlanmak zorunda kalıyordu.

Üstelik işe alımlarda adil olması beklenen kamu kurumları için “torpil” adeta zorunluydu. Bir “dayı”sı olmayanın işe girmesi zordu. En azından bu kanı toplumda hakimdi.

Kamuya personel alımlarında merkezi bir sınavın belirleyici olduğu, kaymakamlık, hakimlik, müfettişlik, uzmanlık gibi kariyer meslekler için de bu sınavın baraj haline gelmesi Bülent Ecevit’in Başbakanlığı döneminde uygulanmaya başlandı.

İlk yıllarda çok büyük ilgi ve takdir gören bu uygulama, bazı yıllarda soruların çalındığının ortaya çıkmasının ardından sorgulanır hale geldi.

15 Temmuz darbe girişimi sonrası birçok kamu kurumu işe alımlarda KPSS şartını kaldırdı. Bazı kurumlar ise KPSS baraj puanlarını çok düşük tutma yoluna gitti. Böylece örneğin 10 kişilik kadro açığı varken mülakata 500 kişi çağırabilmenin yolu açıldı. Objektif sınav kriteri geri plana atılarak kayırmaya daha açık mülakat sistemi güçlendirilmiş ve bazı memuriyetler için önceden olmayan mülakat sistemi getirilmiş oldu. Bunların başında da öğretmenlik atamaları gelmekteydi.

KPSS’nin önemini azaltan bu tür uygulamalara karşın başta Milli Eğittim Bakanlığı öğretmen alımları olmak üzere birçok kamu kurumunun personel alımında KPSS hala büyük öneme sahip.

Mülakat kalktı mı?

Mayıs ayında yapılan seçim öncesinde hem muhalefet hem de iktidar tarafından kamuya personel alımlarında mülakatın kaldırılması vaat edilmişti. İktidarın vaadinde hangi memuriyetler için mülakatın kaldırılacağı ve hangileri için devam edeceği konusu açıklanmamıştı.

Bu konuda belirsizlik devam ediyor. Kanaatimiz odur ki, düz memurluklar (B grubu kadrolar) ile öğretmenlik kadroları için mülakat uygulaması kaldırılacak, kariyer meslekleri (A grubu kadrolar) için devam edecektir.

Sınava girecek adaylar nelere dikkat etmeli?

Yarın, başta öğretmen olarak atanmak isteyen adaylar olmak üzere müfettişlik, uzmanlık gibi kariyer meslekler için sınava girecek adaylar için birkaç noktaya dikkat çekmek istiyorum.

• Adaylar kendilerini en iyi hissettikleri konulardan sınava başlamalıdır. İyi bir başlangıç iyi hissetmelerini sağlayacak ve sonraki bölümlerin sorularına daha yüksek bir moralle bakmalarına yardımcı olacaktır.
• Sınavda zaman yönetimi önemlidir. Adayların sınavda süreyi belli aralıklarla kontrol etmeleri gerekir. Ancak, süre kontrolü her soru bitişinde değil; 8 – 10 soruda bir yapılmalıdır.
• Kontrollü bir kaygı düzeyi sınav anını yönetmek ve başarılı bir sonuç alabilmek için çok önemlidir. Aşırı panik olan ya da sınava karşı aşırı duyarsız olan adaylar odaklanma sorunu yaşayacak ve istedikleri sonucu elde edemeyeceklerdir.
• Sınava girecek adayların sınav öncesinde yaşam rutinlerini değiştirmemeleri, uyku ve beslenme düzenlerine dikkat etmeleri ve dışarıdan gelecek olumsuz uyarıcılara karşı duyarsız kalabilmeleri önemlidir.
• KPSS, bir yarışma sınavıdır. Adayların belli sayıda soruya doğru cevap vermeleri değil, sınava giren diğer adaylara göre sıralaması önemlidir. Bu açıdan adayların her soruya tüm konsantrasyonlarıyla odaklanmaları çok önemlidir.
• Soru köklerine bakarak sorunun ne istediğini ya da istemediğini anlamaya çalışın. Cevaptan emin değilseniz, en azından cevap şıklarını ikiye indirmediğiniz sorulara cevap verilmemelidir. Fikir sahibi olmadığınız soruları cevaplamayın, boş bırakılmalıdır.
• Yarın yapılacak Genel Kültür – Genel Yetenek sınavı istediğiniz gibi geçmese bile sonraki sınavlara odaklanmalısınız. Bir sonraki sınava kadar forumlardaki sınav yorumlarına bakmamanızı ve yakın çevrenizin sınavla ilgili değerlendirmelerinden uzak durmanızı tavsiye ediyorum.

KPSS hakkında bazı bilgiler

KPSS, 2023 ve 2025 gibi tek haneli yıllarda sadece öğretmenlik ve A grubu kadrolar için yapılıyor. Bu sınava yaklaşık 600 bin kişinin katılması bekleniyor. Bu sayının yaklaşık 550 bini öğretmenlik için geri kalanı da A grubu ve bazı özel memuriyetler için sınava katılacak.

Ancak önümüzdeki yıl yapılacak KPSS’ye katılacakların sayısının birkaç milyonu bulması beklenmektedir. Çünkü 2022, 2024 gibi çift haneli yıllarda yapılan KPSS’ye öğretmenlik ve A grubu kadroların yanı sıra B grubu kadrolara atanmak isteyen adaylar da girmektedir.

2022 yılındaki KPSS’ye yaklaşık 3 milyon 200 bin kişi katılmıştı: 1 milyon 316 bin lisans mezunu, 912 bin ön lisans mezunu ve yaklaşık 1 milyon lise mezunu.

