Tütün üreticileri geçinemiyor: Herkes uyurken çalışıyoruz, hakkımız olanı istiyoruz

Aydın’da Karacasu’da, ailesi ile birlikte tütün üreten Leyla Karcı, "Akaryakıt fiyatları pahalı. Günü gününe uymuyor. Bir depo mazot alıyorsun sürecek olduğun yeri süremiyorsun. İşleyecek olduğun işi yapamıyorsun. Sadece mazot değil günümüzde her şey pahalı. Mecbur ayakta durmak için devam etmeye çalışıyoruz. Sözleşmedeki fiyatın üstüne çıkmaları gerekiyor. Çıkmazlarsa kimse tütün dikmez zaten. Herkes tütüncülüğü bırakır" dedi.

Tütün üretiminin en çok yapıldığı Aydın’da Karacasu’da, tütüncünün serüveni 12 ay boyunca devam ediyor. Gündüz sıcaklığın yüksek olmasından dolayı geceleri tarlada çalışan tütüncüler, bu sene işçi maliyetlerinde geçen seneye göre yüzde yüze yakın artış olduğunu ve bu sene çok zorda kalmadıkça işçi çalıştıramadıklarını dile getirdi.

"Sıcaklardan dolayı gece çalışıyoruz"

Ailesi ile üretim yapan Leyla Karcı, şunları söyledi:

Tepe lambasıyla gece tütün kırıyoruz. Önümüzü görmek için tütünleri görmek için tepe lambası ile çalışıyoruz. Gece çünkü karanlık. Gece karanlıkta çalışmak zor tabi. Gündüz olsa o kadar olmaz. En azından etrafını görürsün. Normalde gece 03.00' te gelip öğlen 11.00’ de çıkıyoruz ama bugün bu saatte geldik. Şu an saat gece 23.00. Akşamüstü 18.00' de girdik. Kırıma devam ediyoruz. Gece 02.00'ye kadar kırıma devam edeceğiz. Sıcaklardan dolayı böyle yapıyoruz. Gündüz çalışılmıyor. Yağmurlar önce yağdı. Şimdi de hava çok sıcak. Tütünler de haliyle kendinden geçti artık. Önce yağdı şimdi de hava çekti, kuraklık… Bu sefer tütünler çok buruşuyor. Kıramıyoruz. Gece kırıyoruz. Zamana göre bazen gündüzler de kırılıyor.

Bu sene sıcaklardan dolayı tütün işi daha da zor. Önceki senelere göre bu sene tütün daha zor. Dikimden kırım başlayana kadar yağmur yağıp şu an yağmadığı için zor durumdayız. Çapası olmadı, dipleri dolmadığı için tütünler hep yatık, otlu. Önceki senelere göre tütün bu sene zor. Sıcaklar da etkiledi, sıcaklar da bastırdı. Herkes aynı şeyleri konuşuyor. Herkes aynı fiyattan imzaladı. Ama çıkar ama iner bilmiyorum. Maliyetlerin yüksek olduğunu herkes biliyor. Bu işin içinden çiftçinin çıkmadığını herkes biliyor. Bu seneki yevmiyeler tavan yaptı. Bizler bu yevmiyeyi ödeyemiyoruz. Kaç kişi alacaksın da kaç para ödeyeceksin? Yıllık hiç yevmiyeci çalıştırmadık diyen bir kişi 110 kişi, 130 kişi, 150 kişi çalıştırıyordu ama geçen sene 250 liraya tütün kırıldı. Bu sene çok yüksek. Bu sene 600-700 lira diye duyuyorum.

"Hakkımızı istiyoruz"

Bu sene yevmiyeli işçi çalıştıramadıklarını belirten Karcı şunları söyledi:

Alamıyoruz. Parasını nasıl ödeyeceğiz. Geçen sene yanımızda en aşağı 5 kişi oluyordu günlük, ama bu sene sıkıntılı. Sadece birkaç kere sıkıştığımız zaman Nazilli'den getirdik. Üretimi azaltmadık, kendimiz çabalıyoruz ve bu sene sıcaktan dolayı önceki üretim yok. Mazota zam geliyor, insanların yevmiyesine zam geliyor. Haftasına uymuyor. Dolar bazında gidiyor amelelerin maliyetleri. Bir işçinin yevmiyesi bu zamanda çok yüksek. Onlara sorsan belki ucuz derler ama üreticiye göre çok pahalı. Ona nazaran bizim tütün fiyatlarımızı ona göre düşünüp de vermeleri gerekiyor. Bizler de bu zorlukları çektiğimize göre bizleri de görmeleri gerekiyor. Fiyatları uygun bir şekilde vermeleri gerekiyor. Şu an sözleşmede 115 lira yazıyor. Kaç ay önceki ekonomik şartlara göre verilen bir fiyat bu maliyetlere göre kurtarmaz. Bir yıl bunun gözüne bakıyoruz. Başka gelirimiz yok. Herkes uyurken biz çalışıyoruz. Bu tütüncülüğün zor tarafı bu. Hakkımızı istiyoruz. Herkes uyurken çalışmak güzel olmuyor ama mecburiyetten yapıyoruz. Tütün kırımı yapıyoruz. Herkes uyurken kolay mı tütün kırmak? Elbette değil ama mecburiyetten yapıyoruz. Acaba biraz daha fazla yapabilir miyiz diye uğraşıyoruz. Mesela küçük çocuğu olanlar çocuklarını uyutup tarlaya geliyorlar. Ne yapsınlar. Çocuktan kıymetli bu tütün. Herkes çocuğunu yatırıyor, tütün kırmaya geliyor ya da römorkun içinde, arabanın içlerinde çocuklar yatıyor ama bu rezilliğe göre fiyatını vermiyorlar.

"Sözleşme fiyatının üstüne çıkılmazsa tütün diken olmaz"

Yüksel Karcı ise şunları söyledi:

Kendi yerimiz yok. Arazi kiralayıp üretim yapıyoruz. Kira fiyatları da araziye göre değişiyor. Dönümüne 2 bin lira diyen var, bin 500 lira diyen var. Piyasaya göre hayat şartlarına göre uygun gören de var pahalı gören de var. Yılın 12 ayı çalışıyoruz. Akaryakıt fiyatları pahalı. Günü gününe uymuyor. Bir depo mazot alıyorsun sürecek olduğun yeri süremiyorsun. İşleyecek olduğun işi yapamıyorsun. Sadece mazot değil günümüzde her şey pahalı. Mecbur ayakta durmak için devam etmeye çalışıyoruz. Önceki tütünü teslim edip yeni dönem için sözleşme imzalarken fiyat belirlendi. 115 liradan sözleşme imzaladık. Geçtiğimiz şubat ayında imzaladık. Şubattan bu yana her şey zamlandı. Bu sene diyorlar bakalım 150 diyen var 155 olacak diyen var. Ne olacak kimse bilmiyor. Sözleşmedeki fiyatın üstüne çıkmaları gerekiyor. Çıkmazlarsa kimse tütün dikmez zaten. Herkes tütüncülüğü bırakır. Gece hava serin oluyor. Sıcakta tütün buruşuyor. Gece en azından biraz dirildiği için daha güzel oluyor yani. Hem bizler için iyi oluyor, biraz daha serin oluyor." 

(ANKA)