14 Temmuz 2024
John Lennon: Elvis, Rock 'n Roll'u yaratan Büyük Patlama'dır. Elvis olmasaydı Beatles da olmazdı.
FBI'a mesaj: Elvis Presley ABD'nin güvenliği için büyük bir tehlikedir.
Frank Sinatra: Onun müziği içler acısı, kokuşmuş bir afrodizyak... Gençlerde tamamen olumsuz ve yıkıcı tepkileri uyarıyor .
Rock 'n Roll müziğinin kralı olarak bilinen ünlü Amerikalı şarkıcı ve aktör Elvis Aaron Presley 1935'te Tupelo, Mississippi'de doğdu. 13 yaşındayken ailesi ile Memphis, Tennessee'ye taşındı. Müzik kariyeri 1954'te Sun Records'ta, Afro-Amerikan müziğinin sesini daha geniş bir kitleye ulaştırmak isteyen yapımcı Sam Phillips ile başladı.
Bundan tam 70 yıl önce 19 yaşındaki şoför Elvis Presley kamyonunu Memphis'teki Sun Plak stüdyosunun önüne park etti. Amacı ilk şarkısı That's All Right (Mama)'yı kaydetmekti ve büyük ihtimalle o gün müzik tarihinin ve popüler kültürün içeriğini ve yönünü sonsuza dek değiştiren rock and roll bombasının fitilini ateşlediğinin ve yakın zamanda bir efsane olacağının farkında değildi.
Elvis siyahi müziği özümseyip kendi yorumunu getirmiş ve Rockabilly adı verilen müzik türünü yaratmıştı. Gitarda Scotty Moore ve basçı Bill Black'in eşlik ettiği Presley, country müzik ile ritim ve blues'un yüksek tempolu bir füzyonu olan rockabilly'nin öncüsüydü.
Onun büyük ölçüde yarattığı Rock 'n Roll müziği tüm dünyayı ve yan kültürleri değiştirdi. Elvis kendisinden sonra gelen tüm ünlü sanatçıların yolunu açtı. John Lennon, "Elvis olmasaydı Beatles da olmazdı" demişti.
Presley'in şarkıları enerjik yorumları ve cinsel açıdan kışkırtıcı performans tarzı, ırk ilişkilerinde dönüştürücü bir çağda renk çizgileri arasında tekil olarak güçlü bir etki karışımıyla birleştiğinde hem büyük başarı hem de ırklar arası tartışmaları getirdi.
Bir yıl içinde, RCA Victor on milyon Presley single'ı sattı. Elvis bir dizi başarılı televizyon programı ve liste başı parçadan sonra yeni popüler rock and roll müziğinin en önde gelen figürü oldu. Öte yandan sahnedeki davranışları ve siyahi Amerikalıların marjinalleştirilmiş tarzını kullanması onun beyaz Amerikan gençliğinin ahlakı için bir tehdit olarak görülmesine de yol açtı.
Elvis'in La Crosse, Wisconsin'deki bir konserinden sonra yerel Katolik piskoposluk gazetesinin antetli kağıdıyla FBI direktörü J. Edgar Hoover'a acil bir mesaj gönderildi. "Presley, Amerika Birleşik Devletleri'nin güvenliği için kesin bir tehlikedir. ... Onun eylemleri ve hareketleri gençlerin cinsel arzularını uyandıracak türdendir."
Kasım 1956'da Presley, Love Me Tender adlı ilk filmini yaptı. 1958'de askere alındı ve iki yıl sonra ticari olarak en başarılı çalışmalarından bazılarıyla kayıt kariyerine yeniden başladı. 1960'ların çoğunu, çoğu eleştirmenlerce alay edilen Hollywood filmleri ve film müziği albümleri yapmakla geçirdi. Presley'in en ünlü filmlerinden bazıları Jailhouse Rock (1957), Blue Hawaii (1961) ve Viva Las Vegas (1964) idi. 1968'de, canlı performanslara yedi yıllık bir aradan sonra, beğenilen NBC televizyonunun geri dönüş özel programıyla Elvis'te sahnelere geri döndü ve bu da uzun bir Las Vegas konser serisine ve bir dizi son derece karlı tura yol açtı.