Bazı ülkelerin nüfusundan daha fazla kişi Türkiye’de devlet memuriyeti için sınava giriyor!

KPSS kimler için?

KPSS açısından devlet memuriyetinde üç tür kadro bulunmaktadır.

Bunlardan birincisi öğretmenlik kadroları, ikincisi A grubu kadrolar ve üçüncüsü B grubu kadrolar.

B grubu kadrolar çeşitli kamu kurumlarında ilk basamak görevlerde çalışan memuriyetleri tanımlıyor. Örneğin hemşirelik, mühendislik, PTT, SGK, tapu dairesi memuriyetleri örnek verilebilir. Bu kadroların bir kısmı için en az lise mezuniyeti şarttır.

B grubu kadrolara lisans, ön lisans ve lise mezunu adaylar kendi mezuniyet seviyelerine uygun sınavlara girerler.

Bu adaylara uygulanacak sınav çift haneli yıllarda yapılmaktadır. Diğer bir ifadeyle B grubu kadrolar için en yakın sınav tarihi 2024 yılıdır, o zaman kadar 2022 yılı KPSS puanları geçerlidir. 

Öğretmenlik ve A grubu kadrolar için ise her yıl KPSS yapılmaktadır. Bu Pazar günü de bu adaylar ilk sınavlarına gireceklerdir. Ardından öğretmenlik kadrolarına atanmak isteyen adaylar 6 Ağustos’ta Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) olarak ifade edilen sınava, A grubu olarak ifade ettiğimiz kadrolara atanmak isteyen adaylar ise 29 – 30 Temmuz’da Hukuk, İktisat, Maliye, Muhasebe gibi alanlardan sınava girecekler.

Öğretmenlik kadrolarına atanmak isteyen adayın ya eğitim fakültesi mezunu olması ya da başka bir fakülteden mezun ise formasyon alması gerekmektedir. Son sınıfta bulundan ve halen öğrenciliği devam eden adaylar da sınava girebilmektedir.

Seçim vaatlerinin yerine getirileceğini varsayarsak artık mülakat olmayacağını, öğretmen olarak atanmak isteyenler için KPSS’nin aşmaları gereken tek sınav olduğunu söyleyebiliriz.

A grubu diye bilinen memuriyetler ise üst düzey memurluklar olarak ifade edilebilir. Bu memuriyetlere örnek olarak çeşitli bakanlıklarda veya bakanlıklara bağlı kurumlarda müfettiş, uzman, denetmen veya kontrolör kadroları gösterilebilir. Bu adaylar KPSS’ye girdikten sonra ilgili kurumun yapacağı sınava da girmek zorundadır. Diğer bir ifadeyle; KPSS, A grubu kadrolara yerleşmek isteyen adaylar için bir ön koşul niteliğindedir.

Bu ön koşul eskiden kaymakamlık, hakimlik savcılık gibi önemli meslek grupları için de geçerliydi. Ancak artık bu kurumlar KPSS şartı aramamaya başladılar.

Kaç kişi atanacak?

A grubu kadrolara yapılan atamalar diğer memurluklara göre çok az sayıdadır. Zira bu türden memurluklar üst düzey kadrolar olarak ifade ettiğimiz müfettişlik, uzmanlık, denetmenlik gibi kadrolardır.

Öğretmen atamaları ise yıllık 15-30 bin arasında değişmektedir.

Bu yıl, deprem felaketinin yaşandığı bölgelerde görevlendirilmek üzere 45 bin öğretmen ataması yapıldı. Ancak bu atamanın rutin atama sayısını etkileyeceğini düşünmüyorum.

Atama sayılarının bu düzeyde olması kamuoyunda “atanamayan öğretmenler” olarak bilinen sorunun önümüzdeki yıllarda da gündemden düşmeyeceğini gösteriyor.

Hangi branşlarda atanmak daha kolay, hangilerinde daha zor?

MEB’in ihtiyaçları ve geçmiş yıllardaki atama sayılarına bakarak bazı branşlardaki adayların atanma olasılığı daha yüksek görünüyor:

İlköğretim Matematik Öğretmenliği, Türkçe Öğretmenliği, İngilizce Öğretmenliği, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği, Okul Öncesi Öğretmenliği için atanmak diğer branşlara göre daha kolay diyebiliriz.

Öte yandan Tarih Öğretmenliği, Felsefe Öğretmenliği, Rehber Öğretmenlik, Edebiyat Öğretmenliği, Fizik Öğretmenliği, Kimya Öğretmenliği, Biyoloji Öğretmenliği branşlarında rekabet daha yüksek.

Sınav konuları

Öğretmenlik için sınava girenler Genel Kültür ve Genel Yetenek sınavından sonra Eğitim Bilimleri ile ÖABT diye ifade edilen alan sınavına da girmek zorundadır. ÖABT, her branş mezununun kendi branşından girdiği ve toplam puanını yüzde 50 seviyesinde etkileyen bir sınavdır. Örneğin, matematik öğretmeni olarak atanmak isteyen bir aday, Genel Kültür- Genel Yetenek ile Eğitim Bilimleri ve kendi alanı olan matematikten (ÖABT) sınava girmek zorundadır.

A grubu olarak atanmak isteyen bir aday ise Genel Kültür – Genel Yetenek sınavından sonra Hukuk, İktisat, Maliye, Muhasebe gibi alanlardan da sınava girmek zorundadır.

Bu pazar günü yapılacak Genel Kültür – Genel Yetenek kısmında, 29 – 30 Temmuz tarihlerinde yapılacak A grubu kadrolar için alan sınavı kısmında, son olarak 6 Ağustos tarihinde yapılacak olan öğretmenlik alan bilgisi kısmında sınava girecek tüm adaylara gönülden başarılar dileriz.