86 yaşındaki annem tam bir eski kuşak alışkanlığı ile neredeyse 30 yıldır aynı gazeteyi okuyor. İsmi lazım değil, grup el değiştirip, hükümet yanlısı olduktan sonra bile bırakmadı. Kendisi hükümet yanlısı da değil ama eski alışkanlıkları kırmak mümkün olmuyor. Gazeteyi baştan sona okur; dış politika yazıları, spor sayfası dahil.

Geçenlerde doktora giderken arabada, "Bu Amerika'ya ne oluyor. Bizi işgal mi edecekler" dedi. "Anne nerden çıkarıyorsun? Amerika'yla ilişkilere endişeleneceğine emekli maaşınla ayın sonunu nasıl getireceksin ona endişelen daha iyi olur," dedim ki son dönemlerde ne zaman görsem, ya domatesin ya peynirin fiyatının yüksekliğinden dem vururdu.

Bu sohbetten birkaç gün sonra Türk dış politikasının ele alındığı bir panelde, annemin bu tepkisinden bahsettim. Tesadüf tam da o gün tüm amirallik rütbesine kadar yükselmiş emekli bir askerin "ABD Türkiye'yi NATO'dan çıkarıp, işgal edecek" şeklindeki açıklaması Sözcü gazetesine manşet olmuştu.

Bir yabancı dinleyici, "ABD'nin Türkiye'yi işgal etmesi.. Buna inanılması.. Bu durum bana çok Kafkaesk" geliyor dedi.

"Aslında bana da kafkaesk geliyor," dedim.

ABD'nin Suriye'de YPG/PYD'ye verdiği destekten yola çıkıp, işi Türkiye'yi işgal edeceğine kadar götürmenin gerçeklikle alakası yok.

Ancak ABD'nin PKK'nın Suriye uzantısı YPG'ye destek vermesi karşısında elbette Amerikan karşıtlığının artmasında Kafkaesk bir durum yok.

Bu nedenle de yabancı muhatabıma 5 sene önce ABD'nin YPG'ye verilen destekle ilgili 3T formüllü açıklamasını hatırlattım.

Kendi kulaklarımla duymuştum. Dönemin Ankara Büyükelçisi John Bass görev süresinin dolduğu 2017 yılında, Türkiye'den ayrılmadan önce İstanbul'da düzenlediği basın toplantısında "ABD'nin YPG'ye desteği taktik (tactical), geçici (temporary) ve çıkar bazlı (transactional)" demişti.

Aradan geçen süre içinde bu durumun geçici olmadığını gördük. Şu sıra ABD'nin şimdiki büyükelçisi Jeffry Flake, misal "Gayri askeri statüdeki Yunan adalarına giden hibe ABD zırhlıları orada geçici kalacak," dese, inanacak mıyız?

Sorunların temelinde güvensizlik var

İşte Türk - Amerikan ilişkilerindeki sorunların temelinde bu güven kaybı yatıyor.

İki taraf da birbirlerinin sözüne güvenmiyorlar. Misal Ankara, "Ben yaptırımlara katılamam, ama hiç merak etme Rusya'nın benim üzerimden yaptırımları delmesine izin vermeyeceğim" dediğinde, Washington bu vaade güvenemiyor.

2003 Mart tezkeresi önemli kırılma noktalarından biridir. O tarihten itibaren güven kaybı giderek daha da derinleşti.

Konuyu daha çetrefil hale getiren iki tarafın bu güvensizlik karşısındaki tavrı.

AK Parti iktidarı güven kaybının gelecekte telafi edilmesini zorlaştıracak şekilde Amerikan karşıtlığını körüklerken, Washington kayıtsız kalmayı tercih ediyor.

İktidar sabah akşam ABD'nin YPG'ye desteğinden dem vuruyor; İçişleri Bakanı Amerika'yı Türkiye'yi cinsiyetsizleştirmekle suçluyor. İktidar bir eliyle Amerikan karşıtlığını körüklerken, diğer eliyle bu karşıtlıktan yararlanıp oy devşirmeye çalışıyor. Sanki Amerika'ya kafa tutuyormuş gibi bir algı oluşturuyor. Ondan sonra da, iş Amerika bizi işgal edecek şeklinde saçma hezeyanlara kadar gidiyor.

Bekle gör konumundaki ABD umursamazlık içinde

Amerika ise, bu gidişat karşısında büyük bir umursamazlık içinde. Amerikan karşıtlığına karşı vazgeçtim imaj düzeltici halkla ilişkiler kampanyasından en azından yanlış bilgileri düzeltmek yada kendi görüşünü anlatmak için özel bir çaba içine de girmiyor.

Misal, yazın Türk milli karate takımının Temmuz'da katılması gereken turnuva için vize talebine randevunun bir yıl sonraya verildiğine dair haberler çıkınca, en temel gazetecilik refleksi ile Ankara Büyükelçiliği'nin basın ataşesine sordum; yanıt bile alamadım. Kendi hükümetine doğru dürüst soru soramıyorsun, bana da sorma demeye getiriyor olabilirler tabii.

Biden yönetimi seçimlere kadar bekle gör moduna girmiş durumda. Ancak seçimlerden sonra bir iktidar değişikliği olması durumunda da güvenin yeniden tesis edilmesi kolay olmayacaktır.

Kılıçdaroğlu'nun ABD ziyareti

Zira özellikle ABD'nin YPG'ye desteğini sürdürmesi, ilişkilerin geri kalan bölümünü zehirlemeye devam edecektir.

Muhalefetin, iktidara gelmesi durumunda ABD'nin YPG'ye destek vermesinin nedenlerini iyi analiz edip, bu nedenleri ortadan kaldırmak için neler yapılması gerektiğine, elbette ABD ile ilişkiler bütünü ve Türkiye'nin bölgesel politikalarını da dikkate alarak karar vermesi gerekecektir.

İktidara aday CHP'nin Gene Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun ABD'ye hazır gitmişken, teknolojik ve bilimsel gelişmelerden çok, Türk - Amerikan ilişkilerine dair fikir edinerek dönmesi ülke için daha hayırlı olurdu diye düşünüyorum. 

Amerika'yı sevmek zorunda değiliz. Sevmememiz için pek çok neden var. Biz kendimizi sevmezken, Amerikalıların da bizi sevmesini bekleyemeyiz. Ancak, bu karşılıklı hazzetmeme durumunun, Amerika Türkiye'yi işgal edecek şeklinde abartılı bir abukluğa dönüşmemesi gerekiyor.

ABD küresel Türkiye ise bölgesel bir güç. Her iki ülke de pek çok konuda birlikte çalışmak durumunda. ABD ile her zaman sorunlar yaşayacağız ve belki bazen bu sorunları tam olarak çözemeyebileceğiz, ama en azından en az zararla bu sorunlarla yaşamak için toksik bir ortam oluşmaması Türk toplumunun çıkarına.

İki taraf arasındaki bu zehirli algı ortamı ilişkileri kolaylaştırmadığı gibi, toplumun aşırı bir duygusallıkla tehlikeli savrulmalara kapılması riskini de beraberinde getiriyor.