Elvis çok erken yaşta yaşama veda etti. Yıllarca kötüye kullandığı reçeteli ilaçlar ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları sağlığını ciddi şekilde tehlikeye attı. Değerli sanatçı 1977'de yalnızca 42 yaşındayken Graceland malikhanesinde beklenmedik bir şekilde hayatını kaybetti.
Elvis Presley'nin ölümü, aynı zamanda ilaç bağımlılığı ve kötü beslenme sorunları konusundaki duyarlılığı artırdı.
Elvis'in ölümünün üzerinden yıllar geçmiş olmasına rağmen, onun müziği ve mirası yaşamaya devam ediyor. Onun şarkıları, hala milyonlarca insan tarafından dinleniyor ve seviliyor. Elvis bir efsanedir ve sadece müzik dünyasında değil, popüler kültürde de kalıcı bir etki bırakmıştır.
That's All Right 1946 yılında blues şarkıcısı Arthur Crudup tarafından yazıldı ve seslendirildi. Ancak parça en çok Elvis Presley tarafından kaydedilen ve yayınlanan ilk single olarak bilinir.
Sun Kayıt Stüdyosunun sahibi Sam Phillips plağın kopyalarını iki yerel DJ'e verdi. 7 Temmuz 1954’te DJ Dewey Phillips radyoda ilk kez That's All Right'ı çaldı ve parça inanılmaz bir ilgi uyandırdı. Dewey 40'tan fazla telefon aldı ve plağı 14 kez art arda çalmak zorunda kaldı. Elvis o gece canlı röportaj için radyo istasyonuna gitmeye ikna edildi.
Elvis'in şarkısı 1998'de Grammy Onur Listesi'ne girdi ve 2010 yılında Rolling Stone dergisinin "Tüm Zamanların En İyi 500 Şarkısı" listesinde 112. sırada yer aldı.
Sorun değil Pekala, sorun değil anne |
Elvis Presley'in ilk RCA Victor single'ı "Heartbreak Hotel", Ocak 1956'da piyasaya sürüldü ve ABD'de bir numaralı hit oldu.
Heartbreak Hotel parçası bir otel penceresinden atlayan yalnız bir adamın intiharından ilham alan Mae Boren Axton ve Tommy Durden tarafından yazıldı. Axton şarkıyı 1955'te Nashville'deki bir country müzik konserinde Presley'e sundu, o da ertesi yıl grubuyla bir oturumda kaydetti.
Heartbreak Hotel aylarca tüm rock, pop ve country listelerinde bir numarada kaldı. Elvis'in milyon satan ilk plağı ve 1956'nın en çok satan plağı oldu. 1998'de Grammy Onur Listesi'ne, Rolling Stone dergisi Tüm Zamanların En İyi 500 Şarkısı listesine girdi.
Kırık Kalpler Oteli Bebeğim beni terk ettiğinden beri |
Hound Dog 1952'de 19 yaşındaki iki yahudi asıllı genç Jerry Lieber ve Mike Stoller tarafından yazıldı ve ilk kez Big Mama Thornton tarafından kaydedildi. Büyük sükse yapan parça 500 binden fazla sattı ve uzun süre listelerde zirvede kaldı. Thornton'un kaydı Rock and Roll Onur Listesinin "Rock and Roll'u Şekillendiren 500 Şarkı" listesinde yer aldı.
Hound Dog tahmin edeceğiniz gibi tüm okların hedefi olan biz mağduru oynayan erkekler hakkında yazılmıştı. Şarkıdaki tazı köpeği bir kadını sömüren bencil bir jigoloyu temsil ediyordu ve kadın onu hayatından ve evinden atmaya çalışıyordu.
Elvis parçayı duyar duymaz hayran oldu ve stüdyoya çağırdığı grubuyla beraber tam 31 kayıt yaptı ve 28'inciyi seçti. Bu versiyon diğerlerinden daha hızlıydı ve bir miktar öfke içeriyordu. Şarkının yazarı Lieber Elvis'in Hound Dog'unu önceleri hiç beğenmedi ve kulağına çok gergin, çok hızlı ve çok beyaz geldiğini söyledi. Elvis "sen hiç tavşan yakalamadın ve benim dostum değilsin" dizesini eklemişti ve şarkıya kendi damgasını vurmuştu.
Ancak parça 7-8 milyon plak sattıktan ve bir nehir gibi akan telif hakkından sonra sesin yazara daha güzel gelmeye başladığını tahmin ediyorum.
Tazı köpeği Sen sürekli ağlayıp yalvaran |
Elvis duygusal bir balad olan Love Me Tender'i aynı adı taşıyan 1956'daki film için kaydetti. Şarkının melodisi çok eskilere, Amerikan İç Savaş yıllarına dayanır. O zamanki adı Aura Lea'ydı ve İngiliz George Poulton tarafından bestelenmişti. Ken Darby melodinin Elvis Presley tarafından söylenen sözlerini yazdı.
Elvis şarkıyı ilk kez 1956'da Ed Sullivan Show'da söyledi. O sıralar ne film ne de plak piyasaya çıkmıştı. Plak şirketi RCA bir milyondan fazla ön sipariş aldı ve bu da plağı daha çıkmadan altın plak statüsünü kazandırdı.
Neredeyse tüm ilk RCA kayıtlarında olduğu gibi Presley, yapımcı olarak kredilendirilmemesine rağmen stüdyoda kontrolü ele aldı. Düzenlemeleri devamlı değiştirirdi ve saatlerce grup üyelerini zorladı. Ken Darby şarkının kaydında Elvis Presley'in rolünü şöyle anlattı: Müziği ve sözleri kendi özel sunumuna göre ayarladı. Elvis şimdiye kadar tanıştığım en müthiş kulağa sahip. Nota okumuyor ama okumasına da gerek yok.
Love Me Tender, neredeyse tüm Elvis şarkıları gibi listelerde en üst sıralara tırmandı ve Rolling Stone'un Tüm Zamanların En İyi 500 Şarkısı Listesinde 437. oldu.
Umarım sevgili okuyucuların çoğu hiç olmazsa bir kere bu enfes slow parçayla dans etmiştir. Şimdiye kadar etmediyseniz sırası geldi. Hayat kısa.
Beni şefkatle sev Beni şefkatle sev |
Elvis Presley: Are You Lonesome Tonight
Are You Lonesome Tonight (Bu Gece Yalnız mısın) 1926'da Roy Turk ve Lou Handman tarafından yazıldı. Elvis parçayı 1960'ta iki yıllık askerliğini bitirdikten sonra menejeri Albay Tom Parker'in önerisi üzerine kaydetti.
Plağın kaydı oldukça sıkıntılı geçti. Elvis sabaha karşı 4'te grubuyla ve vokalcileriyle birlikte kayıda başladı. Onlardan başka herkesten stüdyoyu terk etmelerini istedi, sonra ışıkları kapattırdı. İkinci çekimden sonra Elvis yapımcı Sholes'a "o parçayı at, hakkını veremem" dedi. Sholes mühendise Presley'in emrini dinlememesini söyledi ve bir yalan söyleyerek sanatçıdan bir çekim daha yapmasını istedi. Sonunda bildiğimiz sıcak ve dokunaklı performans yaratıldı.
Şarkının Elvis'in tarzına uyup uymadığına karar veremeyen RCA plak şirketinin yöneticileri parçanın piyasaya sürülmesini bir süre erteledi. Plak çıktıktan sonra çok popüler oldu. Üç ay içinde iki milyondan fazla sattığı için Duble Platin Plak ödülünü kazandı ve uzun süre dünya listelerinde kaldı.
Bu gece yalnız mısın? Bu gece yalnız mısın? |
Jailhouse Rock 1957'de yine Jerry Leiber ve Mike Stoller tarafından Elvis'in aynı adı taşıyan filmi için yazıldı. Şarkıda adı geçen karakterlerin çoğu gerçek mahkumlardı. Parça çok kısa sürede ABD, Avrupa ve Avustralya listelerinde birinciliğe ulaştı. Grammy Onur Listesinde yer aldı ve Rolling Stone dergisinin "Tüm Zamanların En İyi 500 Şarkısı" listesinde 67. oldu.
Jailhouse rock içerdiği bazı eşcinsel referanslar yüzünden bazı toplumsal cinsiyet akademisyenleri tarafından "parmaklıklar ardındaki homoerotik alem" olarak nitelendirildi. Ben bu aşırı Freudian yaklaşıma yine üstadın ünlü sözüyle cevap vermek isterim: "Bazen bir puro sadece bir purodur".
Kodes Rock Baş Gardiyan, ilçe hapishanesinde bir parti verdi |
In the Ghetto (Gettoda) country sanatçısı Mac Davis tarafından Kısır Döngü adıyla yazıldı ve Elvis'in 1969'daki Geri Dönüş albümünün bir parçası olarak piyasaya çıkarıldı. Parça değişik ülkelerdeki müzik listelerinde en üst sıraları aldı.
Şarkının sözleri çok çarpıcıdır. Chicago'daki gettoda bir erkek bebek bakabileceğinden daha fazla çocuğu olan bir anneden dünyaya gelir. Çocuk her şeyden mahrum büyür ve suça meyleder. Bir suç çılgınlığına başlamak için bir silah satın alır ve bir araba çalar, ancak öldürülmesi çok uzun sürmez. Şarkı, gettoda aynı gün başka bir çocuğun doğmasıyla sona erer ve yeni doğan bebeğin yine aynı kaderi paylaşacağını, yoksulluk ve şiddet döngüsünü sürdüreceğini ima eder.
Gettoda Soğuk ve gri bir Chicago sabahında |
Elvis It's Now or Never'i 1960'ta kaydetti ve bir single olarak yayınladı. Şarkı 20 milyondan fazla fiziki kopya sattı ve bir rekor kırdı. Aylarca tüm listelerde zirvede kaldı.
It's Now or Never (Ya Şimdi ya da Asla), ünlü Napolitan şarkısı O Sole Mio'nun İngilizce versiyonudur. 1898'de Eduardo di Capua tarafından bestelenmiştir. Ancak Elvis müziği başka boyutlara taşıdı ve uluslararası ününü katladı.
1970'li yıllarda ABD'de Santa Barbara'da gittiğim bir partide bir kelime İngilizce bilmeyen Brezilyalı Fernando'nun bir kızı kovalayıp kıstırınca It's Now or Never diye bağırdığını ve kızın gülmekten yere yıkıldığını hatırlıyorum. En etkili iletişim aracı müziktir.
Ya Şimdi ya da Asla Ya şimdi ya da asla |
King Creole 1958'de Jerry Leiber ve Mike Stoller tarafından yazıldı ve aynı yıl Elvis tarafından kaydedildi. Şarkı yine aynı ismi taşıyan ve Elvis'in başrolde oynadığı filmin öncülüğünü yaptı.
Şarkıda Creole kökenli ve kendisini King Creole olarak tanıtan üstün yetenekli bir sokak sanatçısından söz edilir. Gitarını bir makineli tüfek gibi tutan sanatçı her türlü rock müziğinde harikalar yaratır ve ortalığı dağıtır.
Ben bu parçayı çok genç yaşta kaçak girdiğimiz Kadıköyspor'un Moda'daki açık sahasında rahmetli Erkut Taçkın'dan dinlediğimi ve şarkıya bayıldığımı hatırlıyorum. Eski günlerin hatırına meraklı müzikseverler için Erkut Taçkın, Durul Gence ve Somer Soyata 1997'de King Creole'u tekrar söylüyor. İsimlerin üzerine tıklamanız yeterli.
Kral Creole New Orleans'ta rock and roll çalan bir adam var |
Trouble, Jerry Leiber ve Mike Stoller tarafından yazılan, ilk olarak 1958'de Elvis Presley tarafından seslendirilen ve daha sonraki yıllarda birçok sanatçı tarafından yorumlanan bir blues şarkısıdır. Elvis Presley, şarkıyı 1958 yapımı King Creole adlı filminde seslendirdi.
Presley filmde Muddy Waters ve Bo Diddley'ye atıfta bulunuyor ,"Eğer bela arıyorsan, o zaman yüzüme bak. Çünkü ben kötüyüm. Benim göbek adım Felaket" diyor. Müzik eleştirmeni Maury Dean, Presley'in "hırıltılı" şarkısıyla Trouble'ın en eski proto-punk rock şarkılarından biri olduğunu öne sürdü. On yıl sonra Presley, 1968 Geri Dönüş özel bölümünü bu şarkıyla açtı.
Bela Eğer bela arıyorsan |
His Latest Flame (Onun Son Aşkı) 1961'de Doc Pomus ve Mort Shuman tarafından yazıldı. Parça Elvis'ten önce ünlü sanatçı Del Shannon tarafından seslendirildi. Daha başarılı ve ünlü olan kayıt Elvis Presley'e aittir.
Bo Diddley ritmine sahip olan bu hızlı ve yoğun parça hem pop hem de hafif müzik radyolarında sık sık çalındı ve listelerde en üst sıralara yükseldi.
Bugün sizin için seçtiğim His Latest Flame versiyonu bir remix, yani bazı sesler, özellikle vurucu çalgılar yükseltilmiş ve ortaya kulüplerde çalınacak süper bir dans parçası çıkmış. Klipte genç kızlar His Latest Flame ile çok başarılı shuffle dansı yapıyorlar.
Onun son aşkı Bugün çok eski bir arkadaşım geldi |
Her gün bir süre olsun iyi müzik dinlemeyi ve bu kötü dünyadan kopmayı unutmayın.
Sahte gündemler dünyalılara ve umurunda olanlara kalsın!
Mehmet Ali Çiçekdağ kimdir?Prof. Dr. Mehmet Ali Çiçekdağ İstanbul'da doğdu. Sankt Georg Avusturya Lisesini ve Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesini bitirdi. İki yıl Ege Üniversitesi İktisadi ve Ticari Bilimler Fakültesinde asistanlık yaptıktan sonra burslu olarak ABD'ye gitti. California Üniversitesi'nin Santa Barbara kampüsünde siyaset bilimi dalında yüksek lisans ve doktora yaptı. 40 yıldan fazla ABD'de kalan Çiçekdağ çeşitli üniversitelerde Amerikan politikası, uluslararası ilişkiler ve mukayeseli devletler dersleri verdi. Çiçekdağ'ın ikinci uzmanlık alanı Yabancı Dil Eğitimi ve Dilbilimidir. Monterey Institute of International Studies'ten eğitim dalında ikinci bir M.A. aldı. Defense Language Institute'te Akademik Eğitim ve Geliştirme bölümünün başkanlığını ve Türkçe Bölümünün başkanlığını yaptı. 1980'lerde Boğaziçi Üniversitesinde Siyaset ve Uluslararası İlişkiler bölümünde tam zamanlı öğretim üyeliği yapmış olan Çiçekdağ, bugünlerde aynı bölümde yarı zamanlı olarak Amerikan Politikası dersleri veriyor. T24’te siyaset ve müzik yazıları yazmaktan keyif alıyor. |
Önünde bekleyecek bir kapı daha mı çıktı? Evde mi kaldık? Eksen kayması mı dengeleme mi? Tam bağımsızlık mı pastadan pay almak mı? Demokrasi mi otokrasi mi? Kurallara mı uymalı rüşvet mi vermeli? Sen-ben-bizim oğlan ahbap çavuş ekonomisi bize çok mu yabancı?
Baştan çıkarıcı, nefes kesici, ürpertici, neşelendirici, coşturucu, dertlendirici, heyecan verici, kışkırtıcı, teslim oldurucu, ilham verici…
Büyüleyici, uçurucu, duygulandırıcı, aşk depreştirici, özlettirici, iç titretici, oynatıcı, hüzünlendirici, sorgulayıcı, düşündürücü, iç çektirici, boş verdirici, içirici…
© Tüm hakları saklıdır